'Eén boom geeft net zo veel verkoeling als tien airco's'
Het was een opmerkelijke, bijna terloopse uitspraak van Marco Verhoef in het Journaal. De weerman was in Eindhoven om te kijken naar stadsvergroening en zei: "Ik las toevallig dat één grote boom bijna hetzelfde kan als tien airco's." Daarmee doelde hij op de verkoelingskracht die een grote boom kan hebben. Maar heeft hij ook gelijk?
Om dat uit te zoeken mailden we eerst met Marco Verhoef zelf. Hij wist echter niet meer precies waar hij over dit feit gelezen had. Dat maakte de zoektocht iets lastiger, maar al snel stuitten we op reportages bij zowel RTV Oost als L1 waar wethouders en stadsarchitecten onder meer spreken over de airco-werking van bomen in de binnenstad.
Evapotranspiratie
In die reportages werd alleen niet gemeld dat één boom voor tien airco's zou staan. We stuitten echter wel op een onderzoek van de Universiteit Wageningen van 2011. En jawel: daar werd het gemeld, een grote boom is op een zonnige dag gelijk aan tien airco's, te weten 20 a 30 kW. Dat komt door verdamping via de bladeren, ook wel 'evapotranspiratie' genoemd.
Via René van de Velde, onderzoeker stadsvergroening van de TU Delft, kwam nog de mondelinge bevestiging. "Uit onderzoek, van collega's maar ook intern, kan ik bevestigen dat een grote boom gelijk staat aan zo'n tien airco's." In zijn eigen modellen houdt Van de Velde een precieze berekening aan. "We gaan ervan uit dat een boom op grondniveau tussen de 10 en 12 graden verkoeling brengt. In de lucht die we vervolgens inademen, wordt zo'n 1 tot 5 graden verschil gemaakt."
Daarmee kunnen we concluderen: weerman Marco Verhoef wist weliswaar niet meer waar hij zijn vondst gelezen had, maar hij had gelijk. Tien airco's kan je inwisselen voor één grote boom.
Doden door met listeria besmette kaas in Frankrijk verbazen deze expert niet: 'Oorzaak is vaak viezigheid'
In Frankrijk zijn veertig kaassoorten uit de winkelrekken gehaald omdat ze mogelijk besmet zouden zijn met de listeriabacterie. Door de besmetting zijn al twee mensen overleden. "Boerderijen zijn niet zo schoon als een melkfabriek."
Naast de twee overledenen in Frankrijk, zijn er ondertussen ook al een meerdere mensen in het ziekenhuis opgenomen. Vanmiddag meldde België ook een eerste ziekenhuisopname.
Boerderijen niet zo schoon
De Listeriabacterie zit vaak in rauwe, ongepasteuriseerde melk en kom je bijvoorbeeld sneller tegen op de boerderij. "Boerderijen zijn niet zo schoon als een melkfabriek, want een boer loopt natuurlijk niet in een witte jas rond. En dat is vaak de bron van de listeriabesmetting", vertelt voedselveiligheidsexpert IJsbrand Velzeboer.
De bacterie zit namelijk in de poep van vogels met een bepaalde ontsteking en komt op die manier het weiland en de stallen binnen. Daarom wordt bij de kaas van rauwe melk altijd gewaarschuwd voor de listeriabacterie.
Oorzaak vaak viezigheid
In de Franse fabriek werd de melk naar verluidt wel degelijk gepasteuriseerd, maar toch zijn de kazen besmet geraakt. Volgens Velzeboer is daar niet veel voor nodig. De oorzaak is meestal heel simpel: viezigheid of nalatigheid. De kazen kunnen besmet zijn met de bacterie doordat ze bijvoorbeeld in aanraking zijn gekomen met vieze handen of een vieze oppervlakte.
"Het komt er eigenlijk op neer dat er gewoon niet hygiënisch met de kaas is omgegaan. Maar het kan ook zo zijn dat de bacterie in de systemen van de fabriek is doorgedrongen", legt Velzeboer uit. "En dat is natuurlijk een enorme blunder. Zo'n tent moet dan flink overhoop gehaald worden om te kijken wat daar toch mis is gegaan."
Gevaarlijk voor risicogroepen
Voor de meeste mensen is de bacterie vrij ongevaarlijk, maar voor risicogroepen kan het wel enorm gevaarlijk zijn. "Het vernauwd bijvoorbeeld je haarvaten." Daarnaast kunnen mensen met nierproblemen acute problemen krijgen.
"Zwangere vrouwen kunnen ook problemen krijgen met de placenta", noemt Velzeboer als voorbeeld. "In de placenta zitten namelijk de fijnste haarvaten. Als de vrucht dan afsterft, heb je een groot probleem." Ook ouderen met een verminderd immuunsysteem kunnen behoorlijk last hebben van de bacterie.
Waakzaam zijn
De kazen van de Franse fabriek hebben Nederlandse supermarkten niet bereikt. Dit komt omdat de Nederlandse kaas harder is en daardoor minder gevoelig is voor de listeriabacterie, weet Velzeboer. "Er zit teveel nitraat in de Nederlandse kaas en daar houdt de bacterie niet van."
Maar Velzeboer roept Nederlanders in Frankrijk wel op om waakzaam te zijn. "Het kopen van kaas in Frankrijk is een soort Russische of Franse roulette. Er zijn veel meer rauwe melkkazen te koop en met deze besmetting is het daarom echt oppassen in de Franse kaaswinkel."