Rechter bepaalt dat UWV chronisch vermoeide mensen zorgvuldiger moet keuren op arbeidsongeschiktheid, patiënten opgelucht: 'Kans om rust te krijgen'

De hoogste bestuursrechter de Centrale Raad van Beroep (CRvB) oordeelde dat in de zaken van drie ME/CVS-patiënten de afwijzing voor een WIA-uitkering onvoldoende was gemotiveerd. Ook andere patiënten met moeilijk vast te stellen ziekten, zoals postcovid, kunnen baat hebben bij deze uitspraak.

Rechtop staan en fietsen

Twee gebruikte medische onderzoeksmethoden zijn volgens de rechters een goede manier om ME/CVS en mogelijk ook bepaalde ziekteverschijnselen bij postcovid aan te tonen. Het gaat om de zogenoemde 'kanteltafeltest' en een 2-daagse fietstest. Bij de eerste test wordt iemand op een bed rechtopgezet en de fietstest is een inspanningstest waarbij gekeken wordt hoe snel iemand herstelt.

De verzekeringsartsen van het UWV die deze patiënten beoordeelden, hadden de uitkomsten van deze methoden naast zich neergelegd. Hierdoor werd hun uitkering stopgezet of patiënten kregen deze helemaal niet. De rechter oordeelt nu dus dat dit onterecht was.

'Erkenning voor mijn ziekte'

Pepijn Konings is ME/CVS-patiënt. Hij was consultant in de IT tot 2021, maar als hij nu ergens naartoe gaat, moet hij liggend worden vervoerd. Hij heeft met spanning uitgekeken naar het oordeel van de rechter. "Ik heb wat traantjes gelaten toen ik de uitspraak hoorde", vertelt hij.

"Het betekent voor mij de kans om rust te krijgen en dat het UWV niet meer in mijn nek zit. Erkenning voor mijn ziekte en niet meer het idee hebben dat ik nog kan deelnemen aan het werkzame leven; het was heel frustrerend."

Dubbel getroffen

De uitspraak komt ook op een goed moment voor Pepijn. "Wij zijn thuis dubbel getroffen. De rechtszaak van mijn vrouw is aangehouden in afwachting van deze uitspraak en ik heb zelf volgende week een hoorzitting bij het UWV. Persoonlijk zie ik dit als een goede uitspraak."

Pepijn is patiënt bij dokter Frans Visser van de Stichting Cardiozorg, die de twee testen waar het om gaat vaak doet. "Bij zitten, staan en lopen wordt bij deze mensen de bloedstroom naar de hersenen verstoord en moeten ze gaan liggen. De vraag is dan hoe lang dat dan nodig is. Hoe ernstiger de mensen eraan toe zijn, hoe meer afwijking je vindt bij de bloeddoorstroming."

'Doorbraak na 20 jaar'

Patiëntenorganisaties en juristen strijden al jaren voor deze erkenning. "Dit is echt een doorbraak na 20 jaar, dat deze patiënten niet erkend zijn in hun ziekte. Mensen stonden echt in de kou en het is goed dat er nu wordt ingegrepen", zegt advocaat Yvonne van der Linden.

Zij vertegenwoordigt een van de mensen die de zaak tegen het UWV aanspanden. "Het UWV moet rekening houden met wetenschappelijke inzichten." Ze vindt de opstelling van de uitkeringsinstantie 'onder de maat'. Ze heeft nog tientallen cliënten, die een uitspraak verwachten. "Ik ga er vanuit dat het UWV niet alleen naar deze lopende zaken, maar ook naar afgeronde zaken gaat kijken."

'Mensen in armoede geraakt'

Voor Ynske Jansen van de steungroep ME en arbeidsongeschiktheid voelt de uitspraak als een grote overwinning. "Dat betekent voor deze patiënten, en voor alle patiënten in de toekomst, dat ze als ME-patiënt serieus genomen moeten worden. UWV-artsen moeten er rekening mee houden dat de ziekte erger wordt door inspanning."

De uitspraak is een doorbraak en opluchting voor haar achterban, zegt Jansen. "Zo ver zijn we nog nooit gekomen." Ook voor UWV-cliënten die in het verleden beoordeeld zijn, hoopt Jansen dat dit gevolgen heeft. "Er zijn mensen die in de armoede zijn geraakt, die hun huis hebben verloren of hun relatie. Dit is een ziekte waar mensen bijna nooit van genezen. Dus levenslang heeft het gevolgen voor mensen hun bestaan. Dat onrecht moet recht worden gezet."

UWV gaat dossiers opnieuw bekijken

In een reactie laat het UWV weten dat ze op korte termijn de dossiers van de drie cliënten met ME/CVS opnieuw zal bekijken. De visie van de door de CRvB aangestelde deskundige wordt meegenomen voor het vaststellen van de belastbaarheid van de cliënt, is de belofte. "Dit gebeurt op korte termijn. Daarnaast zal na een verdere bestudering van de uitspraak gekeken worden naar de gevolgen van de uitspraak voor de uitvoering van sociaal-medische beoordelingen en bezwaar- en (hoger)beroepszaken."

Op de vraag wat de uitspraak betekent voor het oordeel over oude, lopende en toekomstige beoordelingen reageert het UWV: "We starten met het bekijken van de dossiers van de drie cliënten, waarover de CRvB vandaag uitspraak heeft gedaan. Daarnaast vindt een verdere bestudering van de uitspraak plaats en wat dit voor mogelijke gevolgen heeft voor onze sociaal-medische dienstverlening."