Abvakabo: rechtszaak tegen kinderopvangbedrijf Estro

Vakbond Abvakabo FNV stapt definitief naar de rechter inzake het flitsfaillissement van kinderopvangbedrijf Estro/Smallsteps. Dat zegt voorzitter Corrie van Brenk vanavond in EenVandaag. Volgens de bond lijkt het erop dat het bedrijf met een truc makkelijk af heeft willen komen van verliesgevende onderdelen. 

Abvakabo zal de juridische procedure starten rond 1 oktober, als het door de vakbond geopende meldpunt voor medewerkers sluit. De bond ontving op het punt al honderden klachten.

Doorstart

Estro werd op 5 juli failliet verklaard, maar maakte dezelfde dag nog een doorstart. Estro werd Smallsteps, terwijl het concern achter het kinderdagverblijf dezelfde bleef. Wel werden wel ruim 100 crèches afgestoten en kwamen ongeveer duizend medewerkers op straat te staan. De doorstart was al voorbereid voordat het faillissement werd uitgesproken middels de ‘prepack-methode’. Abvakabo FNV vindt deze doorstart een 'overgang van onderneming' en geen faillissement. De bond meent daarom dat de medewerkers onterecht hun rechten en arbeidsvoorwaarden verloren. 

Terugloop

In Nederland loopt het aantal kinderen dat gebruik maakt van opvang al een paar jaar terug. Gingen in 2011 738.000 kinderen naar een opvang, in 2013 waren dat er al ruim 100.000 minder. Het gevolg is dat veel organisaties - het afgelopen jaar al 331 - hun deuren moeten sluiten.

Ook Estro kwam naar eigen zeggen in de problemen door de aanhoudende economische crisis en de bezuinigingen van de overheid. Door het flitsfaillissement kunnen tegen de 250 locaties open blijven en behouden ongeveer 2600 mensen hun baan. De vraag is of met het flitsfaillissement onnodige schade is voorkomen of dat er sprake is van een goed voorbereide goedkope reorganisatie.

Zaterdag werd bekend dat de top van het bedrijf kort voor het faillissement nog bonussen ontving.

Reactie Smallsteps

Lees hieronder een uitgebreide reactie van Smallsteps:

1. Wat is de reden voor het faillissement van Estro?

Het faillissement van Estro is het gevolg van diverse factoren, waaronder bezuinigingen door de overheid en de economische crisis van de afgelopen jaren. Zie in dit verband ook het eerste verslag van de curator.

2. Heeft de rentedruk op de leningen die op de opvangcentra lagen een rol gehad in het faillissement?

Neen. Estro heeft in 2012 een solide financieringsstructuur neergezet die aansluit bij de economische realiteit. De schuldenlast werd sterk verminderd en er werd nieuw kapitaal ingebracht. Sindsdien is er geen rente betaald of dividend uitgekeerd. Alle inkomsten zijn volledig aangewend om het bedrijf draaiende te houden en te redden. Echter, de economische crisis duurt langer dan gedacht en dat leidt direct tot minder vraag naar kinderopvang. Er is geen verband tussen de financieringsstructuur en het faillissement.

3. Abvakabo bereidt een rechtszaak voor omdat zij stellen dat de doorstart van Estro naar Smallsteps geen faillissement is maar een 'overgang van onderneming'.

Hoe kijken jullie naar deze stelling? 

Het lijdt geen twijfel dat het faillissement van Estro onvermijdelijk was. Al een aantal maanden was duidelijk dat zonder additionele financiële injectie, Estro failliet zou gaan. Zie hierover ook de curator in zijn eerste verslag. Het bestuur van Estro vreesde dat bij een faillissement grote onrust zou ontstaan onder ouders en medewerkers. Zoals in het rapport van de curator wordt aangegeven zou “bij een direct faillissement de dienstverlening op alle locaties direct dienen te worden gestaakt. Kinderopvang zou in dat geval na faillissement op geen van de locaties plaats hebben gevonden. Dit zou tot grote maatschappelijke onrust en schade hebben geleid omdat alle betrokken ouders op stel en sprong alternatieve opvang hadden moeten verzorgen en/of vakantiedagen hadden moeten opnemen.” De gevolgen van een ongecontroleerd faillissement zouden derhalve zonder meer desastreus zijn geweest voor alle betrokkenen, niet in de laatste plaats voor de werknemers maar ook voor de klanten - ouders en kinderen - van Estro.

In de aanloop naar het faillissement heeft het bestuur van Estro gekeken naar verschillende mogelijkheden en scenario's. Zij heeft daarbij de mogelijkheden van nieuwe financiering onderzocht, en gekeken of er partijen geïnteresseerd waren in een fusie of overname. Dit heeft helaas tot niets geleid. Daardoor werd een faillissement de enige overblijvende optie. Gekeken is in hoeverre de nadelige gevolgen van een faillissement voor ouders en kinderen, medewerkers en leveranciers zoveel mogelijk konden worden beperkt.  In dat kader zijn de mogelijkheden van een in stilte voorbereide doorstart onderzocht hetgeen uiteindelijk heeft geleid tot de aanstelling van een stille bewindvoerder en de doorstart door Smallsteps. Als gevolg van de doorstart door Smallsteps is de werkgelegenheid voor de overgrote meerderheid van de werknemers van Estro behouden gebleven. Tevens heeft Smallsteps de kinderopvang voor bijna 85% van de kinderen gegarandeerd.

