radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Aardbevingsschade verscheurt Gronings dorp Overschild: de een krijgt geld, de ander zit in onzekerheid

Aardbevingsschade verscheurt Gronings dorp Overschild: de een krijgt geld, de ander zit in onzekerheid
Jolanda uit Overschild
Bron: EenVandaag

Scheuren in je huis kun je dichtsmeren. Scheuren in een gemeenschap niet. Jolanda Braam woont in het Groningse bevingsdorp Overschild. "Het dorp is verdeeld tussen hen die wel en niet een nieuw huis krijgen."

Jolanda Braam verhuisde 20 jaar geleden vanaf Brabant naar Groningen. Haar dorp Overschild heeft 500 inwoners en ligt bovenop het centrum van de gasbel: "We zitten gewoon op een super slecht stukje grond. Wij krijgen de hardste klappen van de NAM." Volgens Jolanda is het dorp druk bezig met herstel en versterking van de huizen, maar valt de gemeenschap intussen uit elkaar.

'Er gaat bij mij niets gebeuren'

Het dorp is in drie zones ingedeeld en daar zit de pijn. In het centrum krijgen de mensen een nieuwe woning, in andere delen van het dorp niet. Het betekent dat het ene deel zelf subsidie kan aanvragen, voor de rest is dat niet weggelegd.

In het centrum krijgen de mensen een nieuwe woning, een ander deel wordt nog bekeken door de NAM, maar in het buitengebied, uitgerekend Jolanda's deel van het dorp, krijgt niemand iets. Geen nieuwe woning en geen uitzicht daarop. "Sowieso heeft niemand in welke zone dan ook enige duidelijkheid op dit moment. Maar bij mij gaat helemaal niets gebeuren", zegt Jolanda.

Dorpsgemeenschap op scherp

Het levert spanningen op in het dorp en Jolanda voelt dat. "Persoonlijk word ik echt niet vrolijk. We zijn één dorp hé. Zo'n hele dorpsgemeenschap gaat op scherp staan."

Lees ook

Een dorpsgenoot wees haar op de analogie met de aardbevingsschade, met de scheuren in de huizen. Alleen dit soort scheuren zijn misschien nog wel erger. "Er zitten andere scheuren, in huwelijken, in gemeenschappen. Omdat het niet opgelost is."

Splijtzwam

En typisch voor een dorp: iedereen spreekt elkaar. Maar juist dat levert een raar soort spanning op. "Mensen die wél een huis mogen bouwen durven hier bijna niet over te praten met mensen van het buitengebied en dat creëert afstand."

Het doet Jolanda veel pijn. "Die splijtzwam wordt ons aangedaan. We worden ongelijk behandeld. Het zijn juist de oorspronkelijke bewoners die buiten wonen. Het is van oudsher een agrarische omgeving dus de oude boerenfamilie's wonen toch vooral in het buitengebied", vertelt Jolanda. En deze kant van het dorp mag geen bouwtekeningen inleveren.

Jolanda ziet dat de aardbevingsschade zorgt voor een splijtzwam in de kleine gemeenschap van haar dorp.

Doordraaien

Toch blijft Jolanda wel deelnemen aan het wekelijks buurtoverleg, al is het soms lastig anderen over hun bouwplannen aan te horen. "Dan moet je maar zin in hebben, in die vergadering."

Het vertrouwen in een goede afloop is inmiddels niet groot meer bij Jolanda. "Hoe verder ik kom in het proces, hoe minder hoop ik ook krijg. Maar als je het bijltje erbij neergooit, wie denkt er dan nog mee? Ik denk: wát als iemand doordraait en iets gaat saboteren bijvoorbeeld. Kijk naar het boerenprotest."

Lees ook

Bekijk hier de tv-reportage.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Handjes alleen op de schouders tijdens polonaise': belangenorganisaties willen meer bewustzijn over grensoverschrijdend gedrag tijdens carnaval

'Handjes alleen op de schouders tijdens polonaise': belangenorganisaties willen meer bewustzijn over grensoverschrijdend gedrag tijdens carnaval
Carnavalvierders in het centrum van Den Bosch in 2024
Bron: ANP

De vier grootste Brabantse carnavalssteden hebben een campagne gelanceerd tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag tijdens carnaval. 'Nie Graaje mar Zwaaje', lees je op posters, verspreid door de steden.

Op de poster staat een QR-code die bezoekers naar een meldpunt leidt, dat gekoppeld is aan de betreffende stad. Daar kun je online een melding doen van wat je hebt gezien of meegemaakt. En word je verder geholpen.

'Handjes op de schouders'

"Seksuele of straatintimidatie zien we helaas altijd", zegt Jip Kuijper van BO Diversity in Breda, de organisatie achter de campagne. "Maar wat we met carnaval zien, is dat die intimidatie veel fysieker wordt."

