Hoe een middeleeuws genie ons kan helpen droge voeten te houden
Wateroverlast bestrijden met behulp van oude stadskaarten. Het klinkt misschien vreemd, maar niet als je het doet met de kaarten van Jacob van Deventer. "Dit middeleeuwse genie kan ons helpen met onze klimaatproblemen", zegt historicus Menne Kosian.
Stortbuien en langdurige neerslag veroorzaken steeds vaker wateroverlast. Voor veel gemeenten kan dit in de toekomst voor problemen zorgen. Een aantal gemeentes zoekt nu met hulp van middeleeuwse kaarten naar oplossingen.
Dichtgegooid
Menne Kosian is specialist watererfgoed van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. "Door oude historische kaarten op Google Maps te leggen, kun je snel zien waar die vergeten grachten, greppels, sloten en beken liggen. We hebben vroeger veel dichtgegooid, omdat we druk waren met de verstedelijking."
Maar tegenwoordig worden ze weer opgespoord en uitgegraven. Zoals in Arnhem, waar na 156 jaar de Sint Jansbeek weer door het centrum stroomt. "De beek helpt overtallig water op te vangen waardoor de mensen in het Spijkerkwartier droge voeten houden."
Deze man was echt een genie.Menne Kosian, Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed.
Mister Google Maps uit de Middeleeuwen
Vooral de kaarten van Jacob van Deventer zijn populair bij planologen en landschapsarchitecten. "Deze man was een genie", zegt Kosian. "Zulke kaarten maken zonder drone of luchtballon is ongelooflijk knap."
Over Jacob weten we verder weinig. Hij werd in 1500 geboren in Kampen en begon in de jaren veertig van de 16e eeuw aan zijn grote levenswerk: alle steden en grote dorpen in kaart brengen. Met een koffer vol pennen, papier en een passer trok hij door het land. Overal beklom Jacob de kerktorens en de wallen terwijl hij hardop zijn stappen telde. Gelukkig had hij een brief van de koning op zak, waardoor hij niet steeds werd opgepakt door de schout.
Inzicht door het verleden
Ook landschapsarchitect Paul Kersten heeft veel bewondering voor het werk van Jacob van Deventer. Bij de herinrichting van de Catharijnesingel in Utrecht maakte hij ook gebruik van zijn kaarten.
"Het werk van Jacob heeft mij doen begrijpen hoe de Utrechtse watersystemen vroeger werkten. Daardoor was het redelijk eenvoudig om bijvoorbeeld de oude singel weer te herstellen. We staan met de stad voor een grote uitdagingen als het gaat om klimaatverandering. De singel gaat er straks voor zorgen dat het regenwater makkelijk weg kan en deze drukke plek weer verkoeld wordt, net als vroeger."