Zeker 12.000 toeslagenouders wachten nog op afwikkeling van de schade. Een nieuw overheidsloket 'Mijn Herstel', moet snelheid brengen. Toch zijn er kritische reacties: "Dit loket is te vroeg gelanceerd."
Mariëlle van Ede (51) is gedupeerde van de toeslagenaffaire. Haar problemen begonnen in 2010 toen de kinderopvangtoeslag die ze ontving, werd stopgezet en er daarna grote bedragen werden teruggevorderd. "In de eerste brief stond dat ik geen recht had op toeslagen, daarna dat ik moest terugbetalen. Uiteindelijk werd er beslag gelegd op mijn inkomen."
Ruilen om te eten
"Eigenlijk is het nog eerder begonnen", gaat Mariëlle verder. "In 2008, toen ik mijn zoon kreeg. Ik heb toen kinderopvang aangevraagd omdat ik werkte. In 2010 kwam de rekening." Met kunst- en vliegwerk probeerde ze haar gezin toen draaiende te houden. "Facebook was mijn grootste vriend, ik ruilde spullen voor eten of een blok kaas voor circuskaartjes."
Mariëlle weet nog niet via welke route ze zich zal aanmelden, wellicht via de Stichting Gelijkwaardig Herstel. Dat is de bestaande route waarbij een gedupeerde in gesprek met een zogenaamd 'luisterend schrijver' gaat en vertelt wat er allemaal is gebeurd sinds zij (of hij) ten onrechte werd bestempeld als fraudeur. Hoeveel schade ze claimt, wil Mariëlle niet vertellen maar wel dat het boven de 30.000 euro is.
Digitaal loket
Marielle is inmiddels ook actief in een werkgroep van toeslagenouders die op verzoek van het ministerie van Financiën meekeek met de ontwikkeling van het nieuwe, vandaag geopende, digitale loket Mijn Herstel. Via dat loket is het mogelijk om sneller de persoonlijke gevolgen van de toeslagenaffaire in te voeren en op die manier de geleden schade te bepalen.
De lijst van schadeposten bevat onder andere 'beslagleggingen', 'schuldeisers aan de deur', 'noodgedwongen verhuizing/dakloos' en 'overlijden gezinslid door zelfdoding'.
Schade doorgeven
Heeft een ouder bijvoorbeeld een noodgedwongen verhuizing meegemaakt of een beslaglegging, dan staat daar een bepaald bedrag aan schadevergoeding tegenover.
Voor één tot vijf noodgedwongen verhuizingen is dat 6.500 euro. Is iemand vaker gedwongen verhuisd of dakloos geworden, dan komt het neer op 10.000 euro. En tegenover het verlies van een gezinslid door zelfdoding, gerelateerd aan de toeslagenaffaire, staat een bedrag van 7.500 euro.
'Ik hou mijn hart vast'
Het doel van het nieuwe loket is om de afhandeling van schade te versnellen. Mariëlle is het daarmee eens maar is bang dat het loket te snel open gaat. "Misschien wordt het uiteindelijk een succes maar voor de mensen die zich nu aanmelden, hou ik mijn hart vast."
Ze vindt dat er te weinig mogelijkheden zijn om via het loket nog vragen te stellen. Verder lijkt het erop alsof bepaalde groepen zich niet kunnen aanmelden, zegt Mariëlle. "Er wordt aangegeven dat iedereen zich aan kan melden, maar dat is niet zo. Ex-partners, nabestaanden of gedupeerden over de grens kunnen dat niet. De site is gewoon niet af, ze gaan nu dus te vroeg mensen hoop geven op een snelle route."
6 jaar wachttijd
Staatsecretaris Sandra Palmen (Toeslagen) is het daar niet mee eens. "Ik vind dit absoluut niet te vroeg want mensen wachten al bijna 6 jaar lang om die aanvullende compensatie te ontvangen."
Palmen wijst erop dat het ruimhartige kader van de bestaande route, de route via Stichting Gelijkwaardig Herstel, is overgenomen. "We hebben dit in overleg met heel veel ouders, heel veel betrokkenen en heel veel mensen die om ouders heen staan ontwikkeld."
Bellen of chatten
Die nieuwe digitale route lijkt dus inhoudelijk op Stichting Gelijkwaardig Herstel maar zonder de 'luisterend schrijver' die het verhaal van een toeslagenouder optekent en vragen stelt. Toch is er nog wel de mogelijkheid om contact te leggen, vertelt Palmen.
"Ik kan me voorstellen dat mensen denken: het is toch wel een beetje kil, zo gewoon achter de computer, je kan eigenlijk met niemand praten. Daarom hebben we ook ingebouwd dat iedereen op elk gewenst moment kan praten." Gedupeerden kunnen bellen of chatten met ervaringsdeskundigen. "En met goede begeleiders, maar natuurlijk ook met hun eigen vertrouwenspersoon en advocaat."
'Natte vingerwerk'
Advocaat Pejman Salim heeft 200 verzoeken aanvullende schade lopen. Hij denkt dat het nieuwe loket voor sommige mensen misschien kan werken maar voor andere niet. "De inhoud blijft hetzelfde, welk loket je ook maakt. Het probleem van deze operatie is dat er steeds natte vinger werk wordt gedaan."
Als advocaat ziet hij grote verschillen tussen hoe mensen worden gecompenseerd. "Dat vind ik niet altijd rechtvaardig. Er is geen gelijkheid in behandeling, er is zowel ondercompensatie als overcompensatie. Dat is niet uit te leggen aan ouders." Het doel is om de hele hersteloperatie in 2027 af te ronden. 42.000 mensen zijn inmiddels als slachtoffer erkend, zij kregen allemaal 30.000 euro. Nu wordt de aanvullende schade vastgesteld en dat is een tijdrovend proces.