radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Alleen met een vaccinatiebewijs de kroeg in? 'Dat gaat niet snel op grote schaal gebeuren'

Alleen met een vaccinatiebewijs de kroeg in? 'Dat gaat niet snel op grote schaal gebeuren'
Bron: ANP

De Gezondheidsraad adviseert de inzet van een vaccinatiebewijs, voor het verkrijgen van toegang tot bijvoorbeeld je lokale kroeg, een museum, een festival of het theater. Maar dan alleen als alle andere opties zijn uitgesloten. Wanneer is dat dan?

De koppen waren ronkend vanmorgen: 'Kroegen en scholen mogen om een vaccinatiebewijs vragen'. Maar in realiteit zijn er vele haken en ogen. Zo hard is dat advies van de Gezondheidsraad niet, stelt Johan Leegemate hoogleraar gezondheidsrecht bij het Amsterdam UMC en de Universiteit van Amsterdam: "Ik zie dat de Gezondheidsraad juist heel erg terughoudend is met het inzetten van die bewijzen. Het is echt een allerlaatste optie."

Heldere aanbeveling die honderden discussies oplevert

"Ik zie het als een duidelijke aanbeveling, die wel honderd verschillende discussies gaat opleveren", zegt de hoogleraar. "Voor iedere specifieke situatie is de afweging weer anders. Waar kun je mensen goed op afstand houden, waar kan dat niet. Welke doelgroep komt er bijvoorbeeld bij je over de vloer of op een festival."

En stel al zouden we een bewijs van vaccinatie moeten laten zien bij bedrijven of instellingen: hoe handhaaf je dat dan? "Dat is ook een hele lastige. Net als eerder bij de mondkapjes-plicht en later bij de invoering van de avondklok", zegt Leegemate.

Lees ook

Wat kunnen we verwachten?

De Gezondheidsraad stelt zelf: "Een dergelijke maatregel vraagt altijd een afweging van belangen en mag niet leiden tot verboden uitsluiting, discriminatie of schending van privacyregels. De overheid moet erop toezien dat private partijen zich daaraan houden."

Ook moeten bedrijven en instellingen volgens de Gezondheidsraad kunnen aantonen 'dat het vaccinatiebewijs een gerechtvaardigd doel dient, noodzakelijk is om dat doel te bereiken, dat de voordelen opwegen tegen de nadelen en er geen minder ingrijpende manier is om het doel te bereiken.' Kortom: er moet echt eerst van alles worden afgewogen, tot je om een vaccinatiebewijs mag vragen. Economische afwegingen kunnen een rol spelen, maar ook de wens om de gezondheid van andere bezoekers te beschermen.

'Zolang we maar open kunnen'

Café- en clubeigenaar Pieter de Kroon uit Amsterdam had voor het laatst mensen binnen in september. "Ik denk dat het mogen vragen om een vaccinatiebewijs voor veel cafés interessant kan zijn, maar voor ons maakt het niet uit. Onze doelgroep is als allerlaatste aan de beurt om een vaccin te krijgen." De gemiddelde leeftijd in zijn club ligt tussen de 20 en 25 jaar.

pieter
Bron: EenVandaag
Pieter de Kroon van de Social Club in Amsterdam

De Kroon hoopt al veel eerder weer gewoon open te mogen. "En dat we bijvoorbeeld iets met sneltesten kunnen gaan doen", legt hij uit. Wachten tot zijn doelgroep is gevaccineerd, ziet hij echt niet zitten. Maar het checken van een vaccinatiebewijs zou hij praktisch gezien wel kunnen. "Zolang we maar open kunnen."

Gezondheidsraad-advies moet nog worden overgenomen

Dat de Gezondheidsraad nu met dit advies komt, betekent niet dat dit ook direct in beton gegoten is. Eerdere adviezen van de Gezondheidsraad zijn door dit kabinet juist in de wind geslagen toen ging het over de vaccinatiestrategie.

"Maar toen ging het ook over welk vaccin er dan eerst zou komen én de hoeveelheid leveringen. Daar was je ook van afhankelijk. Het advies hier over is minder afhankelijk van leveringen en allerlei bedrijven. Dat zou ervoor kunnen zorgen dat de overheid dit advies wél eerder overneemt", zegt hoogleraar Leegemate. Maar er is volgens hem ook een andere mogelijkheid: "Er zitten zoveel nuanceringen aan, de overheid kan ook zeggen: 'Wat ingewikkeld allemaal, we laten het lekker zitten.'"

Luisteren

Hoogleraar gezondheidsrecht Jan Leegemate legt in EenVandaag uit hoe we het advies van de Gezondheidsraad moeten interpreteren

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom president Donald Trump vrede in Oekraïne wil, zonder Europa erbij te betrekken

De VS wil snel een deal met Poetin om de oorlog in Oekraïne te stoppen. Maar Europa is niet uitgenodigd aan de onderhandelingstafel. Waarom wil Donald Trump dit zo graag? En wat zijn de gevolgen van deze nieuwe koers? "Betekent het einde van de NAVO."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'
Woonminister Mona Keizer wil met nieuwe wet meer betaalbare woningen
Bron: ANP

Nu het woningtekort is opgelopen tot ruim 400.000 woningen, wil het kabinet de bouw van betaalbare huizen afdwingen. Maar volgens de SP is dat bij lange na niet genoeg. De overheid moet de regie volledig terugpakken – desnoods door grond te onteigenen.

De ambitie van het kabinet is torenhoog: 100.000 woningen per jaar erbij. Om meer grip te krijgen op de woningbouw stuurde woonminister Mona Keijzer vandaag het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting naar de Tweede Kamer.

Versneld woningen bouwen

De aangepaste wet van de minister bepaalt onder meer hoeveel, waar en voor wie er gebouwd gaat worden. Maar het regelt ook kortere procedures en versneld bouwen buiten de bebouwde kom.

Nieuw is dat per regio twee derde van de nieuwbouw betaalbaar moet zijn, waarvan 30 procent sociale huur. Lukt het nu niet om genoeg betaalbare huizen op een locatie te bouwen, dan kun je dat compenseren op een andere plek. Gemeenten met weinig sociale of middenhuur kunnen gedwongen worden meer te bouwen.

Woningnood oplossen

"Het is belangrijk dat mensen met een gemiddeld inkomen in alle gemeenten kans hebben op een betaalbare woning", benadrukt Keijzer. "Iedereen kent wel iemand die al jaren aan het wachten is op een betaalbaar plekje." Volgens de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening brengt deze wet de regie daarop terug.

"Het gaat bepalen welke betaalbare woningen je waar gaat bouwen en versnelt daarbij procedures, zodat we de woningnood op kunnen lossen met elkaar." Alles bij elkaar moet het volgens Keijzer gaan lukken om uiteindelijk 100.000 woningen per jaar erbij te bouwen. "Als je kijkt naar de cijfers van vorig jaar, dan zitten we al op 82.000 woningen. En als je kijkt wat er in de pijplijn zit, dan gaan we in 2027 honderdduizend woningen realiseren."

Bekijk ook

Flexibel

Projectontwikkelaar Maarten de Gruyter ziet positieve elementen in de wet. Als een project in een buurt met veel sociale huur financieel niet haalbaar is, biedt de nieuwe wet volgens hem meer flexibiliteit.

"Op dat moment kun je zeggen: 'Weet je, we gaan hier wat meer vrije sector en wat meer middenhuur realiseren'", zegt De Gruyter. Sociale huur kan dan op een andere plek in de regio komen.

Meer geld nodig

Maar nog altijd mist de projectontwikkelaar oplossingen voor de financiële haalbaarheid van projecten. Er is volgens De Gruyter meer geld nodig. "Je kunt wel een project sneller tot stand willen brengen, maar op het moment dat een project nog steeds niet haalbaar is, dan heeft dat natuurlijk niet zoveel zin."

De bouw van betaalbare woningen, sociaal en midden, is volgens De Gruyter vaak niet rendabel. Dat bleek eind vorig jaar ook uit cijfers van de gemeente Utrecht. Volgens de gemeente lopen ontwikkelaars bij betaalbare huurwoningen soms tot 46.000 euro verlies per woning.

Bekijk ook

Kritiek van SP

Met de nieuwe woningwet wil het kabinet meer grip krijgen op het bouwen van betaalbare woningen, maar volgens SP-leider Jimmy Dijk kiest de overheid voor een 'woningmarkt' en niet voor 'volkshuisvesting'. "De markt heeft heel erg gefaald in het bouwen van betaalbare woningen voor mensen", zegt hij.

Volgens Dijk leidt de verplichting van 30 procent sociale huur per regio, in plaats van per gemeente en project, juist tot minder sociale huur. Vooral op de plekken waar het volgens de partij echt nodig is. "Het klinkt sociaal, maar het is een versoepeling. Het betekent voor gemeenten waar er meer dan 30 procent sociale huur is, dat ze minder sociale huur moeten gaan bouwen."

Miljoen woningen voor 800 euro

Daarom komt oppositiepartij SP vandaag met een radicaal ander woonplan. De partij denkt dat het haalbaar is 1 miljoen woningen te realiseren met een maximale huur van 800 euro, voor iedereen. SP-leider Dijk zegt dat dit kan door 'speculanten' aan te pakken. Dat zijn mensen die huizen opkopen om ze vervolgens met een zo groot mogelijke winst door te verkopen. Ook pleit hij om leegstand tegen te gaan en te investeren in renovatie en nieuwbouw.

"Grondprijzen bepalen nu 60 procent van de bouwkosten. Daar moeten we echt vanaf. We moeten speculanten aanpakken en keihard belasten", benadrukt Dijk, die in het uiterste geval grond zelfs wil onteigenen. "Een overheid die inderdaad gaat ingrijpen op de grondprijzen. Daar is niks communistisch aan. Er zijn onwijs veel landen in Europa die dat ook doen, en terecht."

Bekijk ook

Onrealistisch en onbetaalbaar

Critici noemen het plan van de SP onrealistisch en vooral onbetaalbaar. Volgens ontwikkelaars zou het plan in de tientallen miljarden kunnen lopen. Maar Dijk wijst op het verleden. "Voor de jaren 90 was dit doodnormaal. Toen lukte het om 100.000 woningen per jaar te bouwen. 70 tot 80 procent van de mensen kon toen een betaalbare huurwoning vinden."

Dijk wil de plannen financieren met een woonfonds van 20 miljard euro. "Als je de staatsschuld met 1,7 procent laat oplopen, kun je dit doen. We hebben de laagste staatsschuld in 50 jaar." Om het woonfonds verder te vullen kijkt Dijk ook naar de hypotheekrenteaftrek. Door dit af te schaffen boven hypotheken van 450.000 euro, zou dit volgens hem 6 miljard euro moeten opleveren.

Minister ziet niets in SP-plan

Hoewel het plan volgens de SP-leider haalbaar is, ziet projectontwikkelaar De Gruyter dat anders. De projectontwikkelaar pleit voor minder regels en lagere kosten om betaalbare woningen te bouwen.

Ook woonminister Keijzer wijst de SP-plannen voor onteigening af. "Dat is wel vrij communistisch. Het eigendomsrecht is een van de pijlers van onze rechtsstaat." Onteigening duurt volgens haar jaren en helpt woningzoekenden niet.

Hoe wil de politiek betaalbare woningen bouwen?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant