
Nog altijd een taboe op intersekse conditie, daarom wil moeder Renate juist open zijn over haar dochter Kaitlyn
Het lichaam van de 4-jarige Kaitlyn past niet in het maatschappelijke plaatje van mannelijk of vrouwelijk. In plaats van erover zwijgen, wat nog veel gebeurt, zijn haar ouders Renate en Egbert er juist open over: "Kaitlyn bestaat!"
De intersekse conditie van Kaitlyn werd al vroeg ontdekt, iets wat lang niet altijd het geval is. Ongeveer 2 weken na haar geboorte ontdekte moeder Renate namelijk een bobbeltje in de lies van de pasgeboren baby.
Ongevoelig voor testosteron
Pijn leek ze er niet aan te hebben, maar Renate, die werkt in de verpleegkunde, vertrouwde het toch niet helemaal. "Het gaat toch om je kind, je wil alles uitsluiten." Nog diezelfde week werden ze door de huisarts doorverzen naar het ziekenhuis. Uit onderzoek bleek dat het bobbeltje in de lies een testikel was.
Kaitlyn bleek het androgeen ongevoeligheidssyndroom (AOS) te hebben. Mensen met AOS hebben mannelijke chromosomen (XY, geen XX), maar zijn ongevoelig voor testosteron. Kaitlyn heeft wel testikels, maar geen baarmoeder en eierstokken. Ze voelt zich een meisje, en dat is vaak zo bij mensen met dit syndroom.
'We zien later wel verder'
"Als je zoiets te horen krijgt, val je wel een beetje van je roze wolk", blikt Renate jaren later terug. "Het klinkt misschien gek, maar het is in eerste instantie toch lastig om je te realiseren dat je kindje 'anders' is."
Niet dat zij en haar man Egbert lang in dat gevoel bleven hangen, vertelt ze. "We zijn heel nuchter ingesteld en dachten al snel: ze zal hier vast groot mee kunnen worden en ze zal vast niet de enige zijn. We zien later wel weer verder."
Niet opereren
Het advies van de artsen in het ziekenhuis was om de testikels in de lies van Kaitlyn te laten zitten. Maar Renate en Egbert kregen ook de optie om de testikels operatief te laten verwijderen uit hun kind. Dit vanwege de kans op liesbreuken.
Uiteindelijk kozen de ouders ervoor om de testikels te laten zitten. "Ze laten verwijderen zou namelijk betekenen dat Kaitlyn vanaf haar puberteit haar hele leven lang hormonen zou moeten slikken, omdat haar lichaam die dan niet meer zou kunnen produceren."
In een Deens onderzoek uit 2019, met ruim 60.000 deelnemers, geeft 1,1 procent van de ondervraagden aan atypische geslachtskenmerken te hebben. Dat is gelijk aan 1 op de 90 mensen. Bij slechts een klein deel, zo'n 50 pasgeborenen per jaar in Nederland, is van de buitenkant niet te zien of er een jongen of meisje geboren is. Veel vaker komt de geslachtsvariatie pas later aan het licht, bijvoorbeeld als een kind niet in de puberteit komt of niet vruchtbaar blijkt.
Bron: Nederlandse organisatie voor seksediversiteit (NIDD)
'De keuze is aan haar'
Wie naar Kaitlyn kijkt, met haar lange blonde haar, denkt waarschijnlijk aan een meisje. En zo voelt de kleuter zich ook, vertelt haar moeder. In ieder geval tot nu toe.
"Voor ons gevoel is ze een meisje en zal ze dat blijven totdat ze zelf anders beslist. Wij voeden haar op als onze dochter, totdat ze zelf zegt: 'Papa en mama, ik voel me eigenlijk anders en ik wil iets anders.' Dan gaan we daarover in gesprek. De keuze is echt aan haar, het is haar lichaam", vertelt Renate.
Verbod op opereren?
