Bestuurders zorginstelling Adriano Huis, die bewoners 'bang maakten en voor schut zetten', moeten opstappen maar doen dat niet

Het begon als een grote belofte. Na een jarenlange voorbereiding opende de instelling in 2019 haar deuren in aanwezigheid van toenmalig minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge.

Bestuurder én zorgverlener

Er kwamen twintig cliënten wonen met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen. Ze zouden worden begeleid volgens de zogeheten 'Triple C-methode'. Die neemt niet het probleemgedrag als uitgangspunt, maar de behoeften van de bewoner en wat die wél in huis heeft.

Nu, 5 jaar later, ligt het Adriano Huis onder vuur bij de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). De inspectie eist dat de twee bestuurders van het Adriano Huis, Farid El-Khassim en Jelle Gillissen, hun werk neerleggen. Zij zouden bewoners 'bang gemaakt, voor schut gezet en in verlegenheid gebracht' hebben. De bestuurders hebben een dubbelrol als bestuurder én zorgverlener.

Grenzen overschreden

De IGJ schrijft: "Uit gesprekken en geluidsfragmenten blijkt dat de bestuurders fatsoensnormen en professionele grenzen overschrijden, zowel bij cliënten als zorgverleners. Bestuurders en sommige zorgverleners zouden de cliënten onnodig en hardhandig vasthouden. Als cliënten ervoor kiezen om weg te gaan worden zij tegengehouden door de bestuurders. "

De situatie is volgens de inspectie zo ernstig dat bestuurders niet kunnen aanblijven en uiterlijk 17 mei hun werk moeten neerleggen.

Cliënten in het nauw gedreven

Een oud-medewerker vertelt: "In de periode dat ik hier werkzaam ben geweest, ben ik ook in het bijzijn geweest van gesprekken op het kantoor van Farid en Jelle. Deze gesprekken gaan er hard aan toe, met het gevolg dat cliënten zich in het nauw gedreven voelen en geen andere keuze hebben dan toegeven waar ze van beschuldigd worden."

"Het lijkt wel een verhoor van de politie met een crimineel." Ook vertelt de oud-medewerker over hardhandig 'fixeren' van bewoners, met de handen op de rug, tussen de schouderbladen getrokken.

'Ondankbaar kind!'

Op geluidsopnames in bezit van EenVandaag is te horen dat een van de bestuurders schreeuwt tegen een volwassen cliënt: "Ik vind jou een ondankbaar kind. Wij doen ons stinkende best. Wie hebben die vieze billen van jou gewassen toen jij onder de stront onder een brug vandaan gehaald werd? Dat waren wij toch, of niet?"

"Ondankbaar kreng dat je er bent. Vies, ondankbaar kreng ben je, allemaal zijn jullie ondankbaar. Vieze verwende kutkinderen zijn jullie." Korte tijd later zegt hij juist weer dat hij 'focking trots is op deze bewoner en de medewerkers'.

Bang om op kantoor te komen

"Veel cliënten zijn bang wanneer ze te horen krijgen van begeleiders dat ze op kantoor verwacht worden en gaan al met een angstig gevoel daarheen", vertelt de oud-medewerker van het Adriano Huis.

"Niet gaan is geen optie: er wordt op de pieper gedrukt en cliënten worden dan door meerdere begeleiders naar kantoor gebracht onder dwang. Er wordt gedreigd met allerlei zaken door Farid en Jelle, zoals vrijheden afnemen, terwijl de meerderheid van de cliënten daar vrijwillig woont."

'Verhuizen mag niet'

Een ander heikel punt is dat wanneer cliënten ergens anders willen gaan wonen, dit niet zou worden toegestaan door de bestuurders. Althans, ze werken er niet aan mee en helpen de cliënt niet, maar ontmoedigen die.

De oud-medewerker: "In de periode dat ik bij het Adriano Huis werkzaam was, waren er vele cliënten die wilden verhuizen naar een andere zorgaanbieder om verschillende redenen. Dichterbij familie, niet kunnen aarden in Brabant of toch niet tevreden met de geleverde zorg. Alleen verhuizen mag niet. Er wordt cliënten wijsgemaakt dat geen enkele andere zorgaanbieder hen wil hebben. Of er wordt bijvoorbeeld gezegd dat ze te laag van niveau zijn om bij een andere zorgaanbieder te wonen."

