Lenie is al 86 jaar alleenstaand en heeft het commerciële Singles Day niet nodig
Ben jij single? Gefeliciteerd! Vandaag is het Singles Day en wordt vrijgezel zijn gevierd. De Chinese feestdag verovert langzaam de wereld. Lenie de Zwaan (86) is al haar hele leven single en zet zich in voor de belangen van vrijgezelle Nederlanders.
Lenie de Zwaan (86) is bewust vrijgezel: al tussen haar 20ste en 30ste levensjaar wist ze dat ze altijd alleen wilde blijven. "In mijn ouderlijk huis woonden voor lange tijd twee tantes. Zij waren vrijgezel en hun kijk op het leven inspireerde me."
Duurzame vriendschappen
Wat Lenie betreft is single zijn een aanrader: "Je hoeft niet te strijden over hoe je je huis inricht, je bent zelfstandig. Maar belangrijker: het heeft mij ongelooflijk veel duurzame vriendschappen opgeleverd. En alleen zijn stimuleert je om actief te blijven."
Daarom is ze al haar hele leven vrijgezel. Ook is Lenie voorzitter van het Centrum voor Individu en Samenleving, dat zich inzet voor de belangen van de Nederlandse vrijgezel. Zij willen meer erkenning en begrip voor alleenstaanden.
Steeds meer alleenstaanden
Tussen 1947 en 2017 is het aantal mensen in Nederland dat alleen woont gegroeid van 285.000 naar bijna 3 miljoen, ofwel van 5 naar 22 procent van alle meerderjarige Nederlanders. De komende drie decennia zet deze trend door.
De bevolkingsprognose van het CBS voorziet dat er in 2047 3,6 miljoen alleenstaanden zullen zijn op een meerderjarige bevolking van bijna 15 miljoen. Bijna een kwart van de volwassen inwoners is dan dus alleenstaand.
Ongelijke behandeling
Lenie is sociaal psycholoog en heeft zich verdiept in het familierecht. Volgens haar is de positie van alleenstaanden in de afgelopen decennia verbeterd. "Ook alleenstaanden hebben geprofiteerd van de welvaartstoename. De belangrijkste overwinning is die van de gelijke beloning." Voorheen kregen ouders meer dan alleenstaanden omdat zij meer kosten maken vanwege de kinderen. Dit is nu gelijk getrokken.
Toch worden singles nog regelmatig ongelijk behandeld. "Het meest concrete voorbeeld is wel de éénpersoonstoeslag voor hotelkamers", zegt Lenie. "Maar ook in de wet is nog ongelijkheid. Zo kunnen alleenstaanden geen erfenis nalaten zonder dat daar enorm veel belasting over betaald moet worden, zelfs als je het aan broers of zussen willen nalaten."
Uitverkoop voor singles
In China is Singles Day, oftewel Guanggun Jie, mateloos populair. De feestdag is in 1993 bedacht door studenten van de Universiteit van Nanjing die hun single-zijn wilden vieren. Ze wilden leuke dingen kopen en stappen met hun vrienden. Inmiddels draait de feestdag in China allang niet meer om het single-zijn, maar om enorme uitverkopen van grote webshops en winkelketens.
Enorme omzetten
Daar zet de commercie vol op in. Zo draaien winkelketens in China op Singles Day enorme omzetten, zoals gigant Alibaba, dat op Singles Day in 2018 zelfs een omzet van 31 miljard dollar haalde. In Nederland is Singles Day nog niet groot. Onderzoeksbureau Markteffect deed onderzoek naar de bekendheid van de nieuwe themadag in Nederland en komt tot de conclusie dat Singles Day nog niet aanslaat.
Slechts 14 procent van de Nederlanders is bekend met de feestdag. Of Singles Day buiten China ook voet aan de grond krijgt, moet nog blijken. Lenie vindt Singles Day in ieder geval een leuk idee, maar voor zichzelf vindt ze het niet nodig. "Op verjaardagen word ik al overspoeld met attenties en cadeaus."
Spaarders zien maar weinig terug van winsten Nederlandse banken: wat je er zelf tegen kunt doen
Net toen spaarders een beetje blij werden van de stijgende rentes, was het feest alweer voorbij. Banken hebben de rente op spaartegoeden in het afgelopen jaar flink naar beneden bijgesteld.
"Ik snap de ergernis over de lage spaarrentes heel goed", zegt financieel journalist Martin Visser van de Telegraaf. "Banken volgen meestal de rentekoers van de Europese Centrale Bank (ECB). En die verhoogde een paar jaar geleden de rente om de extreme inflatie af te remmen."
