Waarom kunstwerken van vrouwelijke kunstenaars voor veel minder worden verkocht dan die van mannelijke

Op een doek van 2,80 meter is met olieverf een blonde vrouw geportretteerd. Ze draagt alleen één felroze sok en een doorschijnende top. Dit kunstwerk, Miss January uit 1997, is voor een recordhoogte in New York geveild. Het werk is van de Zuid-Afrikaanse Marlene Dumas (71), die al een tijd woont en werkt in Amsterdam.

Oude vrouw- en manrollen

In vergelijking met de prijs van het duurste kunstwerk van een levende man lijkt de 12,2 miljoen euro voor Miss January wel mee te vallen. Het beeld Rabbit van de mannelijke kunstenaar Jeff Koons is namelijk voor 81 miljoen euro geveild.

Volgens hoogleraar vroegmoderne kunst en beeldcultuur aan de Universiteit van Amsterdam Hanneke Grootenboer komt het prijsverschil omdat er anders wordt gekeken naar kunst van vrouwelijke kunstenaars, dan die van de mannelijke collega's.

Andere opvoeding

Vrouwelijke kunstenaars hebben een grotere inhaalslag te maken, volgens Grootenboer. Vroeger waren er überhaupt bijna geen vrouwelijke kunstenaars, dat was namelijk heel moeilijk om te worden als vrouw. "In de tijd van de grote meesters, waren er hele 'gegenderde' mannen- en vrouwenrollen. Waarbij de opvoeding van meisjes en jongens heel sterk van elkaar verschilde."

"De jongens werden opgevoed in de talen en in intellectuele kunsten, waarbij de schilderkunst daartoe behoorde, terwijl de meisjes werden opgevoed in textiele werkvormen. Die leerden naaien, spinnen en borduren", legt ze uit. "Als vrouwen al kunst maakten, dan waren ze een uitzondering op de regel", vertelt Grootenboer verder. "Ze werkten vaak niet met olieverf, maar met andere materialen, zoals waterverf." Ook waren de schilderijen die ze maakten vaak wat kleiner omdat ze de materialen niet hadden.

Verschil tussen levend en dood

Er is niet alleen prijsverschil tussen de werken van vrouwelijke en mannelijke kunstenaars, maar ook tussen werken van kunstenaars die nog leven en die zijn overleden. De prijzen van kunstwerken van overleden kunstenaars liggen vaak een stuk hoger dan voor kunstenaars die nog in leven zijn.

Het duurste kunstwerk van een man ooit, Salvator Mundi door Leonardo Davinci, is voor 382 miljoen euro geveild. In tegenstelling tot een schamele 35 miljoen euro voor het duurste kunstwerk van een vrouw ooit, het schilderij Jimson Weed/White Flower No. 1 door Georgia O'keeffe.

Reputatie

Volgens kunstexpert van Tussen Kunst en Kitsch en kunsthandelaar Willem de Winter komt dit door de verzegelde reputatie van overleden kunstenaars.

"Kunstenaars die nog leven, die zijn vaak nog bezig met het verkrijgen van een reputatie. Maar als ze die eenmaal hebben, zoals Marlene Dumas, Jeff Koons en David Hockney, dan zie je dat ze gelijk miljoenenprijzen noteren."

Vrouwelijke kunstwerken straks even duur?

De Winter en Grootenboer zien beide dat vrouwelijke kunstenaars nu steeds populairder zijn. "Dat zien we in de musea heel duidelijk. Meer tentoonstellingen, meer catalogi. Er wordt ook binnen de universiteit meer onderwijs over gegeven. Dus we zien een hele duidelijke stijging in interesse."

"En die interesse zien we dus ook weer gereflecteerd in de prijs", vertelt Grootenboer. "Maar een evenwicht is nog niet behaald."