Technieksector laat kansen liggen: slechts 1 op 5 bedrijven werft buitenlands personeel terwijl er 'schreeuwend behoefte' aan ze is

Ruim twee derde van de technische werkgevers ervaart een chronisch tekort aan vakmensen. Toch werft maar 1 op de 5 actief in het buitenland. Dat blijkt uit de TechBarometer, een jaarlijkse onderzoek waaraan technici en technische bedrijven meedoen.

Onbenut talent

Het onderzoek is gedaan in opdracht van ROVC, de grootste technische opleider van Nederland. Waldo Linders is daar directeur Opleidingen & Trainingen. Hij vindt het onbegrijpelijk dat zo weinig bedrijven naar het buitenland kijken: "Je laat heel veel potentieel onbenut. Dat is zonde."

Waarom zoeken bedrijven hun heil niet vaker in het buitenland? Alrik Lamberink van detacheringsbureau Xelvin merkt dat veel ondernemers dat spannend vinden. Ze vragen zich af of een buitenlandse kracht wel binnen het bedrijf past of vrezen het onbekende proces.

Onwetendheid

Directeur Linders van ROVC noemt het een blinde vlek. Ondernemers maken zich zorgen over taal, huisvesting en diploma's.

Volgens hem komt die terughoudendheid vaak simpelweg voort uit onwetendheid over de mogelijkheden.

Meer arbeidskrachten nodig

De vraag naar arbeid groeit, maar door vergrijzing daalt het aanbod. Tegelijkertijd vraagt de energietransitie juist om méér handen. Lamberink ziet hierdoor een groot probleem voor de technische sector ontstaan. De noodzaak om over de grens te kijken wordt voor techniekbedrijven steeds groter.

Volgens Linders laten bedrijven kansen liggen, want talloze technisch geschoolde kandidaten in het buitenland staan te popelen om hier te komen werken. De urgentie is hoog. Linders noemt als voorbeeld een logistiek centrum waar twintig verschillende nationaliteiten werken. "Zonder de buitenlandse werknemers zouden winkels binnen 24 uur niet meer bevoorraad zijn."

Projecten lopen vast

De situatie in de logistieke sector is vergelijkbaar met de technische sector: zonder internationale krachten dreigen ook daar werkzaamheden stil te vallen. Projecten voor bijvoorbeeld de energietransitie lopen erdoor vast.

"Het water stijgt de bedrijven tot aan de lippen", ziet Linders. Hij vraagt zich af hoe hoog de nood moet worden voordat er een omslag komt in het beleid van het grote aantal bedrijven dat nog niet in het buitenland werft.

Uitbuiting voorkomen

De term 'arbeidsmigrant' ligt politiek gevoelig, maar in de techniek gaat het vaak om kennismigranten. Ook juridisch zijn er grote verschillen, vertelt Lamberink. "Deze mensen komen van buiten de Europese Unie en krijgen via de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) een werkvergunning als hoogopgeleide specialist."

Kennismigranten hebben vaak een hoog opleidingsniveau. Het minimumsalaris voor kennismigranten onder de 30 jaar ligt rond de 4.100 euro bruto per maand. Dat moet uitbuiting voorkomen en ervoor zorgen dat echte vakmensen binnenkomen, die voldoen aan strenge eisen.

Zachte landing

Er komt veel bij kijken om een buitenlandse werknemer te werven die aan alle eisen voldoet en over de juiste capaciteiten beschikt. Dat geldt evenzeer voor de dingen die moeten gebeuren om deze persoon naar Nederland te halen en hier een zachte landing te geven.

Sommige bedrijven geven dit hele proces uit handen aan een detacheerbedrijf zoals Xelvin. Zij helpen met het vinden van een geschikte werknemer in het buitenland, tot het ophalen op Schiphol, het vinden van een huis, het wegwijs maken in de omgeving en het inschrijven bij de gemeente.

Ook kleinere bedrijven

Volgens Lamberink zorgt deze persoonlijke begeleiding voor een 'gespreid bedje'. "Hierdoor voelen buitenlandse werknemers zich snel thuis. Het resultaat is dat ze sneller productief zijn en zich prettig voelen in hun nieuwe omgeving."

Niet alleen multinationals als ASML kunnen profiteren van buitenlands talent. Xelvin richt zich om die reden actief op het midden- en klein bedrijf (mkb). Door werving en papierwerk uit handen te nemen, krijgen ook bedrijven met bijvoorbeeld vijftig medewerkers laagdrempelig toegang tot technische vakmensen uit het buitenland.

'Handen uit de mouwen'

Het loopt nog wel eens stuk op de juiste diploma's. Een voltooide cursus of opleiding in een ander land wordt niet per se altijd erkend in Nederland. Linders vindt dat veel meer zou moeten worden gekeken naar wat mensen kunnen. "Wat moeten mensen precies doen? Door te kijken naar vaardigheden in plaats van alleen naar papieren, kunnen mensen veel sneller aan de slag in een specifieke functie."

Monteurs hoeven volgens Linders echt niet altijd jaren naar school. Met korte, specifieke trainingen zijn ze volgens hem vaak binnen enkele weken veilig inzetbaar. "Handen uit de mouwen en doen. Uiteraard blijven veiligheid en kwaliteit hierbij altijd strikt gewaarborgd."

Schreeuwende behoefte

Linders vindt het beperken van arbeidsmigratie onrealistisch. "De wereld wordt opener en we hebben mensen uit het buitenland hier keihard nodig", stelt hij. Nederland kan het zich volgens Linders economisch niet permitteren om arbeidsmigratie af te remmen, gezien de enorme personeelstekorten.

Lamberink zegt dat kennismigranten vrijwel geen overlast veroorzaken. Ze werken in andere sectoren dan de klassieke arbeidsmigrant en dragen direct vanaf het begin bij aan de economie. "Tegelijkertijd is er simpelweg een schreeuwende behoefte aan hun specifieke kennis en kunde."

'Motor van de welvaart'

De overheid zou volgens Linders specifiek moeten inzetten op het binnenhalen van werknemers uit het buitenland die technische beroepen kunnen uitvoeren. "Techniek is de motor van onze welvaart. Ik hoop op een beleid dat zorgt voor menselijke oplossingen, zoals goede huisvesting en aanpak van misstanden, naast investeringen in eigen talent."

"Wereldwijd is er veel meer aanbod van goede mensen", zegt Lamberink. "Ondanks alle politieke spanningen zullen we deze vakmensen de komende jaren keihard nodig blijven hebben."