De Russische parlementsverkiezingen beginnen morgen. Er mogen al geen waarnemers bij aanwezig zijn, maar ook wil het Kremlin nu het internet onder controle krijgen, om Navalny en andere oppositieleden zoveel mogelijk tegen te weren.
"Het is een absurde jacht op woorden. Maar een Russische zoekmachine zou de combinatie van de woorden slim en stemmen al geschrapt hebben", vertelt Rusland-deskundige Helga Salemon vanuit Litouwen waar zij veel Russische en Wit-Russische diaspora spreekt in aanloop naar de Russische verkiezingen. "Een wolhandelaar uit Dagestan zegt patent te hebben op die woorden 'slim stemmen', dat is natuurlijk niet zo, maar het Kremlin heeft iemand nodig zodat ze in actie kunnen komen."
Navalny
Met de term 'slim stemmen' doelt men op het niet stemmen op mensen die gelieerd zijn aan de politieke partij van president Poetin. "Oppositieleider Navalny zit nu in de gevangenis en zijn organisaties zijn eerder tot extremistisch verklaard", zegt Salemon.
"Dat zijn 'Het fonds voor de strijd tegen corruptie' en verder nog lokale organisaties die over het stemmen gaan in Rusland. Maar zijn mensen zijn nog druk met deze verkiezingscampagne om mensen op andere partijen en mensen te stemmen."
'Slim stemmen' is een campagne van Navalny. Hij en andere oppositieleden zitten in de gevangenis. Navalny zegt: het enige wat we kunnen doen om een vuist te maken tegen de dieven, zo noemt hij de partij van Poetin, is door te stemmen op een andere partij.
Internet onder volledige controle
"De angst bij het Kremlin is groot. En er zijn zelfs al invallen geweest bij Google in Moskou", zegt Salemon. "Dat gaat dan gepaard met flink wat intimidatie. Het Kremlin willen het internet onder controle krijgen."
Google, Facebook en andere grote techbedrijven hebben al tientallen miljoenen aan boetes gekregen, vertelt Salemon. "Dat moeten ze betalen om niet geblokkeerd te worden door de Russische overheid. Tot nu toe betalen ze dat. Maar de Russen zijn ook bezig met het testen van een totaal 'soeverein internet'." Kortom: een soort heel groot intranet in feite, een internet waar de buitenwereld niet bij kan.
Ruimte voor oppositie
"Het internet is nog de enige plek waar de oppositie vrij de ruimte heeft. Dat zint het Kremlin niet. Zo is Facebook bijvoorbeeld ook bestraft door Rusland omdat het bedrijf niet de locatiegegevens van Russen wilden doorgeven aan de Russische overheid, die gebruikers via Whatsapp (ook van Facebook, red.) achterlieten."
"De parlementsverkiezingen zijn niet de belangrijkste verkiezingen, er zijn ook veel lokale verkiezingen waarbij ook bijvoorbeeld burgemeesters worden aangesteld. De hoop van de oppositie is dat er vooral bij die verkiezingen veel mensen van andere partijen worden gekozen. Dus niet van de partij van Poetin."
Eerlijke verkiezingen of opstand door veel 'slim stemmen'
Maar ook als er massaal op andere mensen wordt gestemd, betekent dat niet dat ze ook de verkiezingen hebben gewonnen. "Nu is er dus die greep op het internet. Maar het stemmen mag wel digitaal, de verkiezingen duren ook drie dagen en er zijn geen OVSE-waarnemers bij en binnenlandse waarnemers zijn tot buitenlandse agenten verklaard, die mogen ook niets. Alles is gericht op falsificatie."
"De hoop van de oppositie is dat de uitslag dan zo anders is dan de daadwerkelijke stemmen dat er, net als in Wit-Rusland eerder, mensen de straat op gaan, protesteren."
Toevoeging: Op 17 september hebben Google en Apple alsnog de 'slim stemmen'-app verwijderd
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.