Hoe kunnen Nederlandse bedrijven profiteren van uitbreiding Defensie? 'Investeer in start-ups en innovatie'
De komende jaren gaan er miljarden euro's extra naar Defensie. Dat geld zal vooral in het buitenland worden uitgegeven, verwacht het CPB. Hoe zorgen we ervoor dat Nederlandse bedrijven meer van die investeringen gaan profiteren? "Geef bedrijven een kans."
Het Centraal Planbureau (CPB) keek in zijn studie naar de recente extra investeringen in Defensie. De onderzoekers berekenden wat elke extra euro die Defensie uitgeeft doet met de Nederlandse economie en het bruto binnenlands product (bbp). De conclusie: niet zoveel.
Uitgavennorm verhogen
Op de NAVO-top eerder dit jaar in Den Haag werd afgesproken de uitgavennorm voor de lidstaten te verhogen tot 3,5 procent van het bbp. In 2024 gaf Nederland 2 procent van het bbp uit, ongeveer 20 miljard euro.
Door de krappe arbeidsmarkt en het feit dat veel defensiematerieel wordt geïmporteerd, blijft de economische impuls in Nederland klein, volgens het planbureau.
130 miljoen euro omzet
Maar dat zegt niets over hoe goed het gaat met de Nederlandse defensie-industrie zelf. Die bredere sector bedrijven - zoals Thales, Damen of Broshuis - draait op een veel groter speelveld, waarin ook exportorders een belangrijke rol spelen.
Zo ziet ook het bedrijf Broshuis in Kampen, fabrikant van opleggers voor zwaar transport. Het bedrijf maakt trailers voor legervoertuigen en levert aan meerdere landen zoals de Belgische, Amerikaanse, Deense, Noorse en Canadese defensies."We hebben veel werk", zegt Harold Vorsteveld, CEO van Broshuis. "We draaien zo'n 130 miljoen euro omzet, waarvan de helft uit defensie komt."
'Defensie moet durven investeren'
Volgens Raymond Knops, voorzitter van de Nederlandse Industrie voor Defensie en Veiligheid (NIDV), moet Nederland beter kijken hoe dat geld in eigen land terechtkomt. "Er zijn veel Nederlandse bedrijven die iets kunnen wat kwalitatief en qua prijs echt concurrerend is," zegt Knops.
"Maar dat gaat niet vanzelf. Als je zoveel investeert in Defensie, moet je ook zorgen dat bedrijven die nog in ontwikkeling zijn de kans krijgen." Hij pleit voor een actievere rol van de overheid: "Defensie moet een durvende investeerder worden. Niet alleen kopen 'van de plank', maar ook investeren in start-ups en innovatie. Alleen dan versterk je de Nederlandse defensie-industrie echt."
Profiteren van investering
Ook benadrukt hij dat de extra investering in Defensie, nooit als doel had om de economie te laten groeien. "Je investeert in Defensie om de nationale internationale veiligheid te verbeteren. Maar dan zou het wel heel mooi zijn, dat van die tientallen miljarden die je investeert, dat daar ook een substantieel deel van in Nederland landt."
Hij gaat verder: "En dat ook onze economie en onze kennis, positie en ons eigen Nederlandse bedrijfsleven daarvan meeprofiteren."