Het wordt pionieren als de kerk straks weer opengaat: vooraf reserveren en dopen met een schelp aan een stok
Twee woorden komen direct naar boven als predikant Bert van Veluw de afgelopen weken moet omschrijven. 'Onthand', omdat fysiek kerkbezoek niet kon. En het woord 'pionieren', vanwege de inventiviteit om de komende tijd kerkdiensten mogelijk te maken.
De afgelopen weken vielen niet mee, zo zegt dominee Van Veluw. Hij preekt in de Hoeksteen, een kerk waar de Hervormde geloofsgemeenschap van IJsselmuiden samenkomt. Vóór Corona kwamen hier op zondagochtend zo'n 800 bezoekers, nu zullen dat er maximaal 30 zijn, simpelweg omdat de RIVM-regels dat voorschrijven. "Toch zijn mensen blij dat de diensten nu weer doorgang kunnen vinden, want met een gezin voor een laptop op zondagmorgen, is toch lastig." Behalve het aantal bezoekers veranderen er wel een aantal zaken.
Zingen
Samen zingen, een bekend beeld in de kerk, zal vanaf 1 juni anders zijn. Zingen in grote groepen bleek de afgelopen maanden behoorlijk risicovol. Veel koorleden werden ziek na uitvoeringen, repetities of kerkbezoek. In de Hoeksteen kiest men er nu voor om een persoon voor te laten zingen. De aanwezigen zullen de tekst lezen in plaats van hardop zingen.
Daarmee komt voorlopig een einde aan een eeuwenlange kerktraditie, zegt Klarinne Labooy, een van de voorzangers tijdens de kerkdiensten. "Ik denk dat we vijf eeuwen lang een muzikale kerktraditie hebben. We zingen veel in Nederland, daar is nu een tijdelijke streep doorgetrokken. Dat is niet niets."
Dopen
Predikant van Veluw sliep de afgelopen maanden met een blocnote naast het bed. Soms als hij de slaap niet kon vatten, vertrouwde hij zijn gedachten aan het papier toe.
Een van die ideeën was de oplossing voor het dopen, want hoe hou je daar anderhalve meter afstand van elkaar? "Je kunt veilig dopen met een stok die ik heb gemaakt met daaraan een sint-jakobsschelp, waardoor je de afstand kunt bewaren ten opzichte van de ouders."
Instructievideo
Van Veluw deelde zijn vondst met een andere kerk, die er een heuse instructievideo van maakte. Alle PKN-kerken accepteren deze manier van coronaproof dopen nu, zo zegt Van Veluw.
Kerkbezoek na reservering
Beheerder van de Hoeksteen Willem de Zeeuw heeft de afgelopen weken gebruikt om de kerk hier en daar wat op te knappen. Nu aankomend weekend de eerste diensten met maximaal 30 bezoekers gaan starten, is reserveren gewenst.
"Normaal staan alle deuren open", vertelt hij. "Maar nu moet je reserveren. Je kunt het niet op een andere manier doen. Als je achthonderd mensen hebt die gewend zijn om te komen, dan moeten we dat nu verdelen."
Voor het eerst weer getrouwd
De bezoekers mogen na het desinfecteren van de handen de kerk betreden, waar twee vakken zijn gemaakt waarbij de afstand wordt gewaarborgd. Jassen worden meegenomen en over de stoel gehangen, zodat er voor en na de dienst geen oploop ontstaat bij de garderobe vertelt De Zeeuw.
Van Veluw denkt dat deze manier van kerkbezoek weleens jaren zou kunnen duren. Alleen een goed werkend vaccin zou de situatie zoals het ooit was weer kunnen terugbrengen, zo denkt hij. Maar er is ook goed nieuws: aanstaande vrijdag wordt er voor het eerst weer getrouwd, in juli vinden de eerste doopdienst weer plaats. Uiteraard met doopschelp.
Klachten en zelfs ruzies door deurbelcamera's: 'Middelvinger naar camera van de buren'
De videodeurbel is populair, maar dit jaar heeft deze gadget gezorgd voor een explosieve stijging van het aantal klachten en burenruzies. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) roept fabrikanten op om de camera's beter in te stellen.