'Heel erg geschrokken'

Oud-voorzitter van de Raad van Toezicht Rob Boas laat weten 'verrast te zijn door de rapportage van IGJ': "Over het algemeen zijn er goede resultaten bereikt binnen het Adriano Huis, dit in schril contrast met andere vergelijkbare zorginstellingen. De bewoners zijn er gelukkig, hun medicatie is geminimaliseerd, ze doen aan dagbesteding, zijn trots op wat ze hebben bereikt", zegt hij.

"Maar er zijn blijkens het rapport van de IGJ een aantal incidenten geweest in 2020 en ook nog in 2024, voornamelijk met bewoners die het Adriano Huis wilden verlaten, waarbij grof verbaal op hen werd ingesproken om ze op andere gedachten te brengen. We hebben één van die opnames ook gehoord tijdens het overleg met de IGJ en we zijn daar heel erg van geschrokken. Het was in strijd met alles waar wij als Raad van Toezicht voor staan."

'Dingen gezegd die te ver gingen'

Bestuurders Farid El-Khassim en Jelle Gillissen hebben naar eigen zeggen 'dingen gezegd die te ver gingen' en zeggen dat ze dat willen veranderen. Ze zeggen ook dat de bewoners een strenge aanpak nodig hebben en dat ze hen vanuit de beste bedoelingen zo behandelen.

Op de geluidsopnames is te horen dat het schelden en vernederen samengaat met dingen zeggen als: "We willen jou helpen, jou helpen met die pijn, wij geloven in jou", ze klinken gefrustreerd en zeggen dat ze zich gefrustreerd en geraakt voelen doordat een bewoner niet wil wat zij willen.

Onveilige cultuur

Farid El-Khassim op de geluidsopname: "Ik denk dat ik ook maar even ga janken, ik ben echt zo boos, zo verdrietig, daar doe je dan alles voor, álles, en nergens hebben ze een stukje gevoel van dankbaarheid."

De geluidsopnames en gesprekken met oud-medewerkers en bewoners hebben de inspectie ervan overtuigd dat de bestuurders hun werk neer moeten leggen. De IGJ: "Als de bestuurders blijven, blijft ook de onveilige cultuur binnen het Adriano Huis bestaan. De inspectie heeft er geen vertrouwen in dat de bestuurders op korte termijn hun gedrag voldoende zullen veranderen."

Bezwaarprocedure

Maar de bestuurders zelf willen doorgaan. Ze schrijven: "Binnen het Adriano Huis werken we vanuit liefde en nabijheid. Respect is bij ons geen luxe, het is de basis."

"Gezien de steun die wij krijgen van alle achttien huidige bewoners, hun wettelijk vertegenwoordigers, de medewerkers en het netwerk van het Adriano Huis, hebben wij besloten de aanwijzing van IGJ aan te vechten middels een bezwaarprocedure." De bestuurders vinden het 'onrechtvaardig' dat de inspectie de huidige bewoners niet heeft gesproken en zeggen dat de geluidsopnames 'een te grote rol spelen' bij het oordeel van de IGJ.

'Disproportionele maatregel'

El-Khassim: "Dit soort woorden moet ik niet gebruiken, maar tegelijkertijd: in een emotionele opwelling kan je soms dingen zeggen die niet kunnen en ik vind het niet goed. Ik heb ook aangegeven dat ik daar therapie voor ga volgen om te zorgen dat ik dit soort woorden niet meer gebruik. Maar tegelijkertijd zeg ik wel, is dat een reden om dan het voltallige bestuur weg te sturen en een huis stuurloos achter te laten? Ik vind het een disproportionele maatregel van de IGJ. Een verbetertraject had ook gekund."

De inspectie heeft geen vertrouwen in een verbetertraject en zegt dat de zorgen alleen maar groter zijn geworden, nu een bestuurder ad interim onvrijwillig is vertrokken. Ze schrijft: "Met het tegen diens wil afscheid nemen van de bestuurder a.i., de enige bestuurder die geen hoofdrol heeft in hetgeen moet veranderen (...) is kritische tegenspraak tegen deze twee bestuurders weggevallen."

Ontslaan niet mogelijk

17 mei is de datum dat de bestuurders volgens de inspectie hun werk neer moeten leggen. Als ze dat niet doen, heeft IGJ niet de bevoegdheid om hen daadwerkelijk te ontslaan. Het enige wat de inspectie dan kan doen, is een zogeheten 'last onder dwangsom' opleggen.

Al met al volgt er dan dus een procedure die tijd vraagt en blijven de bestuurders aan het werk, in elk geval zo lang er geen vervangers zijn gevonden.