De kans dat het de Democraten lukt president Trump af te zetten is klein. Maar: daar gaat de afzettingsprocedure dan ook niet om. Verliest de president de gunst van het publiek, dan is het alsnog snel afgelopen, vertelt Amerika-deskundige Ruth Oldenziel.
Dat ondervond president Richard Nixon ook in 1973. Richard 'Tricky Dick' Nixon trok zijn conclusies, toen de publieke steun voor hem meer en meer afbrokkelde.
'America first'
"I've never been a quitter", sprak hij tegen het Amerikaanse volk op 8 augustus 1974, "but as president I must put the interests of America first".
Nadat steeds meer bewijs uitlekte over de betrokkenheid van de president bij het Watergate-schandaal, viel zijn steun onder het volk en onder Republikeinse senatoren steeds verder weg. Op die avond in augustus diende Nixon zijn ontslag in.
Parallellen Nixon en Trump
"Er zijn meerdere parallellen tussen de impeachment-procedure van Nixon en die van Trump", zegt Amerika-deskundige Ruth Oldenziel. Net als de procedure die tegen Donald Trump is gestart, ging het bij Nixon om acties in de context van herverkiezingen. In 1972 werd er ingebroken bij het Democratische Hoofdkantoor en president Nixon werkte actief mee om de inbraak zoveel mogelijk in de doofpot te krijgen.
Op het hoogtepunt van het Watergate-schandaal stuurde Nixon zelfs zijn minister- en onderminister van justitie de laan uit, wat bekend kwam te staan als de 'Saturday Night Massacre'. "Dat was het punt waarop de publieke opinie het niet meer pikte", zegt Oldenziel.
Kaarten bij de borst houden
Net als nu, hebben senatoren destijds ook lang getwijfeld voordat ze een procedure tegen de president zouden starten. "Ook toen was het een Republikeinse president, waarbij de Republikeinen niet geneigd waren de steun te onttrekken."
Nu twijfelde Nancy Pelosi, speaker van het Huis van Afgevaardigden, ook lang voordat ze een impeachment-procedure zou startten. En dat is slim geweest, volgens Oldenziel, want volgens de Amerikanist draait zo'n procedure uiteindelijk om de gunst van het volk. Ze legt uit: "Pelosi heeft heel goed haar kaarten bij de borst gehouden. maar zij wilde een duidelijke zaak die goed uit te leggen was voor het publiek."
Hillary Clinton maakte blauwdruk voor impeachment
Hoe een impeachment-procedure precies hoort te verlopen, wisten ze in 1973 eigenlijk ook niet. Het stond niet knip en klaar in de grondwet beschreven. "Een groep briljante koppen werd aan het werk gezet om dat proces uit te schrijven", zegt Oldenziel. Een van die briljante koppen was destijds de jonge Hillary Clinton.
Zij schreef mee aan een blauwdruk voor de impeachment-procedure die in 1998 ook zou worden toegepast op haar man, president Bill Clinton. "Dat werk wordt nog steeds gezien als dé gids voor de impeachment-procedure. En zal nu dus waarschijnlijk weer worden gebruikt", vertelt Oldenziel.
Oekraïners de straat op tegen besluit president Volodymyr Zelensky: 'Nieuwe wet is twee stappen terug in corruptiebestrijding'
Door een nieuwe wet staan twee Oekraïense anticorruptiediensten straks onder de regering van dat land, tot ongenoegen van burgers die volop ertegen protesteren. Wat betekent dit voor Oekraïne? "Twee stappen terug op corruptiebestrijding."
Dit besluit wordt door het volk niet alleen gezien als een stap terug voor corruptiebestrijding, maar ook als gevaar voor het toetreden tot de Europese Unie. Daarvoor moeten landen namelijk actief corruptie tegengaan.
'Een weg terug voor Oekraïne'
Corruptie is al erg lang een probleem in het land, vertelt correspondent Joost Bosman. "Het stamt nog uit de Sovjet-Unie en stamt eigenlijk uit Rusland." In 2014 was daarom de zogenaamde Maidan-opstand, tegen het corruptieregime van toenmalig president Viktor Janoekovytsj.
"Het ideaal van die opstand was: we moeten een corruptievrije maatschappij hebben. En daar zijn die twee organisaties, SAPO en NABU, voor in het leven geroepen." Tot nu toe lukt het de organisaties om de corruptie tegen te gaan in het land. "Maar nu worden ze onder het Openbaar Ministerie geplaatst, waardoor ze minder effectief kunnen opereren. Dat zou wel weer eens een weg terug kunnen zijn voor Oekraïne."
'Zelensky heeft alle macht in de hand'
President Volodymyr Zelensky had de wet tegen kunnen houden, maar heeft dat niet gedaan. Volgens Bosman heeft Zelensky op dit moment veel macht in het land. "Hij heeft een overgrote meerderheid in het parlement, waardoor hij dus eigenlijk, net als Donald Trump in Amerika, alle macht in handen heeft."
En dat is sinds de invasie van Rusland alleen nog maar meer geworden. "Er is een noodtoestand, een staat van beleg, waardoor Zelensky het nog meer voor het zeggen kreeg."
Corruptie rond Zelensky
Dat terwijl er ook geluiden zijn dat er mogelijk bij Zelensky zelf, of in ieder geval in zijn omgeving, ook veel corruptie plaatsvindt. "In die zin is het ook niet verwonderlijk dat Zelensky deze twee organisaties misschien een toontje lager wil laten zingen."
Er zijn ook mensen die vinden dat de president te veel macht naar zich toetrekt, weet Bosman. "Bijvoorbeeld Vitali Klitschko, de burgemeester van Kyiv. Die noemt Zelensky inmiddels onverholen een dictator." Aan de andere kant heeft Zelensky natuurlijk een moeilijke positie, gaat Bosman verder. "Zijn land is in oorlog, dreigt aan stukken te worden gescheurd door een grote buur. Hij heeft het ook niet altijd even makkelijk wat dat betreft."
Populariteit
Waar Zelensky aan het begin van de Russische invasie een populariteit van 92 procent had, is die ondertussen flink gezakt. "We zijn nu 3,5 jaar verder. Een president in oorlogstijd moet vuile handen maken. Hij heeft een mobilisatie door moeten voeren, die leeftijd ook moeten verlagen, waardoor heel veel jongens die niet willen nu opgepakt worden op straat. Ja, dat doet wat met je populariteitscijfers."
En ook hierin heeft corruptie invloed. "Je ziet toch dat dit soort corruptieschandalen steeds verder woekeren en gewoon niet weg te krijgen zijn, en ook zijn eigen omgeving lijkt te raken. Ook daarin zou toch nog wel enige corruptie plaatsvinden en dat heeft natuurlijk altijd gevolgen voor zijn populariteit."
'Twee stappen terug'
Dat de bevolking bang is dat Oekraïne door deze wet minder kans maakt om toe te treden tot de Europese Unie, is volgens Bosman terecht. "Ze zijn 12 jaar geleden begonnen met corruptiebestrijding en dat ging redelijk goed, ook al moest er - en moet er nog steeds - heel veel gebeuren. Maar als dit soort organisaties onder directe controle van de staat komen en hun onafhankelijkheid verliezen, dan is dat toch twee stappen terug in die corruptiebestrijding."
"En dat zal automatisch de toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie ofwel vertragen, ofwel uiteindelijk helemaal teniet doen."