"In ons geval is adoptie niet schimmig. Er was geen sprake van kinderhandel en ellende." Chantal en Dirk-Jan de Boer moeten zich verdedigen voor de adoptie van hun zoontje na het keiharde rapport van Joustra over misstanden bij adoptie in het verleden.

Met de hakken over de sloot hebben Chantal en Dirk-Jan uit het Friese Eagum net toestemming gekregen voor de adoptie van een tweede kind uit de Verenigde Staten. Demissionair minister Sander Dekker kondigde maandag een voorlopig verbod aan op adoptie. Een nieuw kabinet moet er opnieuw naar kijken. Vierhonderd ouderparen die al heel ver waren in de procedure mogen nog doorgaan, onder wie dus Chantal en Dirk-Jan.

'Vreselijke tijd'

De dagen voordat het rapport uitkwam, hoorden ze al dat de minister zou gaan ingrijpen. Ze vreesden dat hun adoptie ook niet door zou gaan. "Het was verschrikkelijk in aanloop naar het rapport. We wisten dat het zou gaan komen en stof op zou doen waaien. We hadden nooit verwacht dat elke adoptie 'kinderhandel' zou worden genoemd. Tot gisteren was het vreselijk, we zijn er het hele weekend beroerd van geweest."

De adoptie mag dus doorgaan bij Chantal en Dirk-Jan, maar gemengde gevoelens overheersen nog steeds door de harde conclusies van Tjibbe Joustra. "We hebben het gevoel dat we ons moeten verantwoorden. We vinden het heel erg dat gedaan wordt alsof het alle adopties betreft. Mensen denken dat wij het in stand houden, de kinderhandel."

'Hoe zorgvuldiger kan het nog?'

Chantal en Dirk-Jan voelen zich ook persoonlijk geraakt door het dossier. "De conclusies uit het rapport voelden voor ons alsof we iets in stand hielden en daar aan mee hadden gewerkt. We vinden het ook een sneer naar de moeder, alsof ze geld heeft gekregen. Dat is absoluut niet het geval. Als je dan zo'n rapport leest, geloof ik dat in bepaalde landen dingen gebeurd zijn die niet door beugel konden, maar er is nu wel heel veel veranderd. Wat wil je nu nog meer verbeteren? Hoe zorgvuldiger kan het nog?"

Minister Sander Dekker zegt goed te begrijpen dat de conclusies van Commissie Joustra enorme impact hebben op ouders die recent een kindje geadopteerd hebben. "Zij waren in de veronderstelling dat hun proces juist en zonder misstanden is verlopen. En in veel gevallen is dat ook zo. Maar de commissie geeft ook aan dat het huidige systeem van interlandelijke adoptie inherente kwetsbaarheden bevat met risico op misstanden."

Contact met de moeder

Ze hebben al een geadopteerd zoontje van een jaar uit de Verenigde Staten en volgens Chantal was de procedure juist uiterst zorgvuldig. Na tweeënhalf jaar konden ze Jules in de armen nemen. "Zijn moeder was zwanger en heeft ons uitgekozen. Zij heeft tijdens de zwangerschap besloten dat dit is wat ze wilde. Ze kon hem niet opvoeden. We hebben nog steeds contact via whatsapp."

"We sluiten onze ogen niet voor wat er in het verleden is gebeurd, maar ik durf mijn hand in het vuur te steken dat het in Amerika niet gebeurt. De moeders kunnen er elk moment voor kiezen om het stop te zetten. Bij ons is het heel transparant."

Pleegzorg door pauze

Familie De Boer konden zelf geen kinderen krijgen en besloten daarom te gaan adopteren. "We wilden niet via een zaaddonor een kind creëeren, maar wilden juist kinderen opvangen die anders geen thuis hebben." Chantal is bang dat Amerikaanse kinderen, waarvan de adoptie gepauzeerd wordt, in het Amerikaanse pleegzorgsysteem terechtkomen. "Dan gaan ze van gezin naar gezin."

Die mening wordt gedeeld door de Landelijke Vereniging voor Adoptieouders (LAVA). "Niemand heeft er bij stilgestaan dat de stop op adoptie ook gevolgen heeft voor de kinderen. Die dachten familie te krijgen", zegt voorzitter Sander Vlek. "Voor elke stop aan de ouderkant stopt er ook de toekomst van een kind aan de andere kant."

Minister Sander Dekker reageert dat de commissie heeft aangegeven dat het belang van het kind juist lang niet voorop heeft gestaan. "Met het opschorten van interlandelijke adopties beschermen we nu het belang van kinderen en hun biologische ouders. Zij moeten worden beschermd tegen mogelijke misstanden waar in dit systeem risico op bestaat."

'Niet over een kam te scheren'

Vlek vindt de conclusies uit het rapport over het verleden schokkend, maar vindt het onterecht dat de huidige adopties nu helemaal worden stilgelegd. "Je moet het systeem beter maken, maar er zijn geen bewijzen van misstanden in de huidige praktijk."

Hij is het dan ook oneens met het voorlopige adoptieverbod. Zelf heeft hij twee adoptiekinderen van 3 en 5 jaar uit Zuid-Afrika. Na jaren vergeefse pogingen om de ouders te vinden, mochten ze naar Nederland komen. "Na 3 en 5 jaar wachten, moet iemand een keer de ballen hebben om te zeggen 'dit kan je niet langer zo door laten gaan'." Volgens Vlek kan je niet alle procedures over een kam scheren.

Lange procedure

Chantal en Dirk-Jan mogen verder in de procedure, maar wanneer hun tweede kind komt, weten ze niet. Ze moeten zich in de Verenigde Staten inschrijven, een boek maken met hun profiel en dan moet vervolgens een moeder hen op basis daarvan uitkiezen.

