Weerbaarder en beter in keuzes maken: waarom seksuele voorlichting op jonge leeftijd juist belangrijk is

Er is veel te doen om 'De Week van de Lentekriebels', een nationale week voor basisscholen waarin les wordt gegeven over onder andere relaties en seksualiteit. Sommigen vragen zich af of dat goed is op die leeftijd. Experts zijn het erover eens: ja.

Het thema van dit jaar is: 'Wat vind ik fijn?'. Onderwerpen die hierbij aan bod komen: leren over je lijf, praten over wat je fijn vindt, autonomie over je eigen lichaam en een positief zelfbeeld.

Desinformatie

Maar niet iedereen is het ermee eens dat dit voorbij komt op de basisschool. Zo stelden politieke partijen als DENK en FVD Kamervragen aan minister Dennis Wiersma voor Primair en Voortgezet Onderwijs. Daar beweerde FVD-voorman Thierry Baudet dat kinderen van 4 jaar les krijgen over hoe seksuele handelingen uitgevoerd moeten worden.

Maar dat gebeurt niet. "Er wordt ingevuld wat er zou gebeuren tijdens lessen en wat voor effect dat zou hebben", zegt seksuoloog Eveline Stallaart. En zo worden er allerlei onwaarheden verspreid over de lespakketten. "Het is echt zonde dat er zoveel ophef is, want het is een goed en belangrijk idee."

Taboe

Op dit moment wordt seksuele voorlichting niet goed genoeg gegeven, zegt Stallaart. Maar dat ligt niet aan de pakketten van expertisecentrum Rutgers. "Er heerst een groot taboe op seksualiteit. Een aantal scholen durven hun vingers er niet aan te branden. Ouders en onderwijzers zijn bang dat als ze kinderen iets uitleggen, ze ook meteen seksueel actief worden, maar die angst is onterecht."

Op het moment dat kinderen de juiste informatie krijgen, worden ze juist later seksueel actief en maken ze betere keuzes, zegt de seksuoloog. "Dan weten ze beter wat ze fijn vinden en kunnen ze beter hun grenzen aangeven. Dat maakt ze weerbaarder en dat moet je als ouder willen."

Positieve effecten

"Kinderen komen op een vroege leeftijd al met vragen. Dan wil je zo goed mogelijk antwoord geven, zodat ze het begrijpen", vertelt Stallaart. "Ouders weten vaak niet goed wat ze daarmee moeten, maar zijn ook bang dat hun kind onjuiste informatie krijgt en de verkeerde dingen gaat doen. Daarom is het goed om vroeg die informatie mee te geven."

Vroeg seksuele voorlichting krijgen heeft dan ook veel positieve effecten. "Het is bewezen dat het op latere leeftijd minder soa's oplevert. Maar het zorgt ook voor minder tienerzwangerschappen. En jongeren worden dus later seksueel actief. Dat is heel oké, want dan kunnen ze gedegen keuzes maken."

De boot missen

Op latere leeftijd met voorlichting beginnen, zoals bijvoorbeeld Baudet voorstelt, kent veel negatieve kanten. "Dan mis je echt de boot", zegt Stallaart. "Kinderen zijn niet gek, ze pikken allerlei dingen op. Zeker via social media. Alles komt op dat netvlies terecht en dan moeten we voorkomen dat ze daar een verkeerde invulling aan geven."

Dat doen ze omdat ze op zo'n moment niet de juiste kennis hebben om het te begrijpen. "En dat kan veel impact hebben op een kind", legt de seksuologe uit. "Ze kunnen zich schamen, zich schuldig voelen of dichtklappen op dit vlak. Dat willen we niet."

Depressies en angsten

Stallaart ziet in haar eigen praktijk terug wat het met jongeren doet als ze geen seksuele voorlichting hebben gekregen. "Jongeren zijn dan in veelvuldig contact geweest met porno, wat ook hun idee vertroebelt over wat 'normale' seks zou zijn", vertelt ze.

"Maar het doet ook veel voor het brein. Er zijn veel onderwerpen die belangrijk zijn om op jonge leeftijd mee te krijgen. Gebeurt dat niet, dan kunnen we het risico lopen dat jongeren depressies en angsten krijgen."

Geen preutser beleid

Dat Rutgers zich nu genoodzaakt voelde om een uitlegvideo over de Week van de Lentekriebels offline te halen om zo de kinderen die daarin zitten te beschermen, betreurt de seksuoloog. "Als ons beleid preutser wordt, is dat echt gevaarlijk. Straks kennen ze hun grenzen en wensen niet. Zoals ik eerder al zei, kan dat hele grote gevolgen hebben."

"Als wij onze jongeren een fijne toekomst willen wensen met een fijn seksleven, dan moeten we echt goede seksuele voorlichting geven. We kunnen niet vertrouwen op alleen voorlichting van ouders", zegt Stallaart. Maar, benadrukt ze, het blijft wel belangrijk om thuis als ouder vragen te beantwoorden.