Vitamine K aan baby's geven: met druppels of toch met een prik? 'Het kan levens redden'

Er wordt al jaren 'geruzied' over de vitamine K-prik voor baby's. De Gezondheidsraad adviseerde al in 2017 om alle pasgeborenen te prikken en de injectie leek er vorig jaar ook echt te komen. Totdat de verloskundigen lieten weten tegen het plan te zijn. Ze zien meer in het verbeteren van orale toediening via druppels. Maar de vraag blijft: is het beter om alle baby's een prik te geven?

Bloed stollen

Iedereen heeft vitamine K nodig, zegt kinderarts Michiel van Wijk van Amsterdam UMC, die gespecialiseerd is in maag-, darm-, en leverziekten. De stof is nodig om eiwitten aan te maken die ervoor zorgen dat je bloed kan stollen. En dat is belangrijk voor als er ergens in het lichaam een bloeding ontstaat.

Maar baby's kunnen in de eerste maanden zelf nog niet genoeg vitamine K aanmaken en bovendien krijgen ze te weinig van de stof binnen via borst- of flesvoeding. "Daarom moeten we ze extra vitamine K geven om ervoor te zorgen dat ze dit soort stollingsproblemen in het bloed niet krijgen", legt Van Wijk uit.

Vitamine K uitpoepen

Op dit moment krijgen de meeste baby's iedere dag druppels met vitamine K, die ouders zelf aan hun kind geven. En dat gaat in het algemeen wel goed, zegt de kinderarts. "We zien daar eigenlijk heel weinig problemen mee bij de meeste kinderen." Tegelijkertijd is er ook een groep bij wie het niet goed gaat en daar zit het probleem.

Want bij baby's met een aangeboren leveraandoening kunnen de darmen de ingeslikte vitamine K namelijk niet opnemen. "Dus eigenlijk drinken ze de druppels en poepen ze die weer uit zonder dat de vitamine K in het bloed terechtkomt", vertelt hij. "En dan kunnen ze er dus ook geen stollingsfactoren van maken, waardoor ze problemen krijgen met de bloedstolling."

Kans op hersenbloeding

En dat kan ernstige gevolgen hebben, weet Van Wijk uit de praktijk. "Als je te weinig stollingsfactoren hebt, kan dat heel gevaarlijk zijn. Helemaal bij baby's die nog heel kwetsbaar zijn, bijvoorbeeld met de bloedvaten in hun hersenen. Die kunnen makkelijk een kleine bloeding geven die dan niet gestopt kan worden, waardoor het een grote bloeding kan worden."

Als kinderarts maag-darm-leverziekten heeft hij te maken met de ernstige problemen die veroorzaakt of verergerd kunnen worden door een tekort aan vitamine K. "Maar het gaat bijvoorbeeld dus ook om hersenbloedingen, waar kinderen aan kunnen overlijden."

Het verschil maken

Ieder jaar gaan in Nederland enkele baby's dood door acute gezondheidsproblemen die met zekerheid gekoppeld kunnen worden aan een vitamine K-tekort. Van Wijk is daarom voor een eenmalige prik, waarbij de stof direct in het bloed wordt opgenomen. "Misschien kunnen we zo complicaties of zelfs overlijden voorkomen bij sommige kinderen die ernstige problemen krijgen door een tekort."

Als het advies van de Gezondheidsraad om de vitamine K-prik in te voeren uiteindelijk toch beleid wordt, kan dat dus echt het verschil maken, denkt de kinderarts. "Weliswaar voor een hele kleine groep kinderen, maar het gaat bij hen vaak wel om de ernstige problemen."

'Het is geen vaccinatie'

Van Wijk wil tot slot nog benadrukken dat het niet om een inenting gaat. "Het is een prik met vitamine K, geen vaccinatie. Het is ook niet bedoeld om een ziekte te voorkomen, het is gewoon om te zorgen dat alle baby's voldoende vitamine K in hun bloed hebben."

Vitamine K is een onschuldige stof die gezonde baby's gewoon kunnen opnemen, gaat hij verder. Maar vaak weten we het niet als een pasgeborene de stof niet kan opnemen. In die zin moeten we de injectie na de geboorte als een soort behandeling zien die uit voorzorg aan alle baby's wordt gegeven, zegt de kinderarts. "Want daarmee kunnen we levens redden."