75 jaar of ouder en achter het stuur? Dat kan prima, maar de rijvaardigheid moet wel op peil zijn. En juist bij medische keuringen, die dat bepalen, gaat het te vaak mis: "De kwaliteit van het keuren is echt onvoldoende. Daar zijn veel klachten over."
In Nederland rijden meer dan 1 miljoen 75-plussers rond. Eens in de zoveel tijd moet deze groep automobilisten een medische keuring ondergaan om te mogen blijven rijden. Dat kan elke 5 jaar zijn, of soms al na 1 of na 3 jaar. Maar de kwaliteit van deze keuringen zijn vaak onzorgvuldig en gehaast, is de kritiek.
Coen Itz van de Vereniging van Keuringsartsen vindt dat sommige collega's te laks zijn met het keuren van oudere bestuurders, en de toetsing vooral als verdienmodel zien. "Je moet er echt even de tijd voor nemen, zoals grondig de vragenlijst doornemen. En bijvoorbeeld de bloeddruk meten, of het zicht van de bestuurder controleren."
Dat zijn essentiële zaken, benadrukt Itz. "Heel belangrijk is ook om te vragen naar iemands medicijngebruik. Dat gebeurt lang niet altijd, terwijl geneesmiddelen veel invloed kunnen hebben op je rijvaardigheid."
In 2024 werden 233.000 75-plussers gekeurd. Daarvan zijn 1.244 mensen volledig ongeschikt verklaard, ongeveer 0,5 procent. De effectiviteit van het huidige systeem is dus twijfelachtig, dat erkent ook het Centraal Bureau voor de uitgifte van Rijvaardigheidsbewijzen (CBR).
Vanaf 2026 worden de richtlijnen daarom aangescherpt: keuringen moeten duidelijker, consistenter en strenger worden uitgevoerd.
Oud-coureur Gijs van Lennep (83) is één van die senioren die nog vrijwel dagelijks achter het stuur zit: "Het probleem is toch vooral de fietsen, de e-bikes en fatbikes, noem maar op. Die houden zich aan geen enkele regel."
"Het is een kwestie van goed kijken en opletten. En als je ouder wordt, word je steeds beleefder. Dus ik geef hen vaak gewoon voorrang, ook al hoeft het niet." Met de rijervaring zit het goed bij Van Lennep. In de jaren 70 reed hij in de Formule 1, en won hij maar liefst twee keer de 24 uur van Le Mans, een jaarlijkse autorace in Frankrijk. In 1999 werd Van Lennep zelfs uitgeroepen tot de beste Nederlandse autocoureur van de eeuw.
Van Lennep vraagt zich wel degelijk af of sommige leeftijdsgenoten nog wel veilig de weg op kunnen. "Een kennis vroeg me eens: 'Ken jij een arts die me ondanks mijn slechte ogen door de keuring helpt?' Ik antwoordde toen: 'Je moet gewoon je auto verkopen en een taxi nemen.' Dat werd me niet in dank afgenomen."
Zou hijzelf luisteren als iemand in zijn omgeving zou zeggen: 'Ga maar niet meer rijden, het wordt te gevaarlijk'? "Ja, daar zou ik het absoluut mee eens zijn, ik denk dat ik dat dan al lang zelf had gedaan."
Niet iedereen denkt zo verstandig als oud-coureur Van Lennep. Keuringen van oudere chauffeurs zijn daarom nodig, vindt ook ouderenbond ANBO-PCOB: "Het verkeer moet veilig zijn, dat staat voorop", benadrukt een woordvoerder.
"Maar met de keuring zoals die nu gaat, wordt er maar een heel klein percentage risicobestuurders uitgehaald, terwijl er wel heel veel mensen heen moeten. Dat schiet niet op, op die manier waarborg je ook geen veiligheid."
De ouderenbond plaatst kanttekeningen bij de focus op senioren die brokken maken: "Er gebeuren elke dag erge ongelukken, ook bij veel jongere bestuurders."
"Een goede test vinden we wel belangrijk. Niet iets waar je na 5 minuten weer buiten staat. Het is eigenlijk een belediging om mensen daarvoor te laten komen. Zoals het nu gaat worden de probleemgevallen er niet echt uitgehaald."
Volgens de ouderenbond is het zinvoller om niet iedere oudere bestuurder blindelings te laten aanschuiven: "De beoordeling van de rijgeschiktheid moet niet afhangen van de leeftijd van de bestuurder, maar van medische aandoeningen die de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden."
Vanaf 2026 worden de regels voor de keuring hoe dan ook aangescherpt. Er wordt onder meer standaard meer tijd per keuring uitgetrokken, en bestuurders moeten een recent medicatie-overzicht voorleggen.