Belgische onderzoekers willen hiv onschadelijk maken door het virus 'in diepe slaap te brengen'

Het is al enige tijd niet meer dodelijk voor mensen met de juiste medicatie, maar nog altijd raken jaarlijks ruim 1 miljoen mensen wereldwijd besmet met hiv. Er wordt dagelijks gezocht naar manieren om hiv te genezen. Onderzoekers van de Katholieke Universiteit in Leuven lijken nu weer een stap dichterbij.

Diepe slaap

Onderzoeker en hoogleraar Zeger Debyser heeft de leiding over dit onderzoek. "Onze aanpak is niet om het virus te verwijderen uit de cellen, maar om het virus in een soort diepe slaap te brengen."

De onderzoekers ontdekten al eerder dat het virus gebruik maakt van een 'gps-systeem', om zich op een goede plek in het lichaam te nestelen en nieuwe virussen te maken. Met een remmer kan dit voorkomen worden en het virus in slaap worden gebracht. Toch werkte dit niet 100 procent en wist het soms virus te ontsnappen.

Nog niet op mensen getest

Het is de onderzoekers nu gelukt om ook voor die ontsnappingspogingen een remmer te vinden. "We kunnen zo het virus blokkeren en de medicatie stoppen. Het virus komt dan niet meer terug", legt Debyser uit.

Het onderzoek is in het lab uitgevoerd en moet nog op mensen getest worden. Dit proces gaat volgens Debyser nog wel enkele jaren duren. Een grote doorbraak laat dus nog op zich wachten.

Spannende bevinding

Toch is het een belangrijke stap in het ontwikkelen van een geneesmiddel, vindt viroloog en hiv-onderzoeker van UMC Utrecht Anne Wensing. "Het is een hele mooie en spannende bevinding, waarvan we nog moeten ontdekken wat het in het lichaam zal doen."

Hiv nestelt zich in onze immuuncellen, legt Wensing uit. Als die actief worden, bijvoorbeeld tegen kankercellen, dan worden die immuuncellen samen met hiv actief. Het is een van de redenen dat hiv moeilijk te bestrijden is. "Hiv verzwakt die immuuncellen en maakt ze kapot."

Verschillende methodes

Daarnaast nestelt het zich in ons DNA, waardoor het moeilijk weg te krijgen is en het kan makkelijk muteren. "Daarom werkt vaak niet een soort therapie, maar moet je methodes combineren."

Wereldwijd worden verschillende methodes tegen hiv onderzocht. "Andere mensen werken met gentherapie, die proberen zo het virus uit te schakelen. Je hebt mensen die proberen het virus te activeren en op die manier de cellen te doden. En wat wij en een aantal andere groepen doen, is juist het virus proberen te inactiveren", legt Zeger Debuyser uit.

Uit de cellen knippen

Anne Wensing was als onderzoeker betrokken bij de genezing van twee mensen met hiv, maar ze is met haar team nog altijd op zoek naar een methode die op grote schaal kan worden toegepast.

"We proberen hiv uit de cellen te knippen, maar ook dat is een strategie die je in combinatie moet doen met iets anders en dat zou de methode van de Belgen kunnen zijn."

Toegang tot medicatie

Mensen die nu besmet zijn met hiv moeten levenslang medicijnen slikken. Dat zijn remmers, maar die genezen het dus niet. Daarnaast heeft lang niet iedereen toegang tot die medicijnen en daarom is het volgens Wensing ook belangrijk dat hiv genezen kan worden. "Het is heel moeilijk om iedereen te bereiken. Zeker nu de Amerikaanse regering veel preventiewerk en onderzoek heeft stopzet."

Wensing was kortgeleden nog op een congres in Namibië en hoorde daar hoe preventie en onderzoek onder druk staat. "Het is heel belangrijk dat wij ook in Europa helpen aan de bestrijding van hiv, want dat kan Afrika niet alleen aan."

'Niet opgelost'

Er is veel werk aan de winkel, zegt ook Zeger Debyser. "Men denkt: er is die medicatie, het is opgelost, maar dat is het niet." Het belangrijkste doel is dat mensen geen pillen meer nodig hebben en niet meer met het negatieve stigma rondom hiv te maken krijgen.

"Aandacht voor hiv is belangrijk. Ook zodat de mensen die hiv hebben weten: er wordt onderzoek gedaan, men probeert ons nog te genezen."