Welke gevolgen heeft het sturen van Nederlandse wapens naar Oekraïne? 'Rusland kan dit verkeerd interpreteren'

Nederland ondersteunt Oekraïne in de strijd tegen Rusland door het leveren van wapens. Een groot aantal Europese landen doet dat ook. Maar hoe kijkt Rusland naar die steun? "Het Westen kan er onbedoeld door worden meegezogen in het conflict."

Honderden wapens zijn inmiddels al naar Oekraïne gestuurd: van antitankwapens tot scherpschuttersgeweren en luchtdoelraketten. De NAVO, inclusief Nederland, stuurt expliciet géén troepen. De wapens zijn bestemd voor het Oekraïense leger.

Geen verplichting

Adája Stoetman is onderzoeker Europese defensie bij Instituut Clingendael. Ze legt uit dat Nederland geen hulp aan Oekraïne had hoeven bieden. "Oekraïne is geen lid van de NAVO en van de Europese Unie. Daarom hebben we feitelijk geen verplichting om het land bij te staan."

Volgens Stoetman moet het Westen daarom iedere keer goed nadenken over de manier waarop ze Oekraïne willen ondersteunen. "Want actie leidt tot reactie. Europa kan verschillende keuzes maken. Economisch door het invoeren van sancties, met politieke boodschappen of door het sturen van militaire steun."

Historisch

Europa koos vooral voor een hard pakket met sancties, maar verschillende landen leveren inmiddels dus ook wapens aan Oekraïne. Zelfs de EU betaalt voor het eerst in de geschiedenis voor wapens en levert die vervolgens aan Oekraïne.

"Dat is best wel historisch te noemen. Daarmee laat Europa zien dat het solidair is met Oekraïne en dat we niet accepteren dat Rusland zomaar de soevereiniteit en de territoriale integriteit van een onafhankelijk landt schendt."

Aan de kant van Oekraïne

Door alleen wapens te leveren, houden de landen zich officieel afzijdig van de oorlog. "De Europese landen vechten niet actief mee. We ondersteunen het Oekraïense leger en dragen zelf niet bij door het sturen van troepen", benadrukt Stoetman.

Toch kleven er wel degelijk risico's aan deze tactiek. "Simpelweg omdat Rusland dit kan interpreteren alsof het Westen al betrokken is bij de oorlog", legt Stoetman uit. "Rusland kan hierdoor van mening zijn dat het Westen de kant van Oekraïne heeft gekozen. Dit kan er toe leiden dat het Westen toch onbedoeld en ongewenst meegezogen wordt in het conflict."

Spierballentaal op Twitter

Daar komt nog bij dat de Europese landen absoluut niet geheimzinnig doen over hoe ze Oekraïne helpen. Het ministerie van Defensie plaatst het aantal wapens dat geleverd wordt en het moment van vertrek openbaar op Twitter. Minister Kajsa Ollongren deelt dat zelf ook trots, met spierballen-emoji en al.

Stoetman begrijpt wel waarom dat gebeurt. "Dat doe je vooral voor een binnenlands effect. Het is goed voor de transparantie in Nederland en de verantwoording aan het parlement. Het laat zien dat ze niet aan de zijlijn staan, maar zich actief inspannen om Oekraïne te ondersteunen."

In de kaarten kijken

Toch is al deze informatie richting Rusland misschien minder verstandig. "Het is niet heel strategisch", zegt Stoetman. "Je laat je daarmee namelijk in je kaarten kijken. Rusland weet hierdoor precies welke wapens waar en wanneer worden geleverd."

Het levert het land een voordeel op in de strijd. "Het zou dus verstandiger zijn om dit niet meer openbaar aan te kondigen."

Troepen naar het oosten

Waar het nu bij wapens blijft, is er wel een kans dat er meer Nederlandse troepen richting het oosten trekken. Toch zullen deze niet in Oekraïne belanden. "Als de NAVO daartoe oproept, zul je zien dat er meer troepen naar de oostflank van de NAVO worden gestuurd. Bijvoorbeeld naar Litouwen, waar Nederland al aanwezig is, maar het kan ook naar Polen of Roemenië zijn."

"De NAVO hoopt Rusland daarmee af te schrikken. Het laat duidelijk zien dat Rusland niet moet proberen zich naar het NAVO-grondgebied te begeven. Dat wil de NAVO te allen tijde voorkomen."