EenVandaag sprak met jongerenafdelingen van VVD, PvdA, NSC en D66 en allemaal hebben ze dezelfde analyse. "Ze zeggen weleens dat wij nog in de zandbak spelen, maar wij gedragen ons volwassener dan politici die op het echte veld staan", zegt Frouke van Dam van de Jonge Democraten, de jongerentak van D66.

'Waar zijn jullie mee bezig?'

Vorig jaar zei premier Dick Schoof in de Tweede Kamer dat het kabinet 'geen kleuterklas is'. Maar daar kunnen de jongeren zich niet in vinden. "Ik denk dat er ontzettend veel mensen zijn die als ze kijken naar de politiek denken: 'Waar zijn jullie nou mee bezig joh'", zegt Mauk Bresser van de jongerenafdeling van de VVD, de JOVD.

De val van het kabinet-Schoof wordt door de jongeren gezien als onvolwassen. En dat geldt ook voor de val van het kabinet-Rutte IV in 2023. Zelfs Bresser vindt dat de val van dat kabinet - destijds geforceerd door de VVD - onnodig was.

Op de persoon

Nu de verkiezingscampagne voor de Tweede Kamerverkiezingen is begonnen, vinden de jongeren dat volwassen politici zich al helemaal niet meer kunnen inhouden. Thomas Beukema is voorzitter van Jong Sociaal Contract van NSC en ziet dat het amper over de inhoud gaat.

"Bij grote debatten spelen ze op de persoon en minder op de inhoud. Dilan Yeşilgöz van de VVD zegt dan bijvoorbeeld dat ze de plannen van Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA niet goed vindt. Maar ze vertelt er dan niet bij wát ze er niet goed aan vindt." Hij ziet dat bij meer politici terug.

Samenwerking ingewikkelder

De JOVD en de Jonge Socialisten (PvdA) vinden dat ook jammer. "Ik vind dat niet zo'n nette manier van politiek voeren", zegt Jasmijn Hofman van die jongerenafdeling.

Volgens Bresser kan het in de toekomst zelfs problemen opleveren. "De consequentie is dat je na de verkiezingen misschien een samenwerking moet aangaan en dat je elkaar op de persoon al kapot hebt gemaakt. Dat maakt samenwerken ingewikkelder. De botsing op de ideeën heb je dan niet eens laten zien. Dat zou echt zonde zijn."

Ongezonde cultuur

Zouden deze jonge ambitieuze politici zelf de landelijke politiek nog in willen? Hofman in elk geval niet. "De cultuur die er heerst is niet altijd even gezond en dat trekt mij als vrouw minder aan." Ze doelt dan bijvoorbeeld op uitspraken van Wilders waarin hij zegt dat Dilan Yeşilgöz 'aan het keffen' is, of dat Sigrid Kaag 'een heks' is. "Dit is wel een extra factor die ik meeneem in mijn overweging."

Volgens Bresser van de JOVD zouden politici zich meer bewust moeten zijn van de steeds dominantere toon die er heerst. Hij vindt ook dat media bij zichzelf te rade moeten gaan. "Als je slecht gedrag beloont en aandacht geeft in de media, gaat het steeds meer gebeuren."

Voorbeeldfunctie

Van Dam van de Jonge Democraten is bang dat de toon van politici mensen afschrikt om de politiek in te gaan. "Mensen die wel respectvol met elkaar om willen gaan, kijken naar andere banen, die voelen zich hier niet thuis. Mensen die dat wel leuk vinden, worden aangetrokken en dat versterkt de cultuur alleen maar."

"Dat is een slecht voorbeeld voor de rest van het land, daar worden de gesprekken dan ook harder en kijken mensen meer naar verschillen dan naar overeenkomsten. Politici moeten rekening houden met hun voorbeeldfunctie", zegt Van Dam tot slot.