Rob de Wijk - Wie is 'wij'?
Dat 'wij' ooit weggaan uit Afghanistan is helder. Maar wie is 'wij' en wanneer moeten die 'wij' weg? Is 'wij' de NAVO? Ondanks aanzwellende discussies over weggaan in landen als Nederland, Duitsland en Engeland vertoont die NAVO nog geen echte scheuren en zetten alle lidstaten zich in tot het bevorderen van vrede en stabiliteit in het door decennia van oorlogen verscheurde land. Een land dat, zeker als eerste, die solidariteit doorbreekt, verliest zijn aanzien en gezag binnen de NAVO.
Is 'wij' Europa en Amerika? De euforie die hier in Europa heerste over de verkiezing van, inmiddels Nobelprijswinnaar Obama tot president van Amerika is niet meer dan holle retoriek als de Amerikanen in Afghanistan aan hun lot worden overgelaten. Hoezo transatlantische solidariteit?
Is 'wij' inclusief de Afghaanse bevolking? Wat betekent het woord 'solidariteit' als die aan zijn lot wordt overgelaten?
Is 'wij' Nederland? Ongetwijfeld. Zeker, sceptische Nederlanders hebben een punt: volgend jaar zitten er twee termijnen op en waarom zouden we, in de woorden van de Britse Premier Brown, onze mannen en vrouwen laten sneuvelen in een land waar door frauduleuze verkiezingen een corrupte president aan de macht blijft? En waarom moeten we doorgaan met een missie, terwijl de veiligheidssituatie achteruit gaat? Waarom zouden we blijven, terwijl de NAVO, Amerika voorop, Al Qaeda uit Afghanistan heeft verdreven waardoor dat land niet langer een gevaar voor de wereld vormt? Missie geslaagd? Dit zijn vragen die overigens niet alleen door ons worden gesteld, maar binnen de hele internationale gemeenschap.
Nu weggaan betekent dat Afghanistan kan terugvallen naar de chaos die mede de oorzaak van de aanslagen van 11 september 2001 was. De redenen voor Nederland om te blijven hebben daarom te maken met eigenbelang en solidariteit. Waarom zouden wij niet bijdragen aan een inspanning van de NAVO, Amerika en goedwillende Afghanen om te voorkomen dat Afghanistan weer een gevaar voor de wereld gaat vormen? Voor mij heeft de NAVO-missie dus weinig te maken met het opbouwen van Afghanistan als staat naar Westers voorbeeld, maar alles met de veiligheid van het Westen. Nu weggaan is een megaoverwinning voor fanatici als Mullah Omar en Osama bin Laden. Een megaoverwinning, die ze aanmoedigt om landen als Pakistan, Jemen en Somalië, onder controle te krijgen. Als dat gebeurt wordt NAVO mogelijk gedwongen om ook daar in te grijpen.
Toch wordt het tijd voor een exitstrategie. Om binnen een jaar of vier jaar de zorg voor de veiligheid over te dragen aan het Afghaanse leger en de Afghaanse politie. Zo'n exitstrategie heeft ertoe geleid dat Obama zijn troepen uit de straten van Irak kon terugtrekken. Als onze troepen teruggetrokken zijn, bezien we of onze betrokkenheid kan worden beperkt tot normale ontwikkelingshulp. Maar buiten de Afghaanse grenzen houden we dan nog wat jachtvliegtuigen, drones en special forces achter als signaal dat Afghanistan niet weer vrijplaats voor terroristen mag worden. En we grijpen in als dat toch dreigt. Dat is zeker geen ethische benadering, zeker niet als het land nog niet naar Westers model is opgebouwd, en wetgeving en mensenrechten nog niet aan Westerse maatstaven voldoen. Maar het is de enige manier om ordentelijk het land te verlaten. Nederland zou voor zo'n exitstrategie moeten pleiten en de verlenging van de missie ervan afhankelijk moeten maken.Rob de Wijk is defensiedeskundige en directeur van het Haags Centrum voor Strategische Studies.