'15% van de relaties vinden plaats op de werkvloer'

Een relatie op de werkvloer: op de Haagse burelen van GroenLinks werd onlangs maar weer aangetoond dat zo'n vergaande collegiale band niet zelden tot problemen leidt. Maar hoe vaak vinden die relaties nu eigenlijk plaats? Op Radio 1 kondigde presentatrice Ghislaine Plag haar programma Spraakmakers aan met de stelling dat 15% van de relaties op de werkvloer ontstaat. Dat aantal leek ons aan de hoge kant, dus we zochten het uit.

Het percentage van 15% blijkt gebaseerd te zijn op een onderzoek van de vacaturesite Jobbird uit 2015. Uit dat onderzoek, met iets minder dan 500 respondenten, bleek bijvoorbeeld dat een derde van de deelnemers wel eens flirtte met zijn collega's en dat 15% een relatie met een collega heeft of had. Dat die relaties ook op de werkvloer zijn gestart is niet duidelijk, maar wellicht wel aannemelijk.

Meldplicht

Dat zo'n relatie niet altijd gepast of werkzaam is, werd wel duidelijk uit de situatie van GroenLinksers Meijer en Grashoff. Arbeidsrechtadvocaat Frank Penders van Gimbrere Advocaten legt uit dat - hoewel sommige werkgevers dat misschien wel zouden willen - je je werknemers niet kunt verbieden een relatie aan te gaan. Hij raadt werkgevers wel aan een gedragscode op te stellen hierover. "In die code verwerk je dan een meldplicht bij relaties. Op het moment dat twee medewerkers dan een relatie krijgen, melden ze dat bij hun werkgever, zodat er samen kan worden gezocht hoe dat geen professionele problemen oplevert."

Bron van ergernis

Maar voordat je je relatie meldt, moet je je eerst misschien sowieso afvragen of je dit wel echt wil, zegt hoogleraar sociale psychologie Roos Vonk. Zij ziet meerdere haken en ogen aan het hebben van een relatie op de werkvloer. "Wat gebeurt er bijvoorbeeld als je de relatie weer wilt uitmaken. Als je elkaar op dit moment eigenlijk nooit meer wilt zien, zie je elkaar elke dag op werk", aldus de hoogleraar. Bovendien zijn er daarvoor al andere problemen die opdoemen: "Uit mijn eigen onderzoek blijkt dat relaties op de werkvloer een belangrijke bron van ergernis vormen bij andere collega's."

Overigens verbaast Vonk zich niet over het ontstaan van dergelijke relaties. "Bekend sociaal psychologisch onderzoek zegt dat hoe vaker je elkaar ziet, hoe aantrekkelijker je elkaar gaat vinden." Daarbij gaat het volgens de hoogleraar niet alleen om gesprekken met elkaar, maar telt zelfs het onbewust zien van de ander al mee. Vonk heeft die kennis tijdens haar studie al meteen ingezet. "Ik had een oogje laten vallen op een mede-student, dus ben ik er in die tijd voor gaan zorgen dat hij mij zo vaak mogelijk zag. En het werkte, want uiteindelijk kregen we een relatie."

De cijfers

Dan terug naar de cijfers. Het is lastig om relaties op de werkvloer in cijfers te vatten, al is het alleen maar omdat niet iedereen daar open over is. Toch heeft het Centraal Bureau van Statistiek (CBS) eenmalig een poging daartoe gedaan. Uit hun onderzoek bleek dat 296.000 mensen in Nederland een relatie hebben met iemand binnen het bedrijf waar ze werkzaam zijn. Zij berekenden dat het daarbij gaat om 4% van alle werkende mensen in Nederland. Daarmee kunnen we gerust zeggen dat 15% een te hoge inschatting is van relaties die op de werkvloer starten.

Het CBS ontdekte bovendien welke randvoorwaarden gunstige voorspellers van een relatie op de werkvloer zijn. Zo zien we dit vaker terug in de sectoren landbouw en financiele dienstverlening, bij bedrijven met jongere medewerkers en mensen die langere tijd bij een bedrijf werken, vaak met een vast contract.