
De rijkste 10 procent bezit inderdaad twee derde van ons totale vermogen, maar de berekening van het CBS kan beter
Een hot item tijdens deze verkiezingen is de ongelijkheid tussen arm en rijk. Volgens Lilian Marijnissen neemt de ongelijkheid alleen maar toe en bezit zelfs een hele klein groep, een heel groot deel van ons vermogen.
Lilian Marijnissen zei gisteravond in het verkiezingsdebat van RTL dat de rijkste 10 procent, twee derde van het totale vermogen van Nederland bezit. En volgens Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS, klopt dat ook. "De meest recente cijfers die we hebben, komen uit 2019. Het totale vermogen van huishoudens bedroeg toen 1537,5 miljard euro. Daarvan was het bedrag van 919,2 miljard euro in handen van de tien procent meest vermogende huishoudens. Dat is een aandeel van 59,8 procent."
Het berekenen van vermogens in Nederland
Maar hoe wordt berekend hoe vermogend we zijn? De vermogens van alle huishoudens in Nederland worden berekend aan de hand van een duidelijk model. Grof gezegd worden de schulden afgetrokken van de bezittingen, om tot een getal te komen.
"Bezittingen zijn dingen die je kunt verhandelen of consumeren", zegt Simon Toussaint. Toussaint is promovendus aan de Universiteit van Utrecht en doet onderzoek naar de dynamiek van vermogensconcentratie. "Denk bijvoorbeeld aan je huis, spaargeld, aandelen of obligaties. Bij schulden moet je denken aan je hypotheekschuld, studieschuld, leningen of dat soort zaken."
Aandelen in bedrijven
Het zou kunnen dat Marijnissen toch niet helemaal gelijk heeft met haar uitspraken, want volgens Toussaint moet het CBS de getallen bijschaven. Volgens Toussaint valt er namelijk nog een kanttekening te plaatsen bij het onderzoek van het CBS.
"Het is belangrijk te beseffen dat de officiële CBS-cijfers een vermogens-bestandsdeel niet goed meerekenen, namelijk 'het aanmerkelijk belang'. Dat gaat op als je meer dan vijf procent aandelen hebt in een bedrijf, een bv of een familiebedrijf. De marktwaarde daarvan is vaak moeilijk te bepalen en wordt nu nog niet goed meegenomen door het CBS."
Het aanmerkelijk belang wordt door het CBS niet goed meegerekendPromovendus Simon Toussaint
Niet onderzoek
Toussaint vindt het belangrijk dat dit vermogens-bestanddeel juist wél wordt meegenomen. "Het is belangrijk, omdat vooral de rijkste mensen zo'n aanmerkelijk belang bezitten." Dus de rijke mensen zijn waarschijnlijk nog rijker dan het CBS denkt, omdat ze stukjes van bedrijven bezitten die niet zijn meegerekend.
Van Mulligen geeft aan dat het aanmerkelijk belang inderdaad niet goed wordt meegenomen in de berekening van het CBS. Volgens hem loopt er op dit moment een onderzoek waarbij het CBS ook dit bestanddeel wil meenemen. Wanneer dit onderzoek wordt gepubliceerd, is nog niet duidelijk.
Op woensdag 17 maart gaat Nederland naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Op onze speciale pagina Peilingtrends zie je met behulp van overzichtelijke grafieken hoe politici en partijen ervoor staan in de aanloop daar naartoe. Wie is de meest en minst betrouwbare lijsttrekker? Op hoeveel zetels kunnen de partijen rekenen en wat betekent dat voor de coalitievorming?

Geen 12, maar 3 uur om je te melden: regels voor doorrijders moeten strenger, zegt Vereniging Verkeersslachtoffers
Bestuurders die doorrijden na een ongeluk hebben nu 12 uur de tijd om zich te melden. Dat moet veel korter worden, zegt de Vereniging Verkeersslachtoffers. Zij willen dat de deadline naar 3 uur gaat.
In het Friese Burdaard kwam vannacht een fietser om het leven na een aanrijding: de bestuurder reed door. Inmiddels heeft de politie iemand aangehouden.