Het is een langdurig proces, beschrijft Chantal. "Dan ga je nog met haar bellen. Als ze dan nog steeds door wil, dan gaat het verder. Tot de bevalling is de match er en dan heeft ze na de bevalling nog heel veel dagen bedenktijd. De Nederlandse regering gaat dan kijken of alles goed is doorlopen. Dan pas krijg je toestemming om af te reizen. Dat kan twee of drie jaar duren."

China en de VS slaan elkaar om de oren met heffingen. De verwachting is dat veel goedkope Chinese spullen onze markt op komen. "Een rampscenario", zegt Magali. "We hadden al zorgen om de bizar slechte arbeidsomstandigheden. Dit komt dat niet ten goede."

Voor de derde keer is een advocaat van Ridouan Taghi gearresteerd. Vito S. zou berichten van Taghi hebben doorgegeven aan contacten buiten de gevangenis. Wat is er aan de hand in deze omvangrijke zaak? "Kent geen precedent."

Justitie-verslaggever Bram de Waal en voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA) Dennis Wolters beantwoorden zes vragen.

1. Hoe is S. in beeld gekomen als verdachte?

"Het strafrechtelijk onderzoek naar de advocaat is in december 2024 begonnen met informatie van de AIVD", zegt justitie-verslaggever bij EenVandaag Bram de Waal. "In een zogenoemd ambtsbericht aan het OM meldde de inlichtingen- en veiligheidsdienst dat de advocaat berichten van zijn cliënt naar buiten doorgeeft aan personen uit het criminele netwerk van Taghi."

"De politie heeft de afgelopen maanden de verdenkingen tegen de advocaat onderzocht. Opgenomen telefoongesprekken en andere vertrouwelijke communicatie zijn door een rechter-commissaris beoordeeld of deze onder het verschoningsrecht van de advocaat zouden vallen. Delen van deze opnamen zijn door de rechter-commissaris beschikbaar gesteld aan het onderzoeksteam."

2. Hoe bijzonder is deze zaak?

Volgens voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten Dennis Wolters is zoiets nog nooit eerder voorgekomen. "Het is ongelofelijk droevig dat het is gebeurd. En dan ook nog eens in dezelfde zaak. Maar ja, deze zaak is ook uniek in al z'n facetten."

"De strafzaak zelf kent denk ik ook geen precedent", gaat hij verder. "Heel groot, omvangrijk met ernstige feiten, het is een langlopende zaak, veel zittingsdagen, veel incidenten, ook tijdens de zitting, veel wisseling van advocaten. In die zin is het uniek in z'n soort. En dan zijn er ook nog eens drie aanhoudingen van advocaten."

3. De aanhouding gebeurde op dezelfde dag als de voorbereidende zitting van Inez Weski. Is dat toeval?

"Ik denk inderdaad dat het puur toeval is", zegt De Waal. "S. was vanochtend op bezoek bij z'n client Taghi in de EBI. Daar is hij ook aangehouden. Zijn arrestatie volgt na maanden van onderzoek door de recherche."

"De arrestatie komt ook niet helemaal onverwacht", weet de verslaggever, "bij andere advocaten waren er al langer wat zorgen over deze advocaat. En dit is ook de advocaat die een paar jaar geleden in een interview de opvallende uitspraak deed dat hij dure horloges draagt en in een sjieke Mercedes rijdt, omdat zijn clienten dit van hem verwachten."

4. Wat doet dit met de reputatie van strafrechtadvocaten en de advocatuur?

"In zekere zin straalt deze aanhouding af over de hele beroepsgroep", laat Wolters weten. "Iedere advocaat mag weer overal en nergens gaan uitleggen dat dit is gebeurd en dat het niet normaal is."

"Niet onbelangrijk: er is een verdenking, daarmee is niet ook gezegd dat hij schuldig is. We moeten niet allerlei conclusies gaan trekken. Het is ernstig, maar laten we niet te snel conclusies trekken", zegt Wolters.

Voorzitter Jeroen Soeteman van de Nederlandse orde van advocaten zegt geschokt te zijn dat Vito S. is aangehouden op verdenking van deelname aan een criminele organisatie. Het is volgens hem schokkend omdat er verdenkingen zijn van ernstige strafbare feiten en omdat er nu een advocaat in een politiecel zit. 'Als een advocaat wordt aangehouden, raakt het de hele beroepsgroep. Het raakt de positie en reputatie in de rechtsstaat en het imago van de advocatuur', zegt hij in een statement.

5. Wat is de rol van Taghi in de drie arrestaties?

"Hoe je het ook went of keert: Taghi is iemand die enorm veel druk kan uitoefenen op zijn advocaten", laat De Waal weten.

"Een intelligente man die op allerlei manieren koste wat kost invloed wil blijven uitoefenen op zijn drugsimperium. Dus die rol van Taghi is heel groot, zo niet doorslaggevend. Het is niet zo dat dit soort advocaten bij hem aanwaaien en met allerlei ideeën komen welke boodschappen ze kunnen doorgeven."

6. Op 2 juni staat een voorbereidende zitting gepland in de zaak Marengo. Wat gaat daarmee gebeuren?

"Ik kan me bijna niet voorstellen dat collega-advocaat van S., Carlo Crince le Roy, weer verdergaat met de zaak. Dan is de vraag: kan de overgebleven advocaat het in zijn eentje doen. En zo nee: wie gaat het dan wel doen? Ik weet niet of er heel veel advocaten zijn die Taghi willen bijstaan", besluit Wolters tot slot.