Je dood wensen of thuis opzoeken vanwege uitspraken die je gedaan hebt: politici krijgen er vaak mee te maken. Vooral vrouwelijke politici hebben er last van. Wie wil nog de politiek in als dit de standaard lijkt te worden? "Signaal om het niet te doen."
D66-leider Sigrid Kaag is al jaren het doelwit van allerlei bedreigingen. Zo stond er vorig jaar nog een man met een fakkel voor haar huis. Haar dochters maken zich zorgen en zien hun moeder het liefst iets anders doen, omdat ze bang zijn dat haar anders iets wordt aangedaan.
Vrouwenhaat
Meerdere politici worden bedreigd, maar universitair hoofddocent politicologie Liza Mügge van de Universiteit van Amsterdam ziet een verschil tussen mannen en vrouwen. "Iedereen heeft er mee te maken als ze zich uitspreken over controversiële thema's of een belangrijke functie hebben. Witte mannen krijgen vooral te maken met bedreigingen vanwege inhoudelijke politieke standpunten."
"Bij vrouwen gaat het om hun vrouwelijke identiteit of hun vrouwelijk lichaam", legt ze uit. "En we weten dat misogynie en vrouwenhaat worden opgevat als waarschuwingssignaal. Jonge vrouwen die zicht met een politiek figuur als Kaag identificeren, vatten het op als signaal om niet de politiek in te gaan."
'Ik wil dat je verkracht wordt'
D66-fractievoorzitter Loes ten Dolle uit Winterswijk weet als geen ander hoe het is om bedreigd te worden. Ze kreeg via de mail en social media meerdere bedreigingen. "Laat je coochie zien, ik wil dat je verkracht wordt, ik hoop dat je vannacht wordt doodgeschoten", somt Ten Dolle op als voorbeelden.
"Ik dacht dat het me niet heel veel deed, dat ik me niet liet beïnvloeden", vertelt Ten Dolle. "Maar ik betrapte mezelf erop dat ik dat toch deed. Ik koos ervoor om soms iets niet te vragen, iets niet te benoemen." Het had uiteindelijk ook invloed op haar sociale leven. En dat wilde ze niet, zegt ze.
Waarom mensen bedreigingen sturen naar politici
Daar zijn verschillende redenen voor, zegt onderzoeker Diana Marijnissen. "Sommige bedreigingen zijn heel doelgericht, omdat mensen iets gedaan willen krijgen van een politicus. Aan de andere kant heb je emotionele bedreigingen. Dat zijn opwellingen, iemand wordt door iets geprikkeld om zich te uiten."
"En dan zijn er ook nog ideële bedreigingen. Dat zijn mensen die echt vanuit vaste overtuigingen hun mening uiten en dat misschien doen door de randen van wat toelaatbaar is op te zoeken", legt ze uit. "Het kan een uiting zijn op social media die hun triggert of iemand als Kaag of Wilders met wie ze het pertinent oneens zijn."
Het is een tijd waarin mensen het moeilijk hebben met zorgen zitten, vervolgt de onderzoeker. "Dan spreken ze zich misschien eerder uit. Maar er is ook sprake van een verruwing van de samenleving. Kijk naar de taal die in de Tweede Kamer wordt gedebatteerd, dat gebeurt heel veel op de persoon en op de emotie. Daardoor komt de grens voor mensen wat lager te liggen."
Sneller iemand aanspreken
Ten Dolle besloot zich daarom 3 jaar geleden uit te spreken over de bedreigingen in de gemeenteraad. "Meer mensen gingen zich uitspreken, het komt natuurlijk bij allerlei soorten politici voor. Ik voelde me erna meer gesteund, ook al werden de bedreigingen niet minder", legt ze uit. "Als we het er vaker over hebben dat het gebeurt, dan spreek je ook sneller iemand aan als je zijn of haar gedrag niet normaal vindt."
Toch is de politicus er wel bang voor dat de bedreigingen gevolgen hebben voor de gehele politiek. "Straks gaan we niet meer genoeg mensen vinden die de politiek in willen. Want wie wil het nog doen met al die bedreigingen? Ik maak me zorgen of we de democratie uiteindelijk wel in stand kunnen houden op deze manier."
Treurige ontwikkeling
Universitair hoofddocent Mügge vindt het ook een zorgwekkende ontwikkeling. "Omdat we die jonge vrouwen juist willen interesseren voor de politiek", zegt de universitair hoofddocent. "En we willen juist dat ze oefenen om zich uit te spreken op social media, want dat hoort erbij. Als ze dat niet doen, missen ze die oefening."
Voorzitter Kalle Duvekot van de Jonge Democraten, de jongerenpartij van D66, vindt het ook een treurige ontwikkeling. "Het is ronduit demotiverend. Ik krijg al bedreigingen via social media, maar mijn vrouwelijke collega's nog veel meer. Dat moedigt mij al niet aan om door te gaan, en jonge vrouwen in mijn omgeving al helemaal niet."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.