Windmolenparken Noordzee kwetsbaar voor terrorisme en sabotage

De beveiliging van Nederlandse windparken op de Noordzee schiet tekort. Ze zijn kwetsbaar voor sabotage, staat in een advies van kennisinstituut HCSS aan de Marine en Kustwacht. Verontrustend, want we zijn steeds afhankelijker van stroom van deze parken.

"Dit is een zaak van nationale veiligheid", zegt directeur Frank Bekkers van het The Hague Center for Strategic Studies (HCSS), een onafhankelijk kennisinstituut. "We bouwen vitale infrastructuur steeds verder en meer op zee, maar we zijn de veiligheid vergeten. En dat is verontrustend." Hij doelt op de conclusies die worden getrokken in het HCSS-onderzoek High Value of the North Sea, dat werd uitgevoerd in opdracht van de Koninklijke Marine en de Kustwacht.

'Moedwillige dreigingen'

Het aantal windmolenparken in de Noordzee groeit snel: tegen 2030 zijn we zelfs voor 40 procent afhankelijk van elektriciteit die daar wordt opgewekt. Maar bij de bouw van windmolenparken is volgens Bekkers onvoldoende gedacht aan 'moedwillige dreigingen'. Daarmee wordt bedoeld: andere landen die kwaad willen, criminaliteit en terrorisme.

En dat is vreemd, want bij de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) staat de Nederlandse elektriciteitsvoorziening bovenaan, als het gaat om 'vitale infrastructuur' die goed beschermd moet worden.

'Verantwoordelijk organisatie ontbreekt'

"Bij sabotage valt de koelkast uit, het licht, de fabriek valt stil. Daarmee staat heel Nederland feitelijk stil", zegt Bekkers. Daarmee lopen we volgens hem een groot risico.

"Op land hebben we de beveiliging geregeld, met Veiligheidsregio's en burgemeesters die verantwoordelijk zijn. Zo'n organisatie ontbreekt voor de veiligheid op de Noordzee. Terwijl de dreiging daar vergelijkbaar is."

'Kustwacht en Marine machteloos'

Bijkomend probleem is dat de parken voor het grootste deel buiten de zogenaamde 'twaalfmijlszone' liggen, dus buiten onze territoriale wateren. Daardoor heeft bijvoorbeeld de Koninklijke Marine weinig bevoegdheden om preventief op te treden.

Bekkers: "Als er een Russisch spionageschip bij onze stroomkabels rondvaart, kunnen we daar niet tegen optreden. Zelfs niet als er kleine onderzeeërs worden ingezet. Pas als er een knip wordt gezet in zo'n kabel mogen we iets. Maar zie dat maar eens te detecteren." De Kustwacht en Marine staan machteloos, zegt de HCSS-directeur.

Meer capaciteit nodig

En al zouden we de installaties op de Noordzee willen beveiligen, dan kunnen we dat volgens Bekkers niet vanwege een gebrek aan personeel en materieel: "Het gaat om een gebied dat anderhalf keer zo groot is als Nederland. Dan red je het niet als je een schip hebt in Den Helder en een schip in Vlissingen. Je hebt daar veel meer capaciteit voor nodig."

Hij denkt daarbij niet meteen aan meer schepen, maar bijvoorbeeld aan sensoren bij de windmolenparken en de inzet van drones voor surveillance.

VVD en CDA bezorgd

Demissionair coalitiepartijen VVD en CDA reageren bezorgd op het rapport. Ze stellen de kwestie komende week in de Tweede Kamer aan de orde bij de begrotingsbehandeling van het ministerie van Defensie. "Het rapport zorgt ervoor dat dit geen blinde vlek meer is. We hebben eerder gezien dat Russische onderzeeërs dagen boven onze onderzeese kabels dobberden. Het rustige uitzicht dat we hebben over de Noordzee is verraderlijk. We moeten hierop een strategie ontwikkelen. Ik hoop dat de minister van Defensie (Henk Kamp, red.) dit rapport ter harte neemt", zegt VVD-Tweede Kamerlid Jeroen van Wijngaarden

Derk Boswijk, Tweede Kamerlid voor het CDA, wil net als Van Wijngaarden meer mensen en materieel: "We zijn heel voortvarend aan de gang gegaan met de energietransitie, maar hebben over dit onderwerp onvoldoende nagedacht. Ik denk dat we ook meer moeten samenwerken met de andere landen aan de Noordzee. Niks doen is geen optie."