Door de gerealiseerde doorstart, was het mogelijk de gevolgen van het faillissement van Estro zo beperkt mogelijk te houden. Het feit dat de gerealiseerde doorstart door Smallsteps reeds voor het formele faillissement van Estro is voorbereid, maakt echter nog niet dat sprake is van een overgang van onderneming. De wet sluit een doorstart na faillissement ook uitdrukkelijk uit van de regels rond overgang van onderneming. Doorstarts na faillissement komen vaker voor. De laatste tijd worden dergelijke doorstarts ook wel in stilte voorbereid en noemt men dat een pre-pack. Over het algemeen is een pre-pack gunstig voor alle betrokkenen: de opbrengst voor de gezamenlijke crediteuren is - zo blijkt ook uit recent onderzoek - over het algemeen hoger terwijl doorgaans een groter aantal banen behouden kan blijven, mede doordat de tijd tussen faillissement en doorstart tot een absoluut minimum beperkt blijft. Dat is belangrijk, omdat juist in die tijd de grootste waardevermindering plaatsvindt: door de, door faillissement ontstane, onzekerheid lopen klanten weg en schorten leveranciers hun diensten op hetgeen grote gevolgen heeft voor de waarde van de onderneming als going concern. In de praktijk rest de curator in zo'n geval weinig anders dan te liquideren. 

4. De medewerkers die ontslagen zijn voelen dat de selectie in grote mate willekeurig is gebeurd en missen een goede toelichting. Wat zijn de criteria van ontslag geweest? 

Bij dit soort processen verliezen mensen hun baan en dat is nooit leuk. Uiteraard is dit proces zo nauwkeurig en correct mogelijk verlopen. In verband met het faillissement zijn alle medewerkers van Estro ontslagen. Smallsteps heeft vervolgens 2600 medewerkers een arbeidsovereenkomst aangeboden en in de weken nadien zijn er nog 150 medewerkers bijgekomen. Per locatie is gekeken naar de (verwachte) bezetting in de komende maanden, de personeelsbezetting en het totaal aantal kindplaatsen op die locatie. Hierbij diende de wettelijke kindleidsterratio altijd als basis.

Op locaties waar de genoemde punten niet met elkaar in overeenstemming waren, is het team opgebouwd op basis van een aantal criteria:

- Kwaliteit: medewerkers met aanvullende certificaten zoals VVE hadden een pre.

- Dienstverband: een gezonde balans vinden in diversiteit van ervaringsjaren en leeftijden van medewerkers. Kijkend naar de totale leeftijdsopbouw en aantal ervaringsjaren binnen Smallsteps in vergelijking tot Estro, is zichtbaar dat de leeftijdsopbouw en aantal ervaringsjaren van medewerkers binnen Smallsteps vrijwel gelijk is aan de leeftijdsopbouw en ervaringsjaren van medewerkers binnen Estro.

5. Ook leeft de gedachte dat alleen de zieken, zwangeren en oudste, duurste medewerkers niet mee mochten na de doorstart. Wat is jullie reactie op het verwijt dat alleen de goedkoopste krachten door mochten?

Zoals hierboven is uitgelegd is gekeken naar een aantal criteria. Gezondheid, zwangerschap, leeftijd of salaris is op geen enkele manier een criterium geweest op basis waarvan medewerkers geen arbeidsovereenkomst door Smallsteps aangeboden gekregen hebben. 

6. Op veel groepen zijn er door de doorstart wisselingen geweest van medewerkers. Vaste gezichten zijn verdwenen. Maar ook groepen zijn opgeheven. Hoe hebben jullie rekening gehouden met de gevolgen voor de kinderen van deze doorstart?

Bij Smallsteps is getracht zoveel mogelijk vaste gezichten op de locaties te behouden. Hierbij is geprobeerd het aantal medewerkers per locatie in verhouding te brengen met het aantal kinderen.De wettelijke vereisten zijn hiervoor als uitgangspunt genomen. Binnen Smallsteps zijn de teams op de locatie zo samengesteld dat zij voorbereid is op de toekomst en kan anticiperen op de bewegingen in de vraag naar kinderopvang.

7. Veel medewerkers hebben 0-urencontracten. Hoe bewaken jullie de continuïteit voor de kinderen binnen Smallsteps?

De basis van onze personele inzet bestaat uit pedagogisch medewerkers met een arbeidsovereenkomst met een vast aantal uren. Dit zijn de vaste gezichten op de groepen van de locaties. De mensen met een 0-urencontract zijn ter aanvulling op deze basis en leveren flexibiliteit in personeelsinzet zodat we te allen tijde kunnen anticiperen op ziekte, vakantie of een andere vorm van afwezigheid van de vaste gezichten. We streven ernaar om ook de medewerkers met een 0-uren contract zoveel mogelijk op vaste locaties in te zetten.