Romy (20) heeft anorexia en werd steeds zieker tijdens het wachten op een behandeling: 'Ik weet niet of ik het ga redden'
De 20-jarige Romy heeft de eetstoornis anorexia. Ze stond al ruim een jaar op de wachtlijst voordat ze hulp kreeg. In die tijd werd haar situatie steeds slechter.
Romy is 1.70 en weegt 32 kilo. "Ik ben elke keer weer bang dat ze het einde van de week niet haalt", zegt haar moeder Ann.
'Ik heb een paar keer gedacht dat ze het niet zou overleven'
Romy heeft al een aantal jaren anorexia en daarom schreef haar moeder haar ruim een jaar geleden in bij een aantal klinieken die gespecialiseerd zijn. Maar de wachtlijsten zijn lang en snel zicht op een plek is er niet.
"Ze is in die tijd nog veel meer afgevallen. Op een gegeven moment werd het zo erg dat ze helemaal niks meer at en elke dag heel veel aan het lopen was. Ik heb een paar keer gedacht dat ze het niet zou overleven", vertelt Ann.
'Je raakt steeds meer jezelf kwijt'
De afgelopen maanden zijn er volgens Ann meerdere meisjes overleden als gevolg van een eetstoornis. "Dat is natuurlijk heel heftig, dat er mensen dood aan gaan."
"Het is een moordenaar die langzaam in je hoofd sluipt. Voor je het weet heb je er geen controle meer over", vertelt Romy. "Je raakt jezelf steeds meer kwijt. Je voelt je schuldig over alles wat je eet."
Stem in haar hoofd
Romy wordt gestuurd door een stem in haar hoofd die haar telkens vertelt dat ze meer moet wandelen en dat ze steeds minder mag eten.
"Het is heel eng om dan zo lang op een wachtlijst te moeten staan. Ik ging alleen maar achteruit. Het was voor mij in die wachttijd echt de vraag of ik dit wel of niet ging overleven. Ik leefde in angst."
Wachtlijst zorgt voor grotere problemen
Romy denkt dat het haar zou kunnen hebben geholpen als ze eerder bij een kliniek terecht had gekund. Dat herkent Buiske Boone van Weet, de patiëntenvereniging voor eetstoornissen. "Hoe langer iemand ziek is, hoe moeilijker het is om er vanaf te komen."
"Mensen worden op de wachtlijst steeds zieker", ziet Boone, die zelf ook is behandeld voor een eetstoornis. "Anorexia is een dodelijke ziekte. Van de psychische ziektes is het zelfs de meest dodelijke ziekte."
Niet geholpen omdat je 'te ziek' zou zijn
"Mensen moeten heel lang wachten op hulp, maar worden vervolgens omdat ze te ziek zouden zijn, niet geholpen. Bij een andere kliniek vinden mensen je dan weer niet ziek genoeg", benadrukt Boone.
Ook is er volgens Boone veel paniek en zorgen bij familieleden en naasten. "Daar wordt echt wanhoop gevoeld. Als je zelf een eetstoornis hebt, heb je soms niet door hoe erg het is. Ouders zien ondertussen hun kind steeds verder afzakken."
'Je wordt gewoon boos'
De moeder van Romy, Ann, maakt dat mee. "Op een gegeven moment word je gewoon boos. Het is onvoorstelbaar dat je in een land als Nederland niet de hulp kunt krijgen die nodig is."
Toen Romy uiteindelijk hulp kreeg in een kliniek, bleek er daar alleen maar aandacht te zijn voor het eetgedrag. "Je zit daar met z'n allen, het is fijn dat je elkaar kan motiveren. Maar het draait totaal niet om wat erachter ligt, alleen dat je je bord leeg eet."
Onderliggende wordt niet aangepakt
"Je moet aankomen om een vervolgbehandeling te kunnen krijgen. Ze pakken het aan door je eten te geven en je aan te laten komen, er wordt niks aangepakt van het onderliggende. Ik vind dat het daar misgaat", vertelt Romy.
"Ik weet nog niet of ik het ga redden. Ik denk daar de laatste weken erg over na. Het is zo sterk", vervolgt ze. "De moraal van het verhaal is dat je in Nederland blij mag zijn als je de wachtlijst overleeft", ziet moeder Ann. "Ik hoop dat ze het gaat redden. Het heeft te lang geduurd."
Waterkwaliteit in Nederland is slecht en wordt maar moeilijk beter: zo zit dat
"Door landbouwgif en overbemesting hebben we de slechtste waterkwaliteit van Europa." Dat staat in het verkiezingsprogramma van GroenLinks-PvdA. De vraag is of dat wel helemaal klopt.
