Waarschuwing voor aanslagen tijdens Pride-evenementen schrikt organisaties niet af: 'Het is niet helemaal nieuw'
Morgen begint de Pride in Utrecht. Het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwt voor aanslagen tijdens dat soort evenementen. Maar de organisatie neemt geen extra maatregelen. "We krijgen elk jaar bedreigingen en reacties."
De waarschuwing, die onder andere bevestigd wordt door de FBI, richt zich vooral op Amerikaanse burgers in het buitenland. Al vormt de dreiging uiteraard ook een risico voor andere bezoekers van Pride-evenementen. Hoe moeten we deze Amerikaanse waarschuwing wegen? Volgens terrorisme-expert Glenn Schoen moeten we het in elk geval serieus nemen: "De dreiging komt zowel uit extreemrechtse als radicaalislamitische hoek."
Geen extra maatregelen
Organisator Robbert Kalff van de Pride in Utrecht is op de hoogte van de waarschuwing, maar neemt geen extra maatregelen: "We maken ons niet meer zorgen dan andere jaren. We krijgen elk jaar signalen, bedreigingen en reacties van mensen die anti-Pride zijn. Wij reageren daar dan op door het meteen door te spelen naar de politie, zij gaan namelijk over de veiligheid bij dit soort evenementen."
Dat onderschrijven meer Pride-organisatoren. Organisator Frank Vos van de Zaanse Pride die vandaag van start ging merkt ook al een paar jaar dat de evenementen onder druk komen te staan door de toegenomen dreiging: "Het is niet helemaal nieuw en natuurlijk zijn we alert. We horen al een paar jaar dat er aanslagen dreigen", vertelt hij. "Maar wij zijn niet bang dat een kleine Pride zoals die van ons uitgekozen wordt. Toch betekent dat niet dat je het niet serieus moet nemen."
Dreiging niet nieuw, maar wel serieus
Schoen bevestigt het verhaal van de Pride-organisatoren en ziet ook al enkele jaren een toegenomen dreiging rondom Pride-vieringen in Nederland. Schoen verwijst bijvoorbeeld naar de aanhouding van zes mannen in 2018. Zij waren vermoedelijk een grote aanslag aan het plannen en hadden onder meer de Gay Pride in Amsterdam in het vizier.
Ook in andere landen in Europa hebben ze te maken met de terroristische dreigingen rondom Prides. In Oostenrijk werd bijvoorbeeld vorig jaar nog een aanslag verijdeld toen veiligheidsdiensten vlak voor het evenement drie jongeren arresteerden. De brede en internationale waarschuwing is volgens Schoen dus wel nieuw: "De dreiging is misschien niet nieuw, maar we moeten het wel serieus nemen."
Boerenverstand gebruiken
Organisator Kalff wil bezoekers meegeven dat ze kunnen vertrouwen op de organisatie en de politie: "Ik vertrouw heel erg op het contact dat wij hebben met de politie. Als het te gevaarlijk zou zijn en het daardoor niet veilig zou kunnen, dan krijgen we dat te horen. Daar is nu geen sprake van."
Volgens Schoen kan de organisatie toch extra maatregelen nemen: "Tassen kunnen gecontroleerd worden of er kunnen extra beveiligers en politiespotters worden ingezet. Ook kunnen mensen via een app verdachte dingen melden." Verder roept Schoen bezoekers op het boerenverstand te gebruiken: "Als je iets verdachts ziet, geef het dan door, dan kan het gecheckt worden. Verder kan je er ook wel van uitgaan dat de politie alles nauwlettend in de gaten houdt."
Rens (21) had het net als veel jongeren moeilijk, maar De Mentale Wasstraat hielp hem: 'Werkt beter dan de psycholoog'
Door het gebruik van woorden als 'depressie', 'angst' en 'trauma' lijkt het alsof de mentale gezondheid van jongeren achteruit gaat. Maar dat is niet zo, zegt bijzonder hoogleraar Levi van Dam die met zijn Mentale Wasstraat jongeren met problemen helpt.
Het is druk op de weg naar het hardstyle dancefestival Defqon in Biddinghuizen. Op het terrein kunnen de jongeren behalve naar optredens ook naar een 'Mentale Wasstraat', ontworpen door bijzonder hoogleraar Veerkrachtig Opgroeien Levi van Dam. "Ik werd stilgezet, dat gebeurt bijna nooit, je gaat altijd door", zegt een deelnemer aan De Mentale Wasstraat.
Altijd boos
Een van de jongeren die vandaag helpen bij het opbouwen van de 'Wasstraat' is Rens (21). Hij bezocht er zelf ooit ook één en had daar veel baat bij. Voordat hij bij De Mentale Wasstraat belandde, was hij of blij of boos, met enorme schommelingen ertussen. "En het lag altijd aan andere mensen", vertelt hij.
Zijn boosheid komt niet uit de lucht vallen. Tijdens de middelbare school werd zijn vader ernstig ziek en gebeurden er meer dingen die Rens - die naar eigen zeggen 'flinke adhd heeft' en niet makkelijk praat over zijn gevoel - traumatisch noemt.
