Expert: 'Coördinatie aanpak schadelijke woekerplanten nodig'
De bestrijding van woekerplanten moet veel beter worden aangepakt. Nu faalt de aanpak van deze planten door een gebrek aan coördinatie, waarschuwt onderzoeker Chris van Dijk: "Het is dweilen met de kraan open."
Chris van Dijk pleit voor een protocol waarmee grondeigenaren en perceelbeheerders de bestrijding veel vollediger kunnen aanpakken.
Tientallen miljoenen schade
Volgens experts zorgen exotische woekeraars zoals de berenklauw, springbalsemien of de Japanse duizendknoop voor enorme schade aan onder andere wegen, trottoirs, openbare gebouwen en straatmeubilair. Nauwkeurige schadecijfers zijn er niet, maar volgens Brits onderzoek daalden ruim 800 duizend huizen in waarde door deze planten. Onkruidbestrijders schatten dat de Britse vastgoedsector al voor 20 miljard pond aan schade heeft geleden. Volgens Van Dijk loopt de Nederlandse schade 'in de tientallen miljoenen'.
Een gebrek aan samenwerking tussen gemeenten en grondeigenaren zorgt ervoor dat de aanpak van deze woekeraars faalt. Geld en middelen worden verkeerd ingezet. "De laatste jaren zijn steeds meer overheidstaken gedecentraliseerd. Maar dit is een probleem dat juist nationaal of Europees moet worden aangepakt", zegt Van Dijk.
Kenniscentrum
Hij ziet vooral een gebrek een kennis en kunde bij grondeigenaren als oorzaak van de snelle verspreiding van woekeraars. Met name in de bouw en bij grondbedrijven zou er een gebrek aan kennis zijn. Zo verspreidt de Japanse duizendknoop zich vooral door achtergebleven schilfers in verplaatste grond of groenafval van gerooide terreinen, terwijl de berenklauw zich juist verspreid na uitdroging.
Een betrokkene noemt ook Rijkswaterstaat en andere wegbeheerders als voorbeeld. "Zij zijn er om wegen te onderhouden. De bestrijding van de berenklauw in de middenberm heeft voor hen geen prioriteit. De zaden van de schadelijke plant kunnen zich dus vrij verspreiden, wat de bestrijding niet ten goede komt."
Niet iedereen doet mee
Sommige gemeenten en provincies hebben intussen geld en middelen vrijgemaakt om de planten actiever te bestrijden Toch is deze aanpak volgens Chris van Dijk 'dweilen met de kraan open'. Hij wijst erop dat niet alle perceeleigenaren voldoende meedoen.
Dat blijkt wel uit het feit dat de planten verwijderd worden van sommige gemeentepercelen, terwijl de eigenaren van aangrenzende percelen niets doen met de woekeraars. Volgens bestrijder Harry Kloosterboer is het intussen onmogelijk geworden om de planten nog uit te roeien. "Het zal genoeg moeite kosten om de overlast en schade beheersbaar te houden", vertelt hij.
Geen gif, wél alternatieven
Een ander probleem bij de aanpak van woekeraars is het Europese verbod op het gebruik van veel chemische bestrijdingsmiddelen. Dit maakt sinds 2015 een effectieve aanpak moeilijker. Gemeenten en andere grondeigenaren zijn gedwongen te experimenteren met alternatieven, zoals het inspuiten met kokend water of het inzetten van groen-etende varkens.
Toch is het nog onduidelijk of deze duurzame bestrijding voldoende effect gaat hebben. De nood is op sommige plekken intussen zo hoog opgelopen, dat in Gelderland enkele tientallen inwoners zich rondom de gepensioneerde bioloog Henny Tax hebben verenigd als vrijwillige bestrijders.
Enorme schade in Groot-Brittannië
Van Dijk ziet meer in een gezamenlijke aanpak en een nieuw kenniscentrum. "Met een bedrag van anderhalve ton kan informatie uitgewisseld worden over de bestrijding."
Hij pleit dan ook voor een integrale aanpak en een gecoördineerde bestrijding van exoten. Daarvoor moet nog deze zomer een protocol worden ondertekend door de belangrijkste perceeleigenaren, waaronder gemeenten, provincies, Prorail, waterschappen, Staatsbosbeheer, de vereniging van Gemeenten Stadswerk en belangengroep Probos.
Nu al extreme hitte in Zuid-Europa: kan zonvakantie door klimaatverandering straks nog wel? 'Het nieuwe normaal'
Zuid-Europa maakt zich op voor een extreme hittegolf, met temperaturen boven de 40 graden. Vooral in Spanje, Portugal, Frankrijk en Italië wordt het snikheet en de zomer is pas net begonnen. De vraag is of de zonvakantie in de toekomst nog wel kan.
In verschillende Italiaanse steden, waaronder Rome en Milaan, wordt morgen zo'n 40 graden verwacht. In de Spaanse stad Sevilla tikte de thermometer vandaag al 42 graden aan en kan het de komende dagen nog warmer worden. Het zijn temperaturen die daar op zich vaker voorkomen maar wel pas later in de zomer, in juli en augustus.
Weer of klimaat?
Deze extreme hittegolf, die wordt veroorzaakt doordat hete lucht vanuit Afrika richting het noorden stroomt, kan volgens meteoroloog Helga van Leur niet los worden gezien van het veranderende klimaat. "Het weer en het klimaat zijn twee verschillende dingen", benadrukt ze.
"Kijk, dat het een keertje heet is, dat is gewoon het weer. En we hebben natuurlijk altijd wel hitte gehad", legt Van Leur uit. "Maar het feit dat deze hitte nu zo vroeg in het jaar valt, op zoveel plaatsen en dat het vervolgens ook langdurig zo heet is, dat is eigenlijk het nieuwe normaal."
Veranderend klimaat
Dat het in Zuid-Europa zo vroeg al zo heet is én dat dit vaker gebeurt dan vroeger, laat volgens haar zien dat we te maken hebben met een veranderend klimaat. Dat blijkt ook uit nieuw onderzoek dat wordt uitgevoerd, weet de meteoroloog. "En bij hitte zijn weerextremen eigenlijk altijd een-op-een te koppelen aan klimaatverandering."
"Als er ergens een hittegolf geweest is dan gaan ze terugrekenen: wat is er nu anders met het huidige klimaat ten opzichte van vroeger", legt ze uit. "En altijd komt naar voren dat hitte veel vaker voorkomt, op veel meer plaatsen, en dat de hitte veel heter is." In een toekomstig klimaat gaan we dit soort hittegolven dan ook vaker meemaken, zegt Van Leur.
Verschuivende seizoenen
Die ontwikkeling heeft ook gevolgen voor de seizoenen, merkt ze op. "Wat je ziet, is dat de hitte nu dus vroeger start en tegelijkertijd ook langer doorloopt. Dus de seizoenen verschuiven een beetje: de zomer begint veel eerder en eindigt veel later." Bovendien verlopen volgens haar de overgangen tussen de verschillende seizoenen minder geleidelijk.
"We gaan echt van een kou en nattigheid in één keer naar warmte en droogte", zegt Van Leur daarover. Zo was dit voorjaar heel droog en dat heeft weer gevolgen voor de zomer: "Het draagt er ook aan bij dat het nu in de atmosfeer heel warm kan zijn. Zo is het ook in Spanje en Portugal kurk- en kurkdroog en kan de grond daar alleen nog maar makkelijker opwarmen."
'40 graden op het randje'
Dat terwijl de zomervakantie nog niet eens begonnen is. Ieder jaar trekken vele Nederlanders richting het zuiden om daar te genieten van de zon en hogere temperaturen dan hier. Maar valt er nog veel te genieten als het tijdens je vakantie de hele week snikheet is? Van Leur: "Ik kan er zelf niet zo heel goed tegen. Maar of de hitte draaglijk is of niet hangt ook mede een beetje van jezelf af."
Toch is de inschatting van de meteoroloog dat veel Nederlanders niet per se heel goed tegen extreem hoge temperaturen kunnen. "40 graden lijkt me wel een beetje het randje." In de schaduw onder een parasol de hele dag luieren, dan is het volgens haar misschien nog wel vol te houden. "Maar je ziet dat steeds meer mensen wel denken: het is me net iets te veel."
Zomervakantie verplaatsen?
Is een lange zomervakantie in de maanden juli en augustus, gezien het veranderende klimaat, dan nog wel van deze tijd? "Ja, wat mij betreft mag die zomervakantie naar voren, als een soort lange lentevakantie", zegt Van Leur. Maar belangrijker is misschien nog wel dat ook wij leren ons beter aan te passen aan hitte, denkt ze.
Zowel tijdens vakantie maar ook thuis, aangezien we ook in Nederland vaker met hoge temperaturen te maken gaan krijgen. "Zorg ervoor dat je veel water drinkt en dat je met een ventilator een briesje hebt, dat maakt het al zoveel aangenamer", geeft ze als tip. "En onderneem geen activiteiten overdag. Doe wat mensen in mediterrane landen doen: je gewoon rustig houden. Hou lekker die siësta!"