Ook in het partijprogramma van Volt wordt de kwaliteit van het Nederlandse water aangehaald. Er is te lezen dat slechts 1 procent van het grond- en oppervlaktewater van goede kwaliteit is. Dat klopt volgens experts niet helemaal. Hoe zit het dan wel?
Oppervlaktewater en grondwater
"Hoewel grondwater onder druk staat, is het van goede kwaliteit. Je moet oppervlaktewater en grondwater echt los van elkaar zien", zegt Roberta Hofman, wateronderzoeker bij KWR en lector water aan de Hogeschool Utrecht.
Het oppervlaktewater is water dat in vloeibare vorm te zien is, zoals het water in rivieren, meren en slootjes. Grondwater zit diep in de grond.
Waarom zo slecht?
Waarom is de waterkwaliteit in Nederland zo slecht? "Omdat Nederland het laatste land is waar rivieren doorheen stromen, hebben ze allerlei rommel verzameld voordat ze hier zijn", legt Hofman uit. "Rivieren zoals de Maas en de Rijn."
"De tweede reden voor de slechte kwaliteit is dat wij een heel dichtbevolkt land zijn, heel veel landbouw hebben en nog steeds behoorlijk wat industrie. We lozen dus zelf ook nog een heleboel op het water. En als je dat niet goed genoeg zuivert, dan gaat je waterkwaliteit wel hard achteruit."
Afspraken met EU
25 jaar geleden spraken Europese lidstaten af om de kwaliteit van het water te verbeteren. Die afspraken staan in de Kader Richtlijn Water (KRW). Alle landen mochten daarin zelf beslissen hoe ze hun doelen uiterlijk in 2027 zouden halen.
Nederland was ambitieus in de plannen, zegt programmaleider duurzaam waterbeheer Arjan Budding van de Wageningen Universiteit. "We moesten zelf aanwijzen welke gebieden we tot waterlichaam (gebieden van oppervlaktewater, red.) bestempelden en wat we natuurlijk en niet-natuurlijk noemden."
'We zijn er zeker nog niet'
Budding denkt dat Nederland op de goede weg is, maar ziet ook dat er de komende 2 jaar nog veel gedaan moet worden. "We zijn er zeker nog niet. Het wordt nog een hele klus en misschien wel onmogelijk om de doelen in de Kader Richtlijn Water te gaan halen."
"Dat is al in 2027, dus we moeten echt wel doorgaan met maatregelen treffen", gaat hij verder. Budding zegt dat Nederland de druk op het oppervlaktewater moet verminderen. "En we moeten ook zorgen dat het water weer in een meer natuurlijke staat gaat terugkeren."
Water in verandering
Wel is het Nederlandse grondwater is een stuk schoner dan het oppervlaktewater, zeggen Budding en Hofman. "Grondwater zit heel diep, maar ook dat staat erg onder druk", zegt Hofman. Volgens de wateronderzoeker komen er steeds vaker stoffen in het grondwater die er niet thuishoren.
"Als je iets knoeit op het oppervlak, dan duurt dat best wel een tijdje voordat dat doordringt in de grond. Stoffen die misschien jaren geleden zijn geloosd of gebruikt druppelen langzaam door in het grondwater. Bijvoorbeeld bepaalde gifstoffen die tegenwoordig al lang verboden zijn om te gebruiken."
Alvast waarschuwen
"Hetzelfde gebeurt met PFAS op locaties waar de brandweer bezig is geweest met blussen, bijvoorbeeld op vliegvelden. Maar ook als ergens anders een grote brand is geweest, dan zie je dat tientallen jaren later PFAS in het grondwater terecht komt."
Hoewel drinkwater nu nog van uitstekende kwaliteit is, moet er goed gekeken worden naar de bronnen waar het water vandaan wordt gehaald. "Drinkwaterbedrijven luidden al een aantal jaren de noodklok dat ze steeds meer moeite hebben om geschikte bronnen te vinden."
En nu?
Wat kan Nederland doen om de kwaliteit van het water beter te maken? Er wordt veel onderzoek naar waterkwaliteit gedaan en de apparatuur om mee te meten is daarnaast een stuk beter geworden. "Dat is een onderdeel, zorgen dat het water gewoon een goeie kwaliteit krijgt", zegt Budding.
"Daarnaast gaan we ook de waterwegen beter inrichten zodat een gezondere omgeving kan ontstaan. We zijn in Nederland altijd bezig geweest om zo snel mogelijk water af te voeren, dus veel beken zijn rechter gemaakt. Dat is voor de ecologie niet de beste vorm." Hij ziet nu dat de waterschappen bezig zijn om beken en rivieren weer 'kronkelend' te maken of om waterwegen veel natuurlijker in te richten. "Zodat de natuur en de omgeving zich weer kan gaan ontwikkelen."