Dat wil zeggen dat mensen, naast dat ze met verbale intimidatie te maken krijgen, ook sneller aan hun geslachtsdelen worden aangeraakt, vast worden gepakt of dat geprobeerd wordt ze te zoenen. "Het is heel leuk als we de polonaise lopen, maar handjes op de schouders. Handjes hoog en niet ergens anders", zegt Kuijper

Anonieme daders

Kuijper viert zelf ook al jaren carnaval en die en diens vrienden hebben genoeg verhalen over wat zij hebben meegemaakt tijdens carnaval: "We kennen allemaal een slachtoffer. We kennen allemaal iemand die seksueel geweld of seksueel ongewenst gedrag heeft meegemaakt. Maar we kennen allemaal géén dader."

Dat komt volgens Kuijper grotendeels ook door de anonimiteit die er heerst tijdens carnaval: "Je kunt ervoor kiezen om in een tijgerpak te lopen, je gezicht te schminken. Je neemt een andere rol aan. Dus je voelt je misschien ook wel minder verantwoordelijk voor het gedrag dat je op dat moment vertoont."

Bekijk ook

Klein percentage zorgt voor problemen

Dat geldt vanzelfsprekend niet voor iedereen. De meeste feestvierders geven ook aan dat ze nooit over iemand anders' grenzen heen zouden gaan. Toch zorgt een klein percentage voor problemen.

"Ik denk dat we met dat kleine percentage moeten praten. Dat we hen als omstanders er samen op moeten aanspreken, van: 'Hé, wat je net deed, dat kan volgens mij niet'", zegt Kuijper. Dat is moeilijk: "Carnaval is een beetje heilig, daar moet je niet te veel aankomen. Carnaval draait om plezier. Dat vind ik ook, maar we moeten het hebben over wanneer het niet plezierig meer is."

Meer slachtoffers

Bij Blauwe Maan, een lokale hulporganisatie voor slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag en misbruik in Tilburg, zien ze een stijging in aanmeldingen rond, maar vooral na de carnaval.

"Soms melden slachtoffers zich pas veel later, omdat ze zich schamen voor wat ze tijdens carnaval hebben meegemaakt", zegt Luna Rooijmans van de organisatie. "Ze denken dan dat ze het misschien wel geïnitieerd hebben, of voelen zich zwak omdat ze toen niets durfden te doen."

Gedrag genormaliseerd

Blauwe Maan krijgt meldingen over grensoverschrijdend gedrag, maar ziet ook dat verkrachtingen tijdens carnaval voorkomen. Bij die laatste is niet altijd een onbekende betrokken. Cliënten kloppen ook aan met verhalen uit de kennissenkring, vertelt Rooijmans.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag en misbruik komt natuurlijk niet alleen voor tijdens carnaval, maar tijdens dit feest wordt wel een bepaald gedrag genormaliseerd, zegt ze.

Bekijk ook

Normalisatie van gedrag

Rooijmans: "We weten dat, als binnen een cultuur of traditie seksueel getinte opmerkingen en lichte seksueel grensoverschrijdende handelingen worden goedgekeurd, ernstige vormen daarvan ook makkelijker kunnen plaatsvinden."

"Mensen willen alles even loslaten met carnaval. En die dubbelzinnigheid in bijvoorbeeld liedjes is al heel oud, maar dat neemt niet weg dat alle remmen los mogen, en dat het voor sommige mensen heel fijn kan zijn als je om consent (toestemming, red.) vraagt."

Al eerder meegemaakt

Een ander deel van de slachtoffers dat zich na carnaval bij Blauwe Maan meldt, heeft als kind al seksueel misbruik meegemaakt, vertelt Rooijmans.

"We zien dat ze bijvoorbeeld tijdens carnaval getriggerd worden, of opnieuw een seksueel grensoverschrijdende situatie meemaken. En dat maakt uiteindelijk ook dat ze hulp zoeken.", zegt Rooijmans.

Triggers in een liedje

Die triggers kunnen zitten in een liedje of in een aanraking die voor anderen niet noemenswaardig is. Maar gevolgen kunnen groot zijn: "Vandaar dat wij een oproep doen om op het moment dat je seksueel grensoverschrijdend gedrag ziet of denkt te zien, naar de persoon die het overkomt toe te gaan en te vragen: 'Ben je oké? Kan ik misschien iets voor je doen?'", zegt Rooijmans.

"We weten dat dat heel steunend kan zijn voor mensen die seksueel geweld overkomen."

Grensoverschrijdend gedrag lijkt meer voor te komen tijdens carnaval

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe 'voorzorgcirkels' mantelzorgers ontlasten door ouderen elkaar te laten helpen

Het is de moderne versie van nabuurschap: de voorzorgcirkel. In het hele land ontstaan appgroepen van ouderen die elkaar willen ondersteunen. Het is een manier om mantelzorgers te ontlasten. "Hulp vragen is moeilijker dan hulp geven."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant