Wel of geen racisme in ministerraad? Roep om notulen openbaar te maken: 'Mogelijk strafbare uitspraken'

Wat is maandag gezegd in de ministerraad? Het was voor Nora Achahbar reden om op te stappen als staatssecretaris, maar premier Dick Schoof bezweert dat er geen racisme is in het kabinet. De roep om de gesprekken openbaar te maken wordt ondertussen groter.

Zowel premier Schoof als Achahbar (NSC) willen niets kwijt over welke uitspraken er zijn gedaan tijdens de ministerraad. En daarmee is een dag later nog steeds onduidelijk wat de directe aanleiding was voor een staatssecretaris om het kabinet te verlaten, in een politiek turbulente week die draaide om het geweld in Amsterdam.

Tijdens de ministerraad

Volgens Haagse bronnen zouden vooral uitspraken van minister Eelco Heinen van Financiën (VVD) en asielminister Marjolein Faber (PVV) voor haar reden zijn geweest om op te stappen. Ook andere NSC-bewindslieden zouden aanstoot hebben genomen aan uitlatingen van deze twee collega-ministers.

Zo zou Heinen na het geweld in Amsterdam hebben gesproken over 'pus' en leek hij volgens critici daarmee te wijzen naar migranten of mensen in de islamitische gemeenschap. Maar dat was volgens medestanders van Heinen niet het geval. Faber zou hebben gezegd dat antisemitisme 'in de genen' van moslims zit.

Geheimhoudingsplicht

Strafrechtadvocaat Gerard Spong wil graag weten wat er in de ministerraad is gezegd. "Ik kijk met stijgende verbazing naar het kabinet en vooral naar de fratsen die het uithaalt. Als premier Schoof geen openbaarheid geeft over wat er nu echt gezegd is, dan zou Achahbar die zelf kunnen geven."

Angst dat ze daarmee haar geheimhoudingsplicht schendt, hoeft Achahbar volgens Spong niet te hebben. "Ik heb uit haar brief naar de Tweede Kamer begrepen dat ze spreekt over polariserende omgangsvormen. Dat is heel listig van haar bedacht, want daarmee vermijdt ze de term racisme."

Racisme of discriminatie?

Als Achahbar wel het woord racisme had gebruikt om te omschrijven wat er volgens haar allemaal in de ministerraad is gezegd, zou ze van het kabinet een criminele organisatie maken, legt hij uit. "En ik denk niet dat ze dat voor haar rekening wil nemen."

De strafrechtadvocaat vertelt hoe dit juridisch zit: "De strafwet kent het woord racisme niet, maar de wet kent wél discriminatie wegens ras", zegt hij. "Het is strafbaar om mensen wegens hun ras of wegens hun religie te discrimineren. Maar, dit is alleen strafbaar als het in het openbaar gebeurt." Dat is niet het geval, want de ministerraad is vertrouwelijk.

'Zonder twijfel strafbaar'

Wat dan overblijft is de zogenoemde 'beroepsmatige discriminatie', gaat Spong verder. "Je mag in de uitoefening van een beroep personen niet discrimineren wegens ras. Dus de uitspraak, als deze echt gedaan is, dat antisemitisme in de genen van bepaalde mensen zit, is zonder enige twijfel strafbaar."

En dan komt er volgens hem nog iets bij: "Als er sprake is van beroepsmatige discriminatie in groepsverband, dus als je beroepsmatig voortdurend misdrijven pleegt, dan hebben we te maken met een criminele organisatie. Dan is het hele kabinet een criminele organisatie."

Inhoud niet openbaar

Of de 'racistische' uitspraken daadwerkelijk zijn gedaan en welke woorden er dan precies zijn uitgesproken, weten alleen de ministers en staatssecretarissen die in het Catshuis aanwezig waren. De notulen van de ministerraad worden pas na 20 jaar vrijgegeven. De inhoud van de gesprekken blijft dus nog wel even geheim, tenzij ander besloten wordt.

Toch kan een van hen, bijvoorbeeld Achahbar, ervoor kiezen om in het openbaar alsnog haar kant van het verhaal te doen, vertelt Spong. "Er kan namelijk sprake zijn van een rechtvaardigingsgrond om te vertellen wat er is gezegd", legt hij uit. "Dat houdt in dat als het algemeen belang deze mededelingen van haar vergt, ze vrijuit gaat."

'Zwaarwegend algemeen belang'

Volgens Spong is het goed te verdedigen dat er in dit geval een 'zwaarwegend algemeen belang' is om te vertellen wat er precies in de ministerraad is gezegd: "Want we kunnen toch geen discriminerende regering hebben?"

Premier Schoof liet gisteravond na de bezworen kabinetscrisis op een persconferentie weten dat er 'geen racisme is' in het kabinet of de fracties van de vier coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB. Verder wilde hij niet ingaan op wat er precies is gezegd in de ministerraad, omdat die gesprekken dus vertrouwelijk zijn.

'Hartekreet' aan Schoof

Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme Rabin Baldewsingh wil dat Schoof dit stilzwijgen juist doorbreekt. Volgens hem is er 'onrust en angst ontstaan' in de samenleving. Hij ziet dat mensen zich zorgen maken 'dat onze ministerraad, de hoeder van de rechtsstaat, zich racistisch uitlaat'.

Baldewsingh heeft 'grote zorgen' over het 'Nederland van morgen'. "We mogen niet verder verdeeld raken", benadrukt hij. "Om te voorkomen dat er chaos ontstaat, zou het heel verstandig zijn als de minister-president openbaar maakt wat er nu precies is gezegd in de ministerraad", zegt hij tot slot in zijn 'hartekreet' aan de premier.