'Ik voelde me een patiënt'
Daarbovenop kreeg Rens ook nog een ongeluk waardoor zijn knie verbrijzeld raakte. Via de revalidatie-arts kwam hij bij een psycholoog terecht, waar hij het niet prettig vond. "Na twee keer ben ik daar weggegaan, ik voelde me echt een patiënt. Ik kwam daar depressiever van terug dan ik al was", vertelt hij.
"Je kunt wel elke week naar de psycholoog gaan en daarnaast niks doen, maar dan ben je dus 1 dag opgelucht omdat je je verhaal kwijt kan en daarna niet meer. Elke dag 5 minuten en 5 dingen opschrijven waar ik dankbaar voor ben, zoals ik heb geleerd bij de 'Wasstraat', werkt veel beter. Het heeft me uit een moeilijke periode gehaald."
Mentale gezondheid aantrekkelijk maken
Wat hij dan opschrijft, heeft hij geleerd van hoogleraar Levi van Dam. Van Dam probeert jongeren op een aantrekkelijke manier aan hun mentale gezondheid te laten werken, oftewel: hen te helpen lekkerder in hun vel te zitten.
Volgens de hoogleraar werkt het voor veel jongeren beter om met iemand uit je omgeving te praten over hoe je je voelt en er zelf aan te werken dan naar de psycholoog te gaan. "Het is voor die jongeren veel beter om met elkaar of met hun naasten te praten over hoe ze zich voelen. Dat je ervaringen deelt, erachter komt dat je niet de enige bent die weleens een paniekaanval kreeg bij een tentamen bijvoorbeeld."
Emotioneel intelligente jongeren
Er wordt al langere tijd gesproken over een mentale crisis onder jongeren, en dat ze veel vaker dan vroeger mentale problemen hebben. Onderzoek van het Nationaal Jeugdinstituut laat dat ook zien: jongeren zeggen tegenwoordig meer druk en stress te ervaren en ze geven vaker aan dat ze bijvoorbeeld depressief zijn of angstig. Maar volgens Van Dam wordt dat vaak verkeerd uitgelegd.
"Jongeren zijn heel goed in staat om te verwoorden dat ze mentale druk ervaren", zegt hij. "Dat wordt vaak negatief uitgelegd in de zin dat ze meteen naar de psycholoog moeten. Maar ik denk dat het ook positief is dat jongeren van nu zich goed kunnen uiten en dat we niet meteen moeten denken dat ze naar de therapeut moeten."
'Niet slechter dan voorgaande generaties'
Jongeren zeggen vaker dat ze zich niet goed voelen, angstig zijn of depressief, maar dat is niet hetzelfde als psychisch ziek zijn, vertelt Van Dam. "Als je de onderzoeksgegevens erbij pakt, die aantonen hoeveel jongeren daadwerkelijk een psychische aandoening hebben, blijkt dat die groep al 30 jaar ongeveer dezelfde omvang heeft."
"Deze jongeren van deze generatie zijn goed in het verwoorden dat ze niet goed in hun vel zitten, maar dat betekent niet dat ze er mentaal slechter aan toe zijn dan de voorgaande generaties", legt de hoogleraar uit.
De Mentale Wasstraat
Psychologische hulp is voor sommige jongeren wel noodzakelijk, maar niet voor zoveel jongeren als het nu lijkt, vindt Van Dam. "In De Mentale Wasstraat kijken we daarom welke tools vanuit psychologie, wetenschap en spiritualiteit, jongeren kunnen helpen het gesprek met elkaar aan te gaan. Maar ook door ademwerk te doen om stress te verlagen."
Ook wordt nagedacht over hoe jongeren anders naar hun leven kunnen kijken. "Door op te schrijven waar ze dankbaar voor zijn, wat hun doelen zijn op een dag of door simpelweg elke dag met een glas water te beginnen in plaats van energydrink."
'Het valt allemaal wel mee'
3 jaar later en een wasstraat verder voelt Rens zich stabieler. Hij kan nu beter relativeren, zegt hij. "Ik was vaak verdrietig en nu denk ik: het valt allemaal wel mee. Ja ik heb een knie die kapot is, maar het had erger gekund. Het helpt mij om zo te denken."
Zijn knie is inmiddels goed genoeg genezen om, met enige beperkingen, de opleiding HBO Sportkunde te volgen en elke dag te sporten.
Wasstraat voor iedereen
De bedoeling is dat de jongeren die de De Mentale Wasstraat volgen tijdens Defqon de tools die ze hebben gekregen ook in het dagelijks leven gaan gebruiken. In de toekomst wil Van Dam dan ook nieuwe wasstraten organiseren, hij hoopt dat het meer kan doen dan een tijdelijke oppepper geven.
"We geven de jongeren ook nazorg als ze dat willen. De ambitie is om dit evenement elke maand te doen. We hebben bedrijven die een wasstraat inkopen voor hun medewerkers en daarmee sponsoren wij de 'Wasstraat' voor jongeren."