5 jaar na genocide vragen jezidi-hulpverleners zich af: 'Hoe moeten wij hen overtuigen om door te leven?'

5 jaar geleden vermoordde IS op de berg Sinjar in Irak op één dag 2000 jezidi’s. Ook werden 6000 mensen van de religieuze minderheid ontvoerd en tot slaaf gemaakt. De meeste jezidi’s zijn nu nog steeds niet teruggekeerd naar hun huis.

Hulpverleenster Behar Ali heeft een hulporganisatie voor jezidi's opgericht. Daarmee helpt ze ex-slavinnen van IS die inmiddels in vluchtelingenkampen in Noord-Irak wonen. Het valt haar zwaar. "Wij als hulpverleners zijn zelf ook getraumatiseerd. Hoe moeten wij hen dan helpen om weer van het leven te houden? We werken hard om velen van hen ervan te overtuigen geen zelfmoord te plegen," vertelt Ali.

Acht keer verkocht

Layla Taalo werd meegenomen door IS. Ze is net als Ali dit weekend in Nederland voor een fototentoonstelling van hulporganisatie Hivos over de jezidi. Taalo kwam in Raqqa in de kelder van een huis terecht.

Bij die eerste man bleef ze drie dagen. Daarna werd ze doorverkocht. In totaal is Taalo acht keer verkocht. "Al die mannen sloegen ons. We mochten het huis niet uit. Ik was een seksslaaf. Ik moest mijn geloof opgeven en hun geloof uitoefenen," vertelt ze. Taalo schreef een boek over wat ze meemaakte als slavin van IS-strijders.

73 massagraven

Het was een van de meest schokkende momenten in de opkomst van IS. Tienduizenden jezidi's werden op 3 augustus 2014 uit hun huizen gedreven en de berg Sinjar opgejaagd. Eenmaal daar zaten ze als ratten in de val.

Inmiddels zijn er meer dan 73 massagraven ontdekt met daarin de jezidi's die op dat moment vermoord werden. Ook werden er op die dag 6000 jezidi's, vooral vrouwen, ontvoerd door IS. Zij werden meegenomen naar de stad Mosul, toen de hoofdstad van IS in Irak.

Verdwenen

Eenmaal daar werden de jezidi-meisjes en -vrouwen verkocht aan IS-strijders en gedwongen zich tot de islam te bekeren. Vrijwel al die vrouwen zijn verschillende keren doorverkocht en steeds opnieuw verkracht.

Hoewel IS inmiddels geen grondgebied meer heeft, is van ongeveer 3000 jezidi's nu nog steeds onduidelijk waar ze zijn.

Vluchtelingenkampen

Er zijn ongeveer achttien vluchtelingenkampen in Noord-Irak, waar jezidi's wonen, maar ook moslims en christenen wonen. Volgens hulpverleenster Ali is dit lastig voor de jezidi's die slavinnen van IS-strijders zijn geweest.

"Ze leven nu in een kamp waar een moskee is. Vijf keer per dag horen ze daar de oproep tot gebed. Terwijl alles wat met de islam te maken heeft, hen herinnert aan wat ze hebben meegemaakt."

'Zij moeten de leiders worden van hun gemeenschap'

Door middel van traumatherapie en cursussen probeert Ali de jezidi-vrouwen weer een beetje hoop te geven. Ze investeert vooral in de jonge meisjes. "Zij moeten de nieuwe leiders worden van hun gemeenschap. Alle internationale hulporganisaties zullen uiteindelijk weggaan en dan moet de jonge generatie het zelf doen."

"Wij helpen jonge vrouwen om een soort van helden te worden, te vechten voor hun gemeenschap zodat ze uiteindelijk terug kunnen naar hun eigen steden en dorpen", zegt Ali.

Demonstratie

Teruggaan is voor de meeste jezidi nu nog onmogelijk. De situatie is nog heel instabiel sinds IS het veld heeft geruimd. Jezidi's worden vaak gediscrimineerd, en ze zijn bang in hun buren voormalige IS'ers te herkennen. De meeste jezidi's verlaten Irak het liefst. Zo ook Layla Taalo. "Niks werkt meer hier. Ik wil de plekken niet meer zien waar ik zag dat mijn familie is vermoord", vertelt ze.

Op de dag dat het vijf jaar geleden is, is er een demonstratie van jezidi's voor het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag. De jezidi's herdenken de gebeurtenis van 5 jaar geleden en eisen dat het ICC een onderzoek instelt naar wat er op 3 augustus 2014 gebeurd is. De gebeurtenis is door de VN al erkend als genocide.