Het vuurwerkverbod dat na dit jaar geldt, betekent niet alleen dat je geen vuurwerk meer mag afsteken: je loopt ook een veel groter risico als je het toch doet. Je bent strafbaar en de schade die je veroorzaakt, is niet verzekerd.
Een kijker merkte dat op nadat we een reportage hadden gemaakt over het landelijke vuurwerkverbod. En het was niet de enige opmerking die binnenkwam in de chat. We kregen veel vragen en legden die voor aan Elias van Hees van het Verbond van Verzekeraars, dat alle Nederlandse verzekeraars vertegenwoordigt.
Slachtoffers blijven beschermd
Wie tijdens de jaarwisseling schade oploopt door vuurwerk, krijgt die meestal vergoed - al hangt het wel af van de situatie. Als het vuurwerkverbod ingaat, blijven slachtoffers in ieder geval goed beschermd, volgens Van Hees.
"Schade die je oploopt door het vuurwerk van iemand anders wordt nog steeds vergoed." Het maakt volgens hem niet uit of vuurwerk straks illegaal wordt: de schade wordt op dezelfde manier beoordeeld.
Hulp en compensatie
"Mensen die slachtoffer worden van illegaal vuurwerk hebben al genoeg pech, dus het zou dan dubbelop zijn als de verzekeraar het niet uitkeert", zegt Van Hees. Volgens hem is het dus logisch dat slachtoffers van vuurwerk niet ook nog eens financieel de dupe worden.
De schade wordt eerst vergoed en daarna kijkt de verzekeraar wie er verantwoordelijk is. "Je krijgt als slachtoffer hulp en compensatie en vervolgens wordt de schade op de dader verhaald", legt Van Hees uit. Vaak is dat dus degene die het vuurwerk afgestoken heeft.
Doe mee!
Bij EenVandaag heb je de mogelijkheid om vragen en ideeën in te sturen. Dat kan altijd in onze chat, of je kunt meedoen aan de gerichte EenVandaag Vraagt-oproepen die wij zo'n twee keer per week plaatsen in de Peiling-app. De Peiling-app is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.
Oorzaak van de schade
Bij schade buiten eigen schuld om, kan een aansprakelijkheidsverzekering (AVP) uitkomst bieden. Verzekeraars kijken dan naar de oorzaak van de schade en naar wat er in je polis staat.
Ook autoschade kan worden vergoed, maar alleen met een allrisk- of beperkt cascoverzekering. "Met een WA-verzekering draai je zelf op voor de kosten, tenzij de dader wordt gevonden en aansprakelijk wordt gesteld", staat op de website van de Consumentenbond.
Geen vergoeding meer
Maar voor mensen die zelf vuurwerk afsteken, ligt dat dus straks totaal anders. Zodra het verbod geldt, wordt dat een wetsovertreding en ben je dus in principe strafbaar.
Schade die daardoor ontstaat aan bijvoorbeeld spullen of gebouwen, wordt dan niet meer vergoed. "Alles wat onwettig is, wordt eigenlijk al uitgesloten", legt Van Hees uit.
Uitgesloten van verzekering
Ook als je verboden vuurwerk afsteekt en bijvoorbeeld je eigen huis beschadigt, draai je zelf op voor de kosten. "Als je zelf door illegale activiteiten schade veroorzaakt aan je eigen goederen, is dit uitgesloten van de verzekering", zegt het Verbond van Verzekeraars. Alleen als iemand anders schade lijdt, keert de verzekering uit en blijft de veroorzaker aansprakelijk.
"Het is een beetje hetzelfde als rijden onder invloed: alleen mensen die daar het slachtoffer van zijn, zijn verzekerd. Degene die het gedrag vertoont, is aansprakelijk", noemt van Van Hees als voorbeeld.
Wél medische zorg
Alleen medische zorg wordt nog wel betaald via de zorgverzekering, zegt een woordvoerder van Zorgverzekeraars Nederland. "Alle zorgverzekeraars - ongeacht welke polis je hebt - vergoeden medisch noodzakelijke zorg bij vuurwerkletsel."
"Ook als er een vuurwerkverbod geldt", gaat de woordvoerder verder. "Voor deze zorg geldt, net als bij andere ziekenhuiszorg, dat het eigen risico in rekening wordt gebracht."
Schadevergoeding bij letsel
Naast materiële schade kan een persoon ook letselschade oplopen door vuurwerk van iemand anders. In sommige gevallen kan je dan een schadevergoeding krijgen. "Je kunt dan mogelijk aanspraak maken op smartengeld", legt de Consumentenbond uit op de website.
Bij blijvend letsel of invaliditeit keert een ongevallenverzekering een vast bedrag uit. Letselschade kan ook ontstaan bij het zelf afsteken van verboden vuurwerk. Wie dat doet, krijgt alleen de medische kosten verzekerd.
Verschil in afhandeling
De manier waarop schade wordt beoordeeld door de verzekeraar, verandert dus niet door het vuurwerkverbod. Wel blijft het verschil bestaan tussen letsel en materiële schade. Het afhandelen van letselschade duurt vaak veel langer, omdat het herstel van iemand niet altijd voorspelbaar is.
"Bij materiële schade weet je sneller wat het kost: een kapot raam of een verbrande bank kun je berekenen", zegt Van Hees. "Bij letsel kunnen mensen tijdelijk niet werken of houden ze er blijvende klachten aan over."
Meer schade aan auto's dan huizen
Tijdens de vorige jaarwisseling bleek uit cijfers van het Data Analytics Centre van het Verbond van Verzekeraars dat in gemeenten met een vuurwerkverbod minder schade aan huizen werd gemeld dan in voorgaande jaren. Waar geen verbod gold, bleef het schadebeeld vrijwel gelijk.
In beide gevallen nam de schade aan auto's juist toe, al was die stijging kleiner in gemeenten met een verbod dan bij gemeenten zonder verbod. Volgens de cijfers is vuurwerk voor de sector nog altijd een flinke kostenpost: rond de jaarwisseling ontstond voor in totaal 16 miljoen euro aan schade.
Uitkomst van aanscherping beleid
Volgens Van Hees is nog niet te zeggen wat het landelijke vuurwerkverbod precies zal betekenen. "Wij kunnen als verzekeringssector niet zien hoe de aanscherping van het beleid straks uitpakt."
Wel verwacht hij dat er minder schade zal ontstaan. "Het blijft natuurlijk een kostenpost en ook een veiligheidsrisico, dus elke maatregel die schade vermindert is positief."