Datalek Bevolkingsonderzoek roept vragen op, Landelijke Huisartsen Vereniging benadrukt: 'Onderzoek redt levens'
Huisarts Bernard Leenstra hoopt dat mensen blijven deelnemen aan het bevolkingsonderzoek, ook na het grote datalek bij laboratorium Clinical Diagnostics. Dat zorginstellingen doelwit zijn, is niet verbazingwekkend. "Maar draagt niet bij aan vertrouwen."
Gisteren werd bekend dat data van 485.000 vrouwen die hebben meegedaan aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker zijn gestolen via een hack. Het gaat om data uit een laboratorium in Rijswijk. RTL Nieuws meldde dat er nog veel meer gegevens uit dat laboratorium zijn buitgemaakt door criminelen.
Zorginstellingen vaker doelwit
Waar vroeger zorginstellingen nog met rust werden gelaten door cybercriminelen, is dat tegenwoordig wel anders. "We zien vaker incidenten en wat cybercriminelen doen wordt ook steeds roekelozer. Nu pakken ze wat ze kunnen", zegt cyberspecialist bij Responders Floris de Koning.
De Autoriteit Persoonsgegevens ontving vorig jaar, net als in de jaren daarvoor, de meeste datalekmeldingen van organisaties in de sectoren gezondheid en welzijn. Het ging toen om ruim 6.800 meldingen.
'Zorgt voor maatschappelijke onrust'
Zorginstellingen zijn interessant, omdat ze gevoelige gegevens in handen hebben. "En daar zijn cybercriminelen zich ook bewust van. Zo'n hack zorgt ook voor maatschappelijke onrust."
Op de tweede en derde plek stonden organisaties in het openbaar bestuur en in de financiële dienstverlening. De toezichthouder zegt daarover dat die sectoren relatief veel en gevoelige persoonsgegevens verwerken, waardoor ze ook kleine incidenten (denk aan een verkeerd geadresseerde brief) moeten melden.
Gevoelige data gelekt
Huisarts en ambassadeur van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) Bernard Leenstra schrok behoorlijk van het nieuws. "Het gaat om hele gevoelige data van patiënten. Dat die data op straat ligt is vreselijk, dat had niet mogen gebeuren." De samenwerking met het laboratorium is intussen opgeschort.
Leenstra is blij dat er direct is gehandeld, toch maakt hij zich wel zorgen om het vertrouwen in het bevolkingsonderzoek. "We hebben al moeite het vertrouwen in bevolkingsonderzoeken hoog te houden, dit draagt er niet bij." Maar, benadrukt hij, "de bevolkingsonderzoeken die nu plaatsvinden gaan via andere, veilige laboratoria."
'Onderzoek redt echt levens'
Zelf merkte Leenstra vandaag nog niet in de spreekkamer dat mensen nu ook daadwerkelijk terughoudender zijn om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek. "Gelukkig heb ik dat nog niet gehoord."
"Patiënten die ik spreek zijn blij met bevolkingsonderzoek, en terecht", zegt hij. "Want vergeet niet: het onderzoek redt echt levens en voorkomt ernstige ziekten."
'Wees altijd alert'
Zijn zorginstellingen zich wel bewust van het belang van digitale veiligheid? "Dat verschilt per organisatie", antwoordt cyberspecialist De Koning. "Er zijn wel steeds meer initiatieven vanuit de overheid om zorginstellingen hierbij te helpen." Waar private bedrijven makkelijker losgeld betalen en zich extern kunnen laten beveiligen, ligt dat anders bij de zorg.
Wat adviseert De Koning mensen die nu bang zijn dat hun data gelekt is? "Wees altijd alert op gekke e-mails, of andere verdachte verzoeken. Dat adviseer ik iedereen: ook mensen die nu niet betrokken zijn bij deze datalek."