Burgemeester gemeente Losser is na 1 jaar kritisch op grenscontroles: 'Veel overlast, weinig resultaat'

Burgemeester Jeroen Diepemaat blikt terug op wat 1 jaar grenscontroles opleverde voor zijn gemeente Losser: "Er is eigenlijk vooral overlast, en als je kijkt naar de cijfers en resultaten leverde het relatief weinig op."

Beter inzetten voor criminaliteit

Volgens hem had de energie van de marechaussee veel beter op een andere manier ingezet kunnen worden. "Ik denk dat wij die capaciteit goed zouden kunnen gebruiken voor gerichte grensoverschrijdende criminaliteit."

Hij legt uit dat er een hoop gebeurt in een grensregio met groot buitengebied, zoals Losser. "Daar gebeurt het nodige als je het hebt over drugshandel, illegale teelt, drugslabs, van alles en nog wat." Criminaliteit waar hij zich als burgemeester zorgen om maakt en daarom graag extra inzet voor zou willen. "Als je dat vergelijkt met de hoeveelheid mensen die hier aan het werk zijn, dan zie ik nog wel wat andere opties", zegt hij.

'Maatregel helpt niet'

Nederland kent nu 1 jaar grenscontroles. Het is 1 jaar geleden dat toenmalig minister Asiel en Migratie Marjolein Faber de controle aan de grens invoerde. Diepemaat het nog steeds symboolpolitiek.

"Je ziet dat men graag iets wil doen aan het tegengaan van illegale immigratie, en dat snap ik heel goed, maar deze maatregel helpt hier niet bij", is hij van mening. "Maar ze durven het nu niet meer af te schalen want dan lijkt het alsof je een stap terug doen. Kijk naar de feiten, wat het ons oplevert ook qua overlast, en denk daar dan nog eens over na", adviseert hij.

Met half jaar verlengen

Binnen de Europese Unie is het eigenlijk niet toegestaan om grenscontroles in te voeren. Het mag alleen wanneer landen aantonen dat er sprake is van een ernstige dreiging ten aanzien van de openbare orde of veiligheid.

Demissionair minister van Asiel en Migratie David van Weel heeft opdracht gegeven om ook het komende half jaar langer door te gaan met de grenscontroles, zo liet hij vorige maand weten. De minister zegt dat er nog altijd sprake is van een 'dreiging voor de openbare orde'. Hij noemde de overvolle asielopvang. Toch mag de marechaussee geen asielzoekers weigeren aan de grens. Zij moeten altijd in de gelegenheid zijn om asiel aan te vragen.

Cijfers

Tijdens de binnengrenscontroles die tussen 9 december 2024 en 8 september 2025 zijn uitgevoerd, hield de Koninklijke marechaussee in totaal minstens 7.830 uur toezicht. In die periode werden ongeveer 5.350 marechaussees ingezet. Dat betreft de totale inzetcapaciteit, dus niet het aantal unieke grenswachters. Want het personeel wordt meerdere keren ingezet.

De controles leidden ertoe dat zo'n 500 mensen de toegang tot Nederland werd geweigerd. Dat komt neer op grofweg één geweigerde reiziger per 16 uur controle. Ook werden er 230 arrestaties verricht.

Ongeziene en geziene overdrachten

Wat gebeurt er wanneer er iemand aan de grens is, die Nederland niet in mag? "Dan nemen we in dit geval contact op met de Belgische autoriteiten", zegt brigadecommandant Thom de Kruijf aan de grensovergang in Hazeldonk.

"Dan treden we in contact met de autoriteiten of we dat gezien of ongezien doen. Gezien betekent dat we een afspraak maken en de persoon aan hen overdragen. En ongezien betekent dat wij de persoon overdragen zonder dat daar Belgische autoriteiten bij aanwezig zijn", zegt hij. Hij benadrukt dat een ongeziene overdracht nooit gebeurt wanneer iemand kwetsbaar is.

Nieuw afspraken

Onlangs zijn over het overplaatsen van geweigerde mensen nieuwe afspraken gemaakt met Duitsland. De Gelderlander schreef in november dat in de 3 maanden daarvoor ruim 150 mensen over de grens in Nederland op straat werden gezet.

De Duitse grenspolitie zet vreemdelingen die vanuit Nederland naar Duitsland willen voortaan niet meer zomaar terug de grens over. Nu worden teruggebrachte vreemdelingen naar een plek gebracht waar bijvoorbeeld openbaar vervoer aanwezig is.

Grenscontroles in heel Europa

De grenscontroles in Nederland passen in een bredere trend in Europa. Meerdere landen binnen de Europese Unie controleren op dit moment hun binnengrenzen, waaronder buurlanden België en Duitsland. "Die grenscontroles lokken elkaar ook uit", zegt burgemeester Diepemaat. "Zolang Duitsland blijft controleren, is de kans dat Nederland ermee stopt niet zo heel groot. Dus steeds als je het met een half jaar verlengt, waarom zou je dan als buurland achter blijven?"

Dat is ook iets wat in de zomer zichtbaar werd bij de grens tussen Polen en Duitsland. Aan de Duitse kant van de grens, in het dorpje Zittau, staat 24 uur per dag politie op verschillende grensovergangen met Polen en Tsjechië. Het veroorzaakt daar voor veel overlast. Als reactie voerde Polen in juli ook grenscontroles in.