Wat staat voor Oekraïne op het spel bij ontmoeting Trump en Poetin? 'Als Trump draait, zijn de rapen gaar'

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky kwam vandaag al met een duidelijke boodschap: Oekraïners zullen hun land niet aan de bezetter geven. Daarmee lijkt hij al een voorschot te nemen op de topontmoeting tussen Donald Trump en Vladimir Poetin. In Alaska komen de Amerikaanse en Russische president voor het eerst sinds de oorlog in Oekraïne bij elkaar.

Poetins strategie

Het gesprek kwam ineens snel op de agenda en valt samen met het ultimatum dat Trump stelde aan Poetin. Uiterlijk voor 8 augustus moesten er serieuze stappen worden gezet richting vrede met Oekraïne, anders zouden economische maatregelen volgen.

Poetin liet dat ultimatum verlopen, maar oud-diplomaat Ron Keller denkt wel een strategie van de Russische president te zien. Het recente bezoek dat de Amerikaanse speciaal gezant Steve Witkoff aan Moskou bracht heeft daar alles mee te maken. "Dat was om te laten zien: 'Dit is de laatste kans, meneer Poetin, voordat ik sancties ga opleggen. Poetin is slim genoeg geweest om Witkoff niet met lege handen naar huis te sturen."

'Trump in de val gelokt'

Volgens Keller is nu een uitgelezen moment voor Poetin om Trump 'terug in zijn kamp te halen'. "Hij heeft gedacht: ik moet Trump iets geven, iets om de aandacht af te leiden. En Trump kan moeilijk zeggen dat hij niet wil praten, omdat hij steeds heeft gezegd het te gaan regelen met Poetin. Dus Trump is een beetje in de val gelokt, denk ik."

"Hij heeft de druk opgevoerd en Poetin reageert daar heel slim op." Ook denkt Keller dat de locatie van het gesprek, Alaska, onderdeel is van het plan. "Poetin geeft Trump het idee: ik kom zelfs helemaal naar Amerika toe. Dan denkt Trump: wauw, wat een vriend, die Poetin. Hij wil daarmee 'goodwill' bij hem kopen."

Gaat Trump draaien?

Volgens de oud-diplomaat zijn eerdere ontmoetingen tussen de twee voor beiden positief afgelopen. En dat maakt ontbrekende speler Oekraïne nu de verliezer. "Met het risico dat Oekraïne uiteindelijk het slachtoffer van dit alles is."

Keller denkt dat het risico bestaat dat Trump weer een draai maakt richting Poetin. Dit terwijl er juist net weer toezeggingen zijn geweest over Amerikaanse wapenleveringen aan Oekraïne. "Oekraïne is natuurlijk nog steeds afhankelijk van Amerikaanse wapens, al dan niet via Europese landen gekocht. Als Trump draait, dan zijn de rapen gaar."

'Geen bereidheid tot bewegen'

Op de agenda van het gesprek staan een mogelijke wapenstilstand en het afstaan van gebied door Oekraïne. Toch verwacht Keller dat er weinig concrete besluiten genomen zullen worden. Ook omdat aan dit soort ontmoetingen normaal gesproken maanden voorbereiding vooraf gaat. "Als je echt wilt bemiddelen, dan stuur je inderdaad meneer Witkoff naar Moskou, en dan gaat hij heen en weer met Oekraïne."

"Dan ben je maandenlang aan het bespreken, en zo wordt er langzamerhand naar een compromis toegewerkt." Daarvoor moet er ook bereidheid zijn van beide partijen en die is er nu niet, zegt Keller. "Rusland heeft tot nu toe nog geen één beweging gemaakt. Bij beide partijen is geen echt begin gemaakt met een bereidheid om te bewegen."

'Typisch Trump'

Oud-diplomaat Keller verwacht dan ook weinig concreets: "Deze ontmoeting is typisch Trump: het idee dat de bazen het wel even in 2 minuten kunnen regelen. Zo werkt het misschien in de vastgoedsector, maar niet in de internationale politiek. Dat is grootheidswaanzin."

Daar komt dus nog bij dat Oekraïne niet aan tafel zit én Zelensky al heeft gezegd geen enkel gebied op te willen geven. Toch vraagt Keller zich af of dat in echte onderhandelingen zo blijft: "Dan zal Oekraïne misschien toch iets willen opgeven om iets anders terug te krijgen. Maar: dat is aan Oekraïne. Niet aan Trump of aan ons, niet aan Ron Keller en zeker niet aan Poetin."

Kan Zelensky gedwongen worden?

Bestaat er nog het risico dat Trump Zelensky kan dwingen tot bepaalde beslissingen? "Hij zou natuurlijk tegen Zelensky kunnen zeggen: je krijgt vanaf nu geen enkele Amerikaanse kogel en Amerikaanse raket meer. Ook niet als die rare Europeanen ze kopen. En dan zit Oekraïne in ernstige militaire problemen."

"Toch heeft hij dan ook grote ruzie met Europa, denk ik. De Europese landen zullen dat ook niet zomaar accepteren. Het kan, maar het zou toch wel heel bruut zijn."

De rol van Europa

Europa staat momenteel sowieso volledig buiten alle onderhandelingen. Wel was er vandaag ineens een overleg tussen de Amerikaanse vice-president JD Vance, de Britse premier Starmer en andere Europese top-diplomaten. Gelukkig maar, zegt Keller: "Dat is allemaal 'damage control', maar het is beter dan niets. Laten we hopen dat dat een zinvolle meeting is."

De dagen die nog volgen tot het gesprek in Alaska zijn volgens de oud-diplomaat van groot belang. "Je hoopt maar dat de komende vier dagen worden gebruikt door Zelensky en door Europa om Trump van goede argumenten te voorzien. En dat hij alle waarschuwingen daar ter harte neemt"