Schilder Theo werd jarenlang blootgesteld aan chemische stoffen, en hoopt dat na Eternit ook andere bedrijven vervolgd worden

Het Openbaar Ministerie liet deze week weten Eternit strafrechtelijk te vervolgen voor doodslag en dood door schuld van twee oud-werknemers, en een partner van een oud-werknemer. Het bouwbedrijf uit Goor stelde volgens het OM werknemers en derden langdurig en structureel bloot aan asbest. De strafzaak komt voort uit een aangifte die in 2019 werd gedaan door het Comité Asbestslachtoffers.

'Ik put daar hoop uit'

Het nieuws over de strafrechtelijke vervolging van Eternit maakt veel los bij mensen die met bijvoorbeeld chroom-6 hebben gewerkt. "Ik put daar hoop uit", vertelt Theo Even die vanaf 1968 bij Defensie werkte als schilder. "Defensie zou ook strafrechtelijk vervolgd moeten worden."

Even werkte jarenlang met verf waar het middel chroom-6 in zat. De stof is kankerverwekkend en kan andere ernstige ziektes veroorzaken. Het RIVM zocht uit dat Defensie haar werknemers vooral in de jaren 70 en 80 onvoldoende beschermde tegen chroom-6, terwijl het wist dat de stof schadelijk was.

Chronische neusontsteking

De oud-medewerker is inmiddels 74 jaar oud, maar ondervindt nog iedere dag de gevolgen van het werken met chroom-6. "Ik heb een chronische neusontsteking. De slijmhuiden in mijn neus zijn door chroom-6 aangetast. Ik moet de hele dag mijn neus snuiten."

Naast een constante neusontsteking heeft Even ook last van hartklachten, een zenuwziekte en zijn zijn gewrichten aangetast. Maar alleen van de neusontsteking heeft hij kunnen bewijzen dat deze veroorzaakt is door chroom-6. Voor de andere klachten ontving hij daarom geen schadevergoeding.

Erkenning

Advocaat Bob Ruers stond de afgelopen 20 jaar gedupeerden van Eternit bij in zaken waarin een schadevergoeding werd geëist van het bedrijf vanwege het blootstellen aan asbest. Maar de schadevergoeding was niet voldoende, legt Ruers uit. "Het moet toch niet zo zijn dat Eternit kan zeggen: u gaat dood, hier heeft u 100.000 euro en de groeten."

"De schadevergoeding voelde niet als een erkenning. Het ging de mensen niet om het geld, maar om het feit dat een bedrijf zo maar mensen de dood injaagt terwijl het dat zelf wist. En daarvoor heb je het strafrecht." Even herkent het gemis van erkenning. "Ik zie het als misdadig wat er gebeurd is. De manipulaties van werkgevers moeten stoppen en strafrechtelijke vervolging is dan het beste."

Afschrikkende werking

Mocht de zaak tegen Eternit tot een veroordeling leiden, dan ontstaat er een unieke situatie , legt Ruers uit. "Werknemers in andere bedrijven die hetzelfde hebben meegemaakt, kunnen dan zeggen dat ze niet alleen een civielrechtelijke vergoeding willen maar ook een strafrechtelijke vervolging van hun werkgever."

Bovendien schrikt het andere bedrijven ook af, vult advocate Benedicte Ficq aan. Zij diende namens omwonenden van Chemours een aangifte tegen het chemiebedrijf in, hetzelfde deed ze namens omwonenden van Tata Steel. En ook zij is te spreken over het besluit van het OM. "Het zal ervoor zorgen dat andere bedrijven wel tien keer nadenken voordat ze die risico's nemen."

'Crimineel gedrag'

"Want nu ze kunnen immers als ordinaire criminelen vervolgd worden in een strafproces", gaat Ficq verder. "Als je iemand laat werken en je neemt het risico op de kop toe dat die gewoon ernstig ziek wordt en overlijdt, dat is niet zomaar iets."

Ze omschrijft het zelfs als crimineel gedrag. "Dat is een onverschilligheid die crimineel is en het is een belangrijke beslissing van het OM dat ze daar op die manier naar gaan kijken."

Tata Steel

Ruers hoeft niet lang na te denken over welk bedrijf als eerste aan de beurt is, mocht het zo ver komen dat zijn zaak tot een veroordeling leidt. "Het meest vergelijkbaar met Eternit is Tata Steel. Het bedrijf heeft veel asbest gebruikt en gebruikt dat nog steeds. Het zit op alle mogelijke manieren in het bedrijf."

"Ongeveer 5 op 10 mensen die aan mesothelioom doodgaan zijn te betreuren bij Tata Steel. Dat kun je volgens mij omzetten naar een strafklacht richting het bedrijf en de leidinggevenden", zegt de advocaat tot slot.