Hoe het ook alweer zit met meeroken, of 'passief roken', zoals dat ook wel wordt genoemd? Longarts bij het Antoni van Leeuwenhoek Frank Borm vertelt dat het niet alleen gaat over de rook die je inademt van een smeulende sigaret, of die iemand uitademt.

Rook blijft uren hangen

"Als er in een kamer is gerookt, blijft dat daar nog een uur of 4, 5 hangen. Dan vinden we nog steeds veel stoffen uit de sigarettenrook op meubels, het behang, het tapijt, op speelgoed dat er eventueel ligt. Maar ook op de kleding van mensen blijft de rook 'plakken'", weet Borm. "Als je die oppervlakken aanraakt krijg je alsnog schadelijke stoffen binnen."

Het risico van meeroken is aanzienlijk, waarschuwt de longarts. "Al hangt het er wel vanaf hoe vaak en hoeveel je het doet. Van één keer word je niet direct ziek. Maar als je het elke keer doet, loop je wel dat risico."

Kans op ziekten groter

"We weten bijvoorbeeld dat, als je een aantal jaar hebt meegerookt, bijvoorbeeld met je partner of collega's, dat de kans op ernstige ziekten als longkanker en hart- en vaatziekten 20 tot 30 procent hoger is dan wanneer je niet hebt meegerookt", vertelt Borm.

Voor kinderen is het nog schadelijker, vervolgt hij. "Dat komt doordat die nog opgroeien en veel delende cellen hebben. Die zijn kwetsbaarder voor sigarettenrook dan volwassenen. Daarnaast weten we dat kinderen die hebben meegerookt later ook relatief vaker verslaafd raken aan nicotine."

Hele dag in ruimte met rook

En dan over de huisdieren. De kat die veel tijd op de schoot van haar rokende baasje doorbrengt. De hond die de halve dag naast de stoel van zijn rokende eigenaar ligt te slapen.

Borm: "Deze huisdieren zijn dagelijks in een ruimte waar gerookt wordt. Ze liggen bijvoorbeeld op het tapijt, waar rookresten op te vinden zijn. Of eten brokken die in die kamer in een bakje staan." In die zin is er weinig verschil in meeroken tussen mensen en (zoog)dieren. Ook zij kunnen er ziekten zoals kanker van krijgen.

Minder onderzoek naar e-sigaretten

Over e-sigaretten, die tegenwoordig erg populair zijn, is veel minder bekend. "Die smeulen niet, dus dat is een voordeel. Maar je krijgt er wel tweedehands damp van binnen als je naast iemand zit die er een rookt."

"Het zijn net zo goed stoffen die kunnen neerslaan op spullen. Die in de lucht hangen en die je daardoor inademt."

Longtumor bij een hond

Dierenarts Lisa Withagen deed onderzoek naar de gevaren van sigarettenrook voor honden. Verschillende aandoeningen bij honden worden in verband gebracht met meeroken, vertelt ze.

"Denk aan longtumoren, zoals die bij meerokende mensen vaak voorkomen." Het gaat dan vooral om hondenrassen met korte snuiten. "Die hebben niet van die mooie lange neuzen die de boel een beetje afsluiten, waardoor de stoffen minder snel in de longen terechtkomen."

Veranderingen zichtbaar

Honden met lange neuzen hebben op hun beurt weer meer kans op neustumoren door meeroken. "Dat heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat daar alles goed gefilterd wordt met als gevolg dat daar de schadelijke stoffen terechtkomen."

"Daarnaast zagen we sowieso bij alle onderzochte honden die meerookten op röntgenfoto's dat er veranderingen zichtbaar waren in hun longen. En dan zijn er nog de aandoeningen aan de huid, die lijken op een allergische reactie. Ook daarop hebben passief rokende honden een aanzienlijke kans", zegt Withagen.

Verslaving aannemelijk

Of een huisdier daadwerkelijk aan nicotine verslaafd kan raken, dat is nog niet aangetoond, vertelt Withagen. Maar dat zou wel verder onderzocht moeten worden, vindt ze. "Net als bij mensen wordt bij honden de nicotine die ze inademen actief opgenomen in het bloed en vervolgens komt het in de hersenen terecht. Het is dus aannemelijk dat een verslaving en bijbehorende symptomen ook bij honden kan ontstaan."

Maar hoe zit het dan bij die andere geliefde viervoeter, de kat? De meeste onderzoeken zijn bij honden gedaan, die zijn het meest toegankelijk, legt Withagen uit. "Bij katten is voor zover ik weet één onderzoek geweest dat een verband aantoont met het ontwikkelen van een bepaalde vorm van kanker." Maar de dierenarts gaat er vanuit dat het bij verschillende huisdieren niet heel anders is.

Meer gemotiveerd om te stoppen

Maar is sigarettenrook dan altijd de oorzaak van kanker bij een huisdier dat uit een rokershuis komt? "Nee. Ongeveer een derde van de huisdieren overlijdt aan de ziekte. Het is dus een veelvoorkomend probleem. Maar het is onbekend hoeveel daarvan de ziekte ontwikkelen als gevolg van rokende baasjes."

Een lichtpuntje, volgens Withagen: "75 procent van de huisdier-eigenaren is gemotiveerd om het rookgedrag aan te passen door de nieuwe kennis hierover. Met name voor alleenstaande mensen is het een grotere motivatie om te stoppen."

'Zorg voor schone woning'

Ondanks dat blijkt dat veel mensen gemotiveerd zijn om voor hun huisdier te stoppen, lukt dat niet altijd, vertelt Lilianne van Doorne van Stichting bevordering Huisdierenwelzijn. Zij heeft wel een paar tips voor baasjes die (nog) niet gestopt zijn met roken.

"Probeer in elk geval buiten te roken. En zorg daarnaast dat je je woning goed ventileert. Ook schoonmaken is belangrijk, zodat de rook niet in de stof van je meubels blijft hangen. Stofzuig vaak. Zit zelf in een gezondere omgeving. Als je dat verbetert dan zal je dier ook in een gezondere omgeving wonen."