In de serie ‘20 jaar EenVandaag’ blikken verslaggevers terug op die reportages die hen het meest hebben aangegrepen. Met een reportage waarin verslaggever Herman Zaalberg opnieuw Danya Mohammad bezoekt, slachtoffer van mosterdgas, het soort gas waarvoor Frans van Anraat de grondstoffen heeft geleverd. Maar wie deze enige Nederlander die ooit op de 'Most Wanted-list' van de FBI stond? Hieronder vindt u meer informatie over Van Anraat.

Wie is Frans van Anraat?

Frans van Anraat (1942) is een Nederlandse zakenman die in de jaren ’80 veelvuldig handel drijft met Irak. Hij levert onder andere grondstoffen die later gebruikt zijn voor de productie van gif- en mosterdgas. Er vallen duizenden doden doordat het regime van Saddam Hoessein gifgassen inzet tijdens de oorlog met Iran, maar ook in Irak zelf, tegen met name de Koerden. Het bekendst zijn de afschuwelijke beelden van de gifgasaanvallen op Halabja, hier vallen er duizenden doden. Vele slachtoffers hebben nu nog steeds last van de gevolgen.  Arnold Karsken schreef over Van Anraat het boek ‘Geen cent spijt’, de Hoge Raad zegt in 2009 ‘ook thans nog geeft de verdachte op geen enkele wijze van schuldbesef blijk noch ook van deernis met de vele slachtoffers van de mosterdgasaanvallen’. 

Wist hij dat de grondstoffen gebruikt konden worden voor de productie van gifgas?

Zelf heeft Van Anraat altijd ontkend geweten te hebben waar de grondstoffen die hij leverde voor zouden dienen. Volgens hem zou het voor civiele doeleinden gebruikt worden, bijvoorbeeld in de textielindustrie. Deskundigen zeggen dat dergelijke hoeveelheden daarvoor niet gebruikelijk zijn. Het hof heeft in haar oordeel duidelijk gesteld dat Van Anraat in ieder geval vanaf 1986 wist dat de door hem geleverde TDG (Thiodiglycol) zou dienen voor de productie van gif- of mosterdgas in Irak, dat in oorlog was met Iran, en dat verdachte wist dat het gebruikt zou worden in die oorlog.

Volgens de Hoge Raad heeft Van Anraat aanmerkelijke winsten gemaakt met een twintigtal leveranties van in totaal meer dan duizend ton TDG, de grondstof van mosterdgas. Daarmee heeft hij ‘welbewust een wezenlijke bijdrage geleverd aan de voortdurende schending van wetten en gebruiken van de oorlog door het regime in Irak’. Volgens de Hoge Raad was het regime van Saddam Hoessein vanaf 1985 voor de productie van mosterdgas grotendeels afhankelijk van de leveranties van Van Anraat.

Hoeveel jaar heeft Frans van Anraat gekregen?

Hij is door de Hoge Raad uiteindelijk veroordeeld tot 17 jaar, twee jaar meer dan hij in eerste instantie in hoger beroep kreeg. Een half jaar aftrek kreeg hij omdat de behandeling van zijn zaak bij de Hoge Raad teveel vertraging had opgelopen. 

Is Van Anraat erin geluisd?

Volgens Van Anraat was hij na terugkomst uit Irak wekelijks in gesprek met de AIVD.  Hij woonde in die tijd ook in een Amsterdams safe house van de geheime dienst, iets wat de AIVD zelf ontkent. Volgens zijn advocaten (pleidooi) kreeg hij te horen dat hij in Nederland niets te vrezen had, dat ‘zijn handelen destijds niet in strijd met de wet was’. De AIVD zou hem geadviseerd hebben mee te werken aan een televisie-interview met Netwerk, zodat het volgens Van Anraat ‘daarna publicitair een stille dood zou sterven en geen aandacht meer zou krijgen.’ Dat interview was voor het Openbaar Ministerie uiteindelijk de directe aanleiding voor het onderzoek naar de handel en wandel van de man die de bijnaam “handelsreiziger in de dood” kreeg. 

Download

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.