De Noord/Zuidlijn: een symbool voor arm en rijk?
Wie de metro van het welvarende Amstelveen naar het arme Amsterdam Noord neemt, komt in een gebied terecht waar mensen gemiddeld acht jaar korter leven. De levensverwachting is niet het enige waaraan je kunt zien dat Amsterdam-Noord armer is dan het welvarende Amsterdam-Zuid. Zal de Noord/Zuidlijn meer rijkdom in Noord brengen?
Na ruim vijftien jaar bouwen kunnen reizigers voortaan in een kwartier met de metro van Amsterdam-Noord naar –Zuid, of andersom. De langverwachte Noord/Zuidlijn zorgt voor vrolijke gezichten, maar niet iedereen deelt die vreugde. In Amsterdam-Noord voelen inwoners zich bestolen van hun identiteit.
"Amsterdam-Noord is het armste stukje van Amsterdam, ver weg van de rest van de stad. Inwoners voelen zich overspoeld en geïnvalideerd", zegt Bas Kok. Hij schreef het boek Metromorfosen, over hoe de nieuwe metrolijn de stad verandert.
‘Amsterdam-Noord was een prullenbak’
"In Zuid en in het centrum van Amsterdam wonen de rijken, in het Noorden de armen", aldus Kok. "Er zijn bijna geen koopwoningen en in dit gedeelte van de stad zit in de beginfase van de juppyficering. De bewoners zien als een berg tegen de Noord/Zuidlijn op."
Harry Slinger, zanger en ex-buurtwerker in Amsterdam Noord vult aan: "Amsterdam-Noord is altijd al een apart gedeelte geweest van de rest van de stad. Het was vroeger een soort prullenbak waar mensen warden 'ingedonderd'. Ze hadden elkaar heel hard nodig."
De Waterlandse tram
Noord was ooit al verbonden het het achterland. Van 1888 tot 1956 liep er al een tram van Amsterdam naar Edam naar Volendam en van Amsterdam-Purmerend-Alkmaar.
Zal de nieuwe Noord/Zuidlijn rijkdom naar Noord brengen? Driekwart van de woningen in Amsterdam-Noord is sociale woningbouw en er zijn opvallend veel scootmobielen.
In Amsterdam-Noord vrezen ze dat alles juist duurder zal worden. Veel bewoners zitten niet te wachten op stropdassen en hippe koffietentjes. De streekbussen verdwijnen en voor parkeren moeten inwoners voortaan betalen. Buurtbewoner Richard Venema: "Met de huidige busverbinding ben ik binnen een kwartier op Centraal Station. Met de Noord/Zuidlijn ben ik zeker vijf kwartier onderweg."
Levensverwachting
Volgens Bas Kok moet er meer gebeuren om de achterstand van Noord in te lopen. Uit recent onderzoek van de Vrije Universiteit (VU) blijkt dat de levensverwachting in Noord ruim acht jaar verschilt met die in Zuid. "Dat is een ongekend verschil." Wel acht Kok het denkbaar dat medewerkers op de Amsterdamse Zuidas op den duur ook in Noord werkzaam zullen zijn. "Een Noordas is heel goed realiseerbaar, bijvoorbeeld als dependance van de Zuidas."
"Maar wel een Noordas voor de gewone mens, zodat ze zich thuis blijven voelen", benadrukt Harry Slinger. "Geld maakt niet gelukkig, maar gelukkig zijn maakt rijk. En mensen in Amsterdam-Noord waren en zijn nog steeds gelukkig als ze hier wonen. Dus we zijn eigenlijk hele rijke mensen."
Na ruim vijftien jaar bouwen is de metroverbinding tussen Amsterdam-Noord en -Zuid een feit. Een overzicht van feiten en cijfers over het megaproject:
- 121.000 reizigers per dag
- Kosten: 3,1 miljard (1,46 miljard begroot)
- Eerste metro in Europa met 100 procent ledverlichting
- 119.626.655 kilo staal gebruikt
- 92 roltrappen, vier rolpaden en 27 liften
- 697.235 archeologische vondsten (oudste van 4.600 jaar geleden)
'Meerderheidskabinet zit er niet in', zegt politiek commentator Joost Vullings over onderhandelingen tussen D66 en CDA
De gesprekken tussen D66 en CDA over 'de positieve agenda' gaan tot nu toe succesvol. Het stuk is halverwege volgende week al af om te worden gepresenteerd, bevestigen bronnen tegenover EenVandaag.
Politiek commentator Joost Vullings hoort vanuit meerdere kanten positieve geluiden over de onderhandelingen tussen D66 en CDA. 'Ze gingen stoeien', zei Rob Jetten. En het stoeien is zo goed gegaan dat er flinke vaart zit in de formatie, zegt Vullings. "Ze hopen andere partijen te verleiden om te zeggen: 'Hier willen we aan meedoen'."