De privacywaakhond maakt zich zorgen over het apparaat. Het aantal klachten en tips over deurbelcamera's van particulieren is in een jaar tijd met 20 procent gestegen. Dit jaar zijn er tot augustus al ruim 300 klachten binnengekomen. Volgens marktonderzoeker Multiscope hebben zo'n 1,6 miljoen huishoudens in Nederland een videodeurbel.
Privacy
Monique Verdier, vicevoorzitter van de AP, geeft aan dat er zowel voor- als nadelen kleven aan de slimme bel. "Door een deurbelcamera kunnen mensen zich veiliger voelen, maar dat moet zo min mogelijk inbreuk maken op de privacy van anderen", benadrukt ze.
De klachten die de AP krijgt gaan vaak over camera's die de voordeur van de overburen of een deel van de openbare weg filmen, wat volgens de privacywetgeving (AVG) niet is toegestaan.
Bespied door de buurman
In de praktijk lopen veel buurtbewoners tegen hetzelfde probleem aan, ziet ze aan de klachten. "Mensen voelen zich nu bespied als hun buurman via zijn camera precies kan bijhouden wanneer ze thuiskomen en wie er allemaal op bezoek komen."
Omdat het ondoenlijk is alle deurbellen te controleren, wil de AP het probleem bij de bron aanpakken. Verdier kijkt daarbij verder dan alleen wet- en regelgeving. "We roepen fabrikanten op om de deurbelcamera's standaard privacyproof in te stellen." Dat betekent dat de camera's minder vastleggen, en alleen op het terrein van de eigenaar gericht staan.
Middelvingers naar de camera
Dat het gevoel van bespied worden een groeiend probleem is in buurten, ziet ook Claudia Helsloot, directeur bij BeterBuren. Haar organisatie, die bemiddelt bij burenruzies, ziet de laatste twee jaar een toename in conflicten door de camera's. "Elke week krijgen we wel een melding. Soms steken mensen als ze thuiskomen een middelvinger op naar de camera van de buren, puur om te treiteren."
De gevolgen gaan vaak verder dan onderlinge irritaties. "We horen verhalen als: 'Deze mevrouw krijgt wel veel mannenbezoek'. Dat soort observaties worden vervolgens gedeeld in een groepsapp en zorgen voor roddels en ruzies", vertelt Helsloot. Om dit soort situaties te voorkomen is haar advies om vooral het gesprek aan te gaan. "Leg uit waarom je een camera ophangt en laat even zien wat je filmt. Vaak is het doel veiligheid, niet het bespioneren van de buren."
'Goudmijn voor de opsporing'
Terwijl de zorgen over privacy en burenruzies toenemen, is er één partij die juist erg blij is met de verdere opkomst van de videodeurbel: de politie. Dat zegt Jasper van der Kemp, opsporingscriminoloog aan de VU Amsterdam. Volgens Van der Kemp zijn de beelden een goudmijn voor rechercheurs.
"De deurbellen hangen op ooghoogte en filmen precies wat de politie nodig heeft: gezichten en bewegingen. Bij vrijwel elk grootschalig onderzoek wordt er tegenwoordig gekeken naar beelden van deurbelcamera's in de buurt." De politie heeft zelfs het project 'Camera in Beeld' opgezet, een database waarin burgers hun camera kunnen aanmelden.
Politie staat toe
Beelden van deurbelcamera's zijn vaak illegaal gemaakt, omdat de openbare weg volgens privacywetgeving dus niet zomaar gefilmd mag worden. Toch levert dat niet vaak problemen op in de rechtszaal. "Het belang van de opsporing weegt zwaarder", legt Van der Kemp uit. "De politie zegt eigenlijk: geef ons de beelden, dan maken wij er geen probleem van."
Dat zorgt voor een tegenstrijdige situatie. Burgers overtreden de privacywet, maar helpen tegelijkertijd bij het oplossen van misdaden. "Zodra de camera's volgens de regels worden afgesteld, is dat nadelig voor de opsporing. Dan heeft de politie minder goede beelden en informatie."