Geneesmiddel gezocht: onderzoek naar verborgen handel in medicijnen
Er moet een onafhankelijk onderzoek komen naar de oorzaken van het medicijntekort in Nederland. Dat vindt zorgverzekeraar VGZ.
De oproep van de zorgverzekeraar is een reactie op een reconstructie van Trouw vandaag waaruit blijkt dat apothekers in Nederland medicijnen verkopen aan het buitenland, ondanks tekorten in ons land. De krant sprak de afgelopen tijd uitgebreid met apothekers, verzekeraars en groothandelaren. Onduidelijk is op welke schaal medicijnen worden verkocht aan het buitenland en of dit ook daadwerkelijk bijdraagt aan het medicijntekort.
Scherpe prijzen
Volgens gezondheidseconoom Xander Koolman van de Vrije Universiteit Amsterdam heeft dit alles te maken met de lage prijs van medicijnen in ons land. "De Nederlandse prijzen zijn vrij scherp, behoren zelfs tot de laagste van Europa. Dus dat betekent dat je in het buitenland soms drie tot vier keer zo veel kunt krijgen voor hetzelfde medicijn." Ook hij kent de verhalen over exporterende apothekers. "Het gaat om een kleine groep apothekers. Soms werken meerdere samen om grotere hoeveelheden in te kopen en die niet te leveren aan hun patiënten maar ze juist door te verkopen in het buitenland tegen een hogere prijs."
Medicijntekort neemt toe
Het tekort aan medicijnen is de afgelopen jaren in rap tempo toegenomen. Zo waren er in 2010 nog 174 geneesmiddelen minstens twee weken niet beschikbaar voor patiënten, maar in 2018 liep dit aantal op tot 769 geneesmiddelen die voor langere tijd niet leverbaar waren voor patiënten.
Het bekendste voorbeeld is misschien wel de anticonceptiepil. Voor veel vrouwen was het de afgelopen zomer erg lastig om aan hun vertrouwde anticonceptiepil te komen wegens een ernstig tekort. Volgens Trouw werd de anticonceptiepil werd in oktober nog geëxporteerd naar het buitenland, terwijl er in september al een tekort was. Zo kon het gebeuren dat Nederlandse apothekers vervolgens weer de anticonceptiepil moesten terugkopen uit Duitsland.
Onafhankelijk onderzoek
Verzekeraar VGZ wil nu dus dat er een onafhankelijk onderzoek komt naar de oorzaken van dat medicijntekort in Nederland. "Zolang we niet weten hoeveel voorraden we in Nederland hebben en hoeveel daarvan naar het buitenland verdwijnt, weten we ook niet in hoeverre de export de tekorten veroorzaken. De schimmigheid rond de export kun je alleen doorbreken door opener te zijn. Het wordt kwalijk op het moment dat er een tekort is. Patiënten hebben recht op het geneesmiddel. Dat moet voor de Nederlandse markt beschikbaar zijn", zegt woordvoerder Dennis Verschuren van VGZ.
Waarom je beter eerst kunt nadenken dan impulsief te reageren
Denk na voordat je iets zegt. Of nog liever: slaap er een nachtje over. Dat adviseren wetenschappers. In plaats van dat je vanuit je emotie reageert, kom je tot een beredeneerd inzicht, is het idee. En daarmee voorkom je gedoe.
Commissaris van de Koning van Drenthe Jetta Klijnsma zei zaterdag tijdens het congres van GroenLinks-PvdA dat 'de BBB'ers in haar provincie geen bestuurservaring hebben en dat dat ellende oplevert'.
Ligt genuanceerder
Dat viel niet bepaald in goede aarde bij BBB-leider Caroline van der Plas. In een persbericht namens haar partij noemt ze Klijnsma's uitspraak 'ongehoord'. Die bood vervolgens haar excuses aan.
Maar volgens Van der Plas was het kwaad al geschied: "Het was de primaire reactie van Klijnsma, en als dit je primaire reactie is, dan is dat wat je écht denkt." Maar volgens experts ligt het iets genuanceerder dan dat.
Ingegeven door impuls
Volgens hoogleraar sociale psychologie aan de Radboud Universiteit Roos Vonk is onze eerste primaire reactie vaak ingegeven door een impuls. "En die impulsen komen vaak boven omdat ze functioneel zijn, of in elk geval waren. In de loop van de evolutie waren ze van overlevingswaarde."
"Als je iets hoort ritselen in de struiken, dan spring je opzij, want dat kan eng zijn", gaat Vonk verder. "Het kan dan beter zijn om het eerst te onderzoeken, omdat de gevolgen van negatieve gebeurtenissen onomkeerbaar kunnen zijn. Die primaire impulsen staan in dienst van overleving. Zo zijn ze gegroeid. Ze worden gestuurd door emoties. En die emoties, die geven vaak een blikvernauwing", legt ze uit.
Denk eerst na
Vonk geeft daarmee aan dat het beter is om eerst na te denken voordat je reageert. Ook hersenwetenschapper Erik Scherder vindt dat dat de beste optie is. "Slaap er nog eens een nachtje over", zegt hij. "Die uitdrukking komt natuurlijk niet uit het niks. Het betekent dat als je ergens langer over nadenkt, dat je gaat redeneren en dan kun je echt wel tot een ander inzicht komen. Een beredeneerd inzicht. Zo zouden we het kunnen noemen."
Een eerste reactie is een emotionele reactie, zegt Scherder. "Maar wat je echt denkt, daar heb je eerst over moeten nadenken. Dus ik zou die koppeling niet willen maken." Daarnaast bestaat er volgens Vonk ook nog het misverstand dat er vanuit wordt gegaan dat er één gedachte is bij een persoon.
Hoe gaat dat in je hersenen?
Hoewel je misschien zou denken dat een eerste reactie misschien je echte, eigen gedachte is, is het vooral het onderbewustzijn dat reageert. "Daar vindt het primair plaats", laat de hersenwetenschapper weten. "Die zintuiglijke informatie gaat altijd eerst naar je hersenstam en daarvandaan wordt het verspreid over je brein."
"Vanuit de hersenstam zijn er hele korte lijntjes naar kernen die je emotionele uitingen bepalen. Je kan bijvoorbeeld denken: 'Fantastisch dat dit mijn nieuwe collega wordt.' Je ziet iemand aankomen en meteen krijg je een spontane eerste indruk. Of je denkt: 'Nou nee, dat wil ik echt helemaal niet.' Maar daar is nog niet over nagedacht. Het is gewoon je primaire reactie." Zowel Scherder als Vonk geven aan dat de uitspraak van Caroline van der Plas dus niet klopt.