Schrikreactie
Het ongeluk staat niet op zichzelf, want regelmatig rijden bestuurders door nadat ze een ongeluk hebben veroorzaakt. Vorige maand nog overleed in Schijndel een 79-jarige vrouw. Ook die automobilist reed door en werd later opgepakt.
Doorrijden na het veroorzaken van een ongeluk is strafbaar. Maar: vanwege de schrikreactie hebben bestuurders het recht op een tijdsbestek van 12 uur om zich alsnog te melden bij de politie. De aanklacht voor het doorrijden vervalt dan.
Schrikreactie
Die 12 uur is te lang, zegt Nelly Vollebregt van de Vereniging Verkeersslachtoffers. "Het is inmiddels duidelijk dat je zeker binnen 3 uur al bij zinnen moet zijn. En dat je dus denkt: o, wat heb ik gedaan? Dit kan niet, hier moet ik achteraan."
De tijd die bestuurders nu hebben om zich te melden bij de politie kan te makkelijk misbruikt worden, zegt ze. "Als er bijvoorbeeld iets is gebruikt, zoals alcohol of drugs, geeft dat tijd om te ontnuchteren, of om te ontwijken dat duidelijk wordt wat er precies aan de hand is geweest." Daarnaast geeft het daders tijd bewijs weg te werken, door bijvoorbeeld naar de garage te gaan.
40 procent meer doorrijders
Het Waarborgfonds Motorverkeer vergoedt de schade bij aanrijdingen als de dader onbekend is. Zij zien dat het aantal aanrijdingen waarbij de bestuurder doorreed in de afgelopen 5 jaar met 40 procent is gestegen.
Voorzitter Carola Wijkamp-Hermsen merkt dat veel mensen bang zijn voor de financiële gevolgen: "Als je je wel meldt, heeft dat gevolgen voor de premie van je autoverzekering. En als het meerdere keren gebeurt, kan het zelfs zo zijn dat een verzekeraar jou niet meer wil hebben."
Zo vaak rijden mensen door
'Geen briefje meer achter de ruitenwisser'
Net als Vollebregt, weet Wijkamp-Hermsen dat een deel van de bestuurders ook doorrijdt omdat ze onder invloed zijn. Dan sta je er namelijk dubbel fout op.
"En mensen kijken niet meer naar elkaar om. Dat zien we echt. Ze nemen hun verantwoordelijkheid niet meer. Dat briefje achter de ruitenwisser; dat doen we niet meer." Dat feit blijft Nelly Vollebregt van de Vereniging Verkeersslachtoffers verbazen: "Als mensen enig besef hebben wat ze achterlaten, dan zou je dat niet doen."
Mensonterend
Zelf weet ze als geen ander hoe ingrijpend een verkeersongeval kan zijn. In 2012 wordt ze op de fiets frontaal aangereden door een automobilist. Haar dader is wel gelijk bekend, maar ze herkent de verhalen vanuit de vereniging, vertelt ze. "Het is natuurlijk vreselijk, als bijvoorbeeld een dierbare in het verkeer omkomt. Dat is al iets wat je levenslang meedraagt. Maar als de toedracht dan op deze manier gebeurt, dat is zo mensonterend."
Je bent eigenlijk dubbel slachtoffer als de dader doorrijdt, vindt ze. "Het is één groot drama. Je bent in eerste instantie diep in het verdriet, aan het zoeken naar: wat is er precies gebeurd? Maar je komt in een zoekproces waar je eigenlijk helemaal niet de ruimte voor hebt."
'We moeten verantwoording nemen'
Ook Wijkamp-Hermsen ziet dat de termijn van 12 uur gebruikt kan worden om bijvoorbeeld te ontnuchteren. Maar het probleem met doorrijders los je niet alleen op door de termijn in te korten, vindt ze. "We moeten met z'n allen weer verantwoording nemen voor wat we doen. En we moeten elkaar aanspreken."
Ze verwijst naar het dodelijk ongeluk begin juli in Schijndel. Een 54-jarige man en 53-jarige vrouw zaten toen samen in de auto toen ze een 79-jarige vrouw aanreden. "Ik begrijp niet hoe je met z'n tweeën dan kan beslissen om toch door te rijden."