1. Kunnen we echt halverwege volgende week wat verwachten en wanneer wordt het stuk gepresenteerd?
"Het was eerst woensdag, maar ik kwam ook nog een optimistische bron tegen en die had het over dinsdag", zegt Vullings. "Maar laten we wel voorzichtig zijn, laten we gewoon koersen op woensdag. Dan hopen D66 en CDA het stuk echt af te hebben."
Het presenteren van het stuk vinden de partijen nog wel ingewikkeld, weet Vullings. "Want ja, moet je zo'n stuk nou prijsgeven? Uiteindelijk moet je het toch aan andere partijen laten lezen, dus dan kan je het in Den Haag net zo goed maar presenteren."
2. Wat gebeurt er nadat die 'positieve agenda' is gepresenteerd?
"Als het volgende week woensdag al af is, dan heeft informateur Buma nog tot en met maandag de tijd om alle fractievoorzitters nog eens uit te nodigen. Hij kan dan zeggen: kijk, dit is die positieve agenda. Wat vind je ervan?"
De politiek commentator denkt dat een hoop partijen het een 'mooi stuk' zullen vinden, maar niet per se willen regeren. "En sommige partijen zullen zeggen: we zien helemaal niks in de inhoud, dus reken niet op ons."
Maar er zijn natuurlijk ook partijen die positiever zullen reageren. "Die zien dan in ieder geval voldoende aanknopingspunten om eventueel daarover te gaan praten."
3. En dan moet informateur Buma met een advies komen. Hoe gaat dat eruit zien?
Informateur Sybrand van Haersma Buma heeft, na de reacties van alle partijen, dan genoeg informatie om zijn eindverslag te schrijven, zegt Vullings. "Daarin komt hij waarschijnlijk tot de conclusie dat er vijf of zes partijen zijn die voldoende aanknopingspunten zien om verder te praten: laten we eens kijken of er uit deze groep partijen, een kabinet te vormen valt."
Maar uiteindelijk wordt dat een lastige keuze. "Want met wie wordt dat en waar? Daar zie je ook wel echt flinke ontwikkeling in het denken in Den Haag. Want ja, dan komt daar waarschijnlijk een volgende informateur en die nodigt dan op enig moment Dilan Yeşilgöz (VVD) uit, die zal gewoon blijven herhalen: 'Ik wil echt niet met GroenLinks-PvdA'."
"En ja, D66 zegt: onze samenwerking met JA21, dat zien we eigenlijk ook niet zitten", gaat Vullings verder. "Dus de verwachting is, maar dat hoor je bij D66 en CDA dat dan al vrij snel de conclusie wordt van zo'n informateur: een meerderheidskabinet zit er gewoon niet in."
"GroenLinks-PvdA wordt geblokkeerd door de VVD en de combinatie van D66 en JA21 is ingewikkeld. Dus laten we overschakelen naar de minderheidsvariant met D66, VVD en CDA", is de redenatie volgens Vullings.
"Daarin zie je echt een ontwikkeling, want in de eerste dagen na de verkiezingen wilde niemand het hebben over een minderheidskabinet." Dat zou niet stabiel zijn, en is niet wat het land nu nodig heeft, werd er gedacht. "En nu hoor je eigenlijk bij die twee partijen: ja, hier zal het waarschijnlijk wel op uitdraaien. Want zo zijn de kaarten nu eenmaal geschud op dit moment."
4. Maar zou zo'n minderheidskabinet nu dan wel kunnen?
"De vraag is: wat vinden GroenLinks-PvdA en JA21 hiervan nou goed? Dit is natuurlijk vooruitlopen op wat er gaat gebeuren, maar dit is toch wat heel veel mensen denken", zegt Vullings. "Maar het is de beste keuze van alle kwaden, zo wordt het dan een beetje gezien."
"Als je daar met mensen over doorpraat dan zeggen ze: we moeten dan ook wel de banden met JA21 en GroenLinks-PvdA goed houden, want we gaan die partijen gewoon ontzettend hard nodig hebben in de Tweede en Eerste Kamer."Maar dat wordt dan wel de grootste opgave, denkt de politiek commentator.
"Nederland heeft snel besluiten nodig", merkt hij ook op. "En zo'n minderheidskabinet voldoet dan in ieder geval aan de factor 'snel'."
5. Komt een nieuw kabinet voor de kerst dan toch nog in zicht?
Dat gaat nog wel even duren volgens de politiek commentator. "Volgende week is het stuk klaar, Buma moet nog gesprekken voeren en de week daarop komt hij met een eindverslag."
Daarna volgt er nog een debat en moet de nieuwe informateur worden aangesteld. "Dan is er nog maar een week tot het kerstreces en dat lijkt mij nét iets te snel om dan al hele grote zware conclusies te trekken."
Men moet ook nog wennen aan de mogelijkheden, zegt Vullings. "En als je dat te snel doet, denk ik ook een beetje dat je het begrip en het draagvlak in de samenleving verliest."
"Ze hopen dan wel zo snel mogelijk in januari die conclusie te trekken over welke groep partijen het gaat worden. En laat ik nou eens heel optimistisch zijn, we zouden begin maart een kabinet kunnen hebben."