'We sparen tegen de klippen op'
Het afremmen van de inflatie is inmiddels gelukt en de rentes zijn weer flink aan het zakken. "Die hele stijging ging zo snel, de consumenten hebben er bijna niks van gemerkt", zegt Visser. De gemiddelde spaarrente ligt op dit moment namelijk tussen de 1 en 1,5 procent. En dat terwijl de inflatie momenteel op zo'n 3 procent ligt.
Toch blijven Nederlanders fanatieke spaarders, ook in het afgelopen jaar kwamen er weer tientallen miljarden bij. Gezamenlijk staan er bijna 630 miljard euro op Nederlandse spaarrekeningen, een enorm bedrag. "In Nederland sparen we tegen de klippen op", weet Visser. "Zelfs toen de rente 0 procent was, bleven we sparen. Dat zit een beetje in onze aard. We zijn trouw aan onze bank en ook heel risicomijdend."
'Icesave-trauma'
"De laatste tijd kijken mensen wel vaker over de grens voor hun spaargeld, maar de herinnering aan het Icesave-trauma zit nog diep." Visser doelt op de IJslandse bank die in 2008 failliet ging. Ook veel Nederlandse spaarders verloren toen hun geld, de compensatieregeling werd een enorm slepende procedure.
"Als je in het buitenland een spaarrekening wilt openen, is het nog steeds belangrijk om goed te checken of de betreffende bank onder een Europese garantieregeling valt", benadrukt hij dan ook. "Je kunt natuurlijk ook gaan beleggen, heel veel mensen doen dat inmiddels. Maar de basisregel blijft: beleg nooit met geld dat je binnenkort nodig hebt. En beleggen is ook niet verstandig als je weinig buffer hebt."
'Als jij verhoogt, verhoog ik ook'
Volgens Joyce Donat van de Consumentenbond is er op de Nederlandse spaarmarkt te weinig concurrentie, en ook dat houdt de rentes laag."We hebben hier 3 grote banken die samen de dienst uitmaken. Het lijkt een beetje op tankstations: 'Als jij verhoogt, verhoog ik ook'."
"Overstappen moet simpeler worden, dat gebeurt nog weinig. We zijn erg trouw aan onze bank", zegt Donat. "En gemak speelt een grote rol: mensen houden hun bank- en hypotheekzaken graag op één plek."
'Overheid daagt banken uit'
In België en Duitsland speelt een soortgelijk probleem, vertelt ze. "De Belgische overheid heeft daarom een tijdje terug ingegrepen met een staatsbon, een soort rekening bij de overheid waar mensen in 2023 een rente van 2,8 procent op kregen. Daardoor stroomden miljarden euro's aan spaargeld van banken naar de Belgische overheid en was de sector aan zet."
Die ingreep van de overheid bleek een succes. Donat denkt dat zoiets ook in Nederland zou kunnen werken: "Daar is het ook wel eens over gegaan, maar ik weet niet wat de huidige stand van zaken is. In België daagde de overheid de banken echt uit. Het werd een populair alternatief voor sparen, of zelfs voor beleggen."
Problematische spaarzucht
Op macro-economisch niveau is de spaarzucht van Nederlanders ook problematisch. Doordat er zoveel geld geparkeerd staat bij banken, is er weinig prikkel om spaarders te belonen met hogere rentes. Tegelijkertijd blijft veel geld inactief en wordt het niet geïnvesteerd in bedrijven of uitgegeven.
De Europese Commissie wil mede daarom dat sparen minder aantrekkelijk, wordt en dat Europeanen meer gaan beleggen. Regels tussen landen moeten verdwijnen, zodat kapitaal makkelijker over grenzen kan stromen. Dat moet de Europese markt aantrekkelijker maken voor investeerders en de internationale concurrentiepositie van de EU verbeteren. "Maar ik vond dit plan nog niet heel concreet", oordeelt economie-journalist Visser.
'Spaargeld minder interessant voor banken'
"Spaarrente komt tot stand op de markt, het is gewoon een kwestie van vraag en aanbod", zegt Eelco Dubbeling, directeur van de Nederlandse Vereniging van Banken, in een reactie. "Er is gewoon ontzettend veel spaargeld in Nederland. Dat maakt het minder interessant voor banken om spaargeld aan te trekken en daardoor blijft de rente laag. En daarnaast volgen we ook de ECB, die houdt de rente op dit moment laag."
"Banken kijken wel naar elkaar, maar er worden geen afspraken gemaakt over de hoogte van de spaarrentes" benadrukt de directeur. "En het is ook super makkelijk om je geld ergens anders onder te brengen, ook in het buitenland via online platforms." De sleutel lijkt dus voor een groot deel bij de klant te liggen.