De discussie over het opereren van intersekse kinderen onder de 12 jaar als dat niet medisch noodzakelijk is, wordt steeds heviger gevoerd. Nu mogen ouders daar nog over beslissen, maar onder andere de Raad van Europa stelde in 2017 dat dit in strijd is met de mensenrechten. De Raad wil dat daarom dat er een verbod komt.
Kaitlyns ouders kunnen zich daar wel in vinden. "Als het medisch niet nodig is, waarom zou je het dan doen", vraagt Renate zich af. Dat andere ouders hier anders naar kijken, 'probeert' ze te begrijpen. "Maar je merkt vanzelf wel hoe je kind opgroeit en hoe het zich identificeert. Dat hadden we bij Kaitlyn ook, die zei op een dag uit het niets: 'Ik ben een meisje.'"
Belangrijk om open te zijn
Openheid is heel belangrijk voor Renate en Egbert. Toen ze Kaitlyn en broer Jayden inschreven op de basisschool, zijn ze meteen open geweest over de intersekse conditie van hun kind. Daar werd heel goed gereageerd, vertelt Renate.
"Het mooie is: tijdens de biologieles wordt nu uitgelegd dat er meer variaties bestaan dan alleen jongen of meisje." Renate vindt dat heel belangrijk: "Als je zou zeggen dat er alleen maar mensen met XX- of XY-chromosomen bestaan, ontken je het bestaan van mensen als Kaitlyn."
Terughoudend over intersekse
Renate en Egbert willen ook graag in gesprek blijven met Kaitlyn zelf en met Jayden. En dat gebeurt lang niet altijd: het komt nog regelmatig voor dat ouders met een kind met een intersekse conditie juist zeggen dat erover praten geen goed idee is. Ook artsen hebben lange tijd geadviseerd om het er niet over te hebben.
"Gelukkig was dat bij ons niet zo", verzucht Renate. Toch is openheid over dit thema nog lang niet voor iedereen vanzelfsprekend, ontdekte ze. "Als we (medische) informatie proberen in te winnen, merken we nog regelmatig dat partijen terughoudend zijn. Waarschijnlijk omdat eigenlijk altijd is gezegd: 'Praat er maar niet over, dan is het er niet.'"
Andere ouders ontmoeten
Daarom vinden Renate en haar man het fijn om ouders te ontmoeten die er hetzelfde instaan als zij. Ook spreken ze met volwassen mensen die net als Kaitlyn een intersekse conditie hebben.
"Met hen praten en hun ervaringen horen vind ik heel fijn", zegt Renate daarover. "Het stelt me gerust om te horen hoe zij zijn opgegroeid, dat het goed met ze gaat. Dat wil ik ook voor Kaitlyn."
'Het hoeft geen geheim te zijn'
Vervelende reacties krijgen Kaitlyns ouders eigenlijk nooit als ze praten over de intersekse conditie van hun dochter. Ook niet van mensen die er minder kennis over hebben.
Het erover hebben is iets wat Renate en Egbert juist veel doen: "Wat ons betreft komt er veel meer openheid over. Het hoeft geen geheim te zijn. Het bestaat, Kaitlyn bestaat en alle andere mensen bestaan."
Latere kinderwens
Of Renate en Egbert zich weleens zorgen maken over Kaitlyns toekomst? "Eigenlijk vooral over het moment dat ze al dan niet een kinderwens ontwikkelt", zegt Renate.
"Aan de andere kant gaat de medische wereld zo hard. Wie weet waar we over 20 jaar zijn, als ze mogelijk aan kinderen wil beginnen. Ze is pas 4", legt de moeder uit. "Het belangrijkst vinden we nu nu dat ze opgroeit als zichzelf, zonder zorgen over later. Als ze maar gelukkig is, lekker in haar vel zit."

Hoe zorg je dat vrouwelijke slachtoffers van huiselijk geweld veilig zijn? 'Voor West-Europees land is aantal femicide-gevallen enorm hoog'
2 dagen nadat Joeweela (39) uit Gouda door haar ex werd vermoord, zijn nog veel vragen onbeantwoord. Familierechtadvocaat Ingrid Vledder waarschuwt: veiligheid weegt vaak minder dan omgang. "We hebben de neiging om intieme terreur te bagataliseren."
De verdachte is de 53-jarige Driekus K. uit Eindhoven. Hij werd later op de dag van de moord in de duinen bij Scheveningen zwaargewond aangetroffen en is inmiddels overleden. De politie gaat uit van zelfdoding. Begin juni deed Joeweela nog aangifte tegen hem. Volgens bronnen zat zij ondergedoken in een blijf-van-mijn-lijfhuis in Gouda.
Onbeantwoorde vragen
Hoe heeft deze man zijn ex-partner kunnen vinden? Waarom kon iemand met zijn verleden opnieuw toeslaan? En wat zegt dit over de bescherming van vrouwen die hulp zoeken? Deze vragen blijven vooralsnog onbeantwoord. Volgens familierechtadvocaat Ingrid Vledder schiet de bescherming van slachtoffers structureel tekort.
"De rechter-commissaris heeft niet goed gezien wat de voorgeschiedenis van deze man is. Als je de verbintenis legt tussen zijn eerdere vonnis en zijn uitlatingen op social media, dan vraag je je af: hoe heeft dit kunnen gebeuren?"
Driekus K. werd eerder veroordeeld
Moeilijk geheim houden
De vraag hoe Driekus K. het blijf-van-mijn-lijfhuis in Gouda waar Joeweela zat, wist te achterhalen is onbekend. Volgens directeur van Stichting Aroza Carli van Winsen is het ook lastig om een 'geheime' locatie geheim te houden. Met haar stichting brengt ze vrouwen in onveilige situaties onder.
"Iedereen heeft een mobiel en locatievoorzieningen. Een geheime locatie is daardoor ingewikkeld om in stand te houden. We kijken vooral naar de mogelijkheid om de situatie om te draaien. Dat betekent dat binnen de muren de veiligheid kan worden gewaarborgd, daarbuiten niet."
Botsende rechten
Het probleem zit 'm volgens Vledder ook in twee botsende rechten: het recht op omgang en het recht op veiligheid. "Wat ik zie, is dat omgang tussen ouder en kind vaak zwaarder weegt dan de veiligheid van moeder en het kind. Terwijl ik denk: eerst moet die vader door een paar hoepels springen. Geen vuurwapens, geen mishandeling. Pas daarna komt de omgang."
"Je ziet nu wel dat rechters veel scherper kijken en erkennen dat het recht op veiligheid gewaarborgd moet worden." Maar nog steeds ziet Vledder dat de geweldscijfers niet naar beneden gaan. "Met de voorgeschiedenis van deze meneer moeten toch alle alarmbellen afgaan. De kans op herhaling is groot."
Bagatelliseren intieme terreur
Vledder is van mening dat er te weinig erkenning op dit vlak in Nederland is. "We bagatelliseren intieme terreur in Nederland. Partnergeweld wordt vaak afgedaan als een vechtscheiding: waar twee vechten, hebben twee schuld. Maar dit is geen conflict. Dit is eenzijdig geweld." Van Winsen: "Voor een West-Europees land als Nederland is het aantal femicide-gevallen enorm hoog." De cijfers liegen er niet om: elke 8 dagen wordt in Nederland een vrouw gedood, vaak door een (ex-)partner en 1 op de 5 vrouwen krijgt te maken met partnergeweld. Vledder: "Vrouwen hebben gemiddeld 33 keer melding bij de politie gedaan, voordat ze omkomen."
Van Winsen pleit voor meer informatie over de achtergrond van een gewelddadige ex of partner. Hulpverleners hebben die informatie vaak niet vanwege privacyregels. "Het zou voor de veiligheid en om dit soort situaties te voorkomen enorm helpen wanneer organisaties weten dat iemand in het verleden is veroordeeld. In de huidige wet- en regelgeving moet de cliënt het zelf melden."