Wasberen zacht en lief? In Duitsland leven er 1,5 miljoen en die richten veel schade aan: 'Nederland, begin op tijd met bestrijden'

Wasberen komen oorspronkelijk niet in Nederlandse natuur voor, maar ze zijn er zeker wel. Ze leven ook in Duitsland en daar zijn er inmiddels 1,5 miljoen. Onze Oosterburen waarschuwen: pak de wasbeer aan, want ze zorgen voor veel schade.

Hoewel de wasbeer oorspronkelijk uit Noord-Amerika komt, leven er volgens Stichting AAP zo'n 300 tot 400 in de Nederlandse natuur. Dat is een schatting, want het dier vinden is lastig. Wasberen slapen meestal overdag.

Exponentiële groei wasberen

Een paar honderd wasberen klinkt niet veel, maar dat kan snel anders worden. Egbert Strauß is verantwoordelijk voor de registratie van wilde dieren in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Hij houdt zich daar al lange tijd bezig met het verjagen van de wasbeer. "De wasbeerpopulatie is hier het afgelopen jaar met bijna 40 procent toegenomen. Een bijna exponentiële groei. Het gaat nu om zo'n 20.000 wasberen in dit gebied."

Strauß waarschuwt Nederland: "Wij dachten ook lange tijd dat het wel goed zat. We hadden een periode zo'n 500 wasberen, dus er leek weinig aan de hand te zijn. Vergelijkbaar met de situatie nu in Nederland."

Jagen

"Toen waren we nog niet op de wasberen aan het jagen. Achteraf hebben wij spijt dat we niet eerder zijn begonnen met het bestrijden van de wasbeer. Dan hadden we nu waarschijnlijk geen exponentiële groei. Jullie moeten echt op tijd beginnen met een plan voor de wasbeer", adviseert Strauß.

Een plan voor de wasbeer dus. En waar de veelbesproken wolf altijd al in Nederland rondzwierf, geldt dat niet voor de wasbeer. Het dier is een exoot, wat betekent dat het van nature niet in Nederland voorkomt. Het is hier beland door menselijk handelen. Sinds 2016 staat de wasbeer op de lijst met invasieve exoten van de Europese Unie. Dieren op deze lijst kunnen schade aanrichten aan de natuur. De lidstaten van de Europese Unie zijn verplicht om de wasbeer te bestrijden. Hoe ze dat doen, mogen ze zelf bepalen.

Niet welkom in Nederland

De wasbeer is dus niet welkom in Nederland, maar waar moeten die 300 tot 400 beesten dan naartoe? Provincies houden er elk hun eigen aanpak op na. Limburg schoot de wasberen eerst af, maar is overgegaan op het vangen van de dieren. Ook in Gelderland werden recent nog twee wasberen afgeschoten.

In het Brabantse Vught was afschieten ook de bedoeling, maar daar werd onlangs een wasbeer uit een boom gehaald en naar stichting AAP gebracht. Die stichting zou het liefst een diervriendelijke manier van bestrijden zien. Directeur David van Gennep pleit ervoor om de wasberen te vangen en te steriliseren. "Als je ze daarna weer terugzet in de natuur, kunnen ze zich niet voortplanten."

Bestrijden met harde hand

Duitsland, waar de wasberenpopulatie in Europa het grootst is, kiest voor bestrijden met harde hand. In 1950 zijn de wasberen daar uitgezet om de fauna uit te breiden. De Duitse nazipoliticus Rudolf Hess liet ze daarnaast uitzetten om op te jagen. Inmiddels leven er 1,5 miljoen wasberen in Duitsland.

De meeste wasberen wonen in Kassel, zo'n 300 kilometer van de Nederlandse grens. Vanuit daar hebben ze zich verspreid naar de rest van Duitsland. Zo ook naar de noordwestelijke deelstaat Nedersaksen.

'Hij laat zich makkelijk vangen'

Daar vangen ze de wasberen met een speciale val en schieten ze vervolgens af. "Het voordeel is dat een wasbeer zich vrij makkelijk laat vangen", zegt Strauß. In het gebied waar hij werkzaam is zetten ze vallen uit, vaak in de buurt van water. Ze krijgen een melding zodra er een wasbeer in de val loopt. In heel Duitsland schieten ze jaarlijks 200.000 wasberen dood. Momenteel jagen ze niet actief omdat het broedseizoen is.

Ondanks dat ze er in Duitsland alles aan doen om de groei van de wasbeer binnen de perken te houden, vreest Strauß dat de dieren naar Nederland zullen komen. "Dat gaat geleidelijk, je denkt dat je wel tijd hebt, maar als ze er eenmaal zijn ben je verrast, en vaak te laat."

Nederland de ideale omgeving voor de wasbeer

De wasberen vermenigvuldigen zich snel en hun groei is niet direct zichtbaar omdat ze vooral 's nachts leven. Strauß: "Ik denk dat Nederland een ideale omgeving is voor de wasbeer. Ze houden van water, er is veel mos en bossen. Nederland vindt de wasbeer nu nog lief, wacht maar tot ze jullie natuur slopen, dan zijn ze niet meer zo welkom."

Maurice la Haye van de Zoogdiervereniging houdt zich in Nederland bezig met hoe we om moeten gaan met de wasbeer. Een antwoord heeft hij nog niet. "Hoe je met het dier omgaat is ook afhankelijk van hoeveel last je ervan hebt. Dat weten we nog niet zo goed. Maandelijks krijgen we zo'n 10 meldingen over de wasbeer."

'We doen laconiek, maar het is een serieus probleem'

"De methode die ze in Duitsland toepassen kent ook gevoeligheden. Ze schieten veel dieren af, maar de populatie groeit steeds verder door. Hoe effectief is het dan? Het vangen en steriliseren van de beesten doet het goed bij de publieke opinie maar daarmee blijf je er ook last van houden."

La Haye vindt het vooral belangrijk dat er afspraken gemaakt gaan worden. "We moeten met alle provincies