Werken in Nederland wordt steeds minder aantrekkelijk voor kennismigranten. Het kabinet wil de huidige gunstige regelingen voor hen verder afbouwen. Bedrijven die veel expats in dienst hebben, maken zich zorgen.

"Niet alleen voor mijn bedrijf, maar voor heel Nederland is dat een slecht idee." Dat zegt Toon van der Wulp van uitzendbureau WFS Pro. Hij bemiddelt tussen technische bedrijven en talenten die vanuit de hele wereld komen, zoals in de luchtvaart en scheepvaart.

Beperken belastingvoordelen

Van der Wulp denkt dat door het afbouwen van gunstige regelingen voor expats, Nederland minder aantrekkelijk wordt gemaakt. En dat terwijl we volgens hem die internationale talenten juist zo hard nodig hebben.

Pieter Omtzig van NSC heeft voorgesteld om de belastingvoordelen voor expats verder in te perken. De beperking van voordelen voor expats moet financiële ruimte scheppen voor andere beleidsmaatregelen.

'Afschaffen is slecht idee'

Volgens arbeidsmarkteconoom Paul Muller is het afschaffen van de belastingvoordelen voor expats een slecht idee en vooral bedoeld voor de bühne. "Het idee is dat dit een besparing oplevert, doordat deze groep meer belasting zou betalen als we de regeling versoberen of afschaffen."

"Maar", zegt Muller erachteraan, "als die groep kleiner wordt, verwacht ik niet dat de belastingopbrengsten toenemen. Een kleinere groep migranten betekent per saldo niet per se meer belastinginkomsten."

Oorsprong van de maatregel

De regeling werd ooit ingevoerd om tegemoet te komen aan de extra kosten die expats maken bij een verhuizing naar Nederland, zoals huisvesting en scholing van kinderen.

"Tot op zekere hoogte is dat een redelijk uitgangspunt", aldus Muller.

Eerlijke concurrentie?

Omtzigt stelt dat het belastingvoordeel voor expats oneerlijk is. Volgens hem krijgen mensen die hier geboren zijn minder salaris voor hetzelfde werk dan mensen uit het buitenland. Van der Wulp is het daar niet mee eens.

"Expats krijgen misschien meer geld, maar ze leveren ook iets op. Hun aanwezigheid zorgt voor economische groei en een betere arbeidsmarkt, wat meer werkgelegenheid creëert voor veel Nederlanders", legt de arbeidsbemiddelaar uit.

Woningmarkt onder druk?

Een veelgehoorde klacht is dat expats in regio's zoals Eindhoven veel huizen kopen, waardoor mensen die al hun hele leven in de regio wonen moeilijker een woning vinden.

"Je kunt niet ontkennen dat expats hier huizen huren of kopen. Maar ze verstoren de woningmarkt niet direct. Het echte probleem is het tekort aan woningen", zegt Van der Wulp.

Europese concurrentie

Volgens Muller blijft een belangrijk argument vaak onderbelicht: de toenemende belastingconcurrentie tussen Europese landen.

"Binnen de EU is het wellicht onwenselijk dat we hoogopgeleide mensen uit andere landen proberen aan te trekken door minder belasting te vragen, omdat andere landen dat ook doen. Steeds meer Europese landen hanteren dergelijke regelingen", ziet de arbeidsmarkteconoom.

Signal wint steeds meer terrein in Nederland. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 23.000 leden van het Opiniepanel. Van alle deelnemers heeft 35 procent de chatdienst gedownload. Toch stopt bijna niemand zomaar met WhatsApp.

Een derde van de panelleden (35 procent) heeft Signal inmiddels op hun telefoon, maar vrijwel iedereen houdt WhatsApp ernaast. Slechts 1 procent zegt alleen nog maar via Signal te communiceren.

Tussen twee werelden

Mensen die beide chatdiensten gebruiken, hebben het gevoel dat ze 'tussen twee werelden zitten'. Iemand schrijft: "Ik wil er heel graag vanaf, maar ik merk nu hoe afhankelijk ik en anderen om me heen zijn geworden van WhatsApp. De hele tijd tussen de appdiensten wisselen is ook geen doen."

Jongeren (18-24 jaar) en theoretisch opgeleiden maken relatief vaak gebruik van Signal. Bijna de helft (47 procent) van die laatste groep heeft Signal gedownload, maar ook daar blijft het in 99 procent van de gevallen in combinatie met WhatsApp.

'Discussie overdreven'

Veel praktisch opgeleiden blijven WhatsApp voorlopig trouw. Van hen heeft 21 procent Signal geïnstalleerd. 7 op de 10 gebruiken alleen WhatsApp.

Mensen die alleen WhatsApp gebruiken, laten weten de discussie 'overdreven' te vinden of 'niet zo te volgen'. Hun vrienden, familie of collega's hebben ook nog niet voorgesteld om over te stappen naar Signal.

'Ze weten toch al alles van me?'

Sonja Wijker-Cornelissen (68) stapte in 2021 over naar Signal, na een discussie met haar zoon over de nieuwe privacyvoorwaarden van WhatsApp. "Ik had per ongeluk op 'ja' geklikt, zonder echt te lezen wat ik goedkeurde", zegt ze. Sindsdien probeert ze bewust minder afhankelijk te zijn van grote techbedrijven. Zo zit ze niet op Facebook en Instagram.

Toch gebruikt ze WhatsApp ernaast, omdat veel mensen in haar omgeving niet willen overstappen. "Als ik het erover heb, zeggen ze vaak: 'Signal, wat is dat?' of: 'Ze weten toch al alles van me.' Het voelt voor velen als te veel gedoe om met een nieuwe app te beginnen."

'Iedereen meenemen is een enorme klus'

Ook Hugo Bausch (65) probeert zijn netwerk in beweging te krijgen. Hij stapte over naar Signal na de inauguratie van Trump - hij niet langer wilde meewerken aan het verdienmodel van grote techbedrijven. "Ik ben gedreven door de wil om iets te veranderen", zegt hij. "En dan is dit een kleine, maar wel een concrete stap die ik zélf kan zetten."

Maar in de praktijk is dat lastig. "Ik zit in een VvE-bestuur, daar heb ik ze wel overtuigd, maar bij de andere bewoners is het lastiger." Zijn familie meekrijgen blijkt ook niet eenvoudig: "Ik heb veel digibeten in de familie." Daarom blijft hij WhatsApp voorlopig nog gebruiken, al heeft hij gezegd dat hij er half april mee stopt.

'Begin er moe van te raken'

Een op de vijf (20 procent) vindt het irritant als anderen hen proberen over te halen om over te stappen op Signal. Die voorstellen zijn in veel groepsapps voorbij gekomen.

"Het is nu een paar keer gebeurd in groepsapps en ik begin er moe van te raken. Ik heb geen zin om me te laten opdringen", schrijft een deelnemer.

Het schandaal rond de kinderopvangtoeslag speelde een grote rol bij de uithuisplaatsing van kinderen uit gedupeerde gezinnen. Dat concludeert een onafhankelijke commissie onder leiding van Mariëtte Hamer, die daar onderzoek naar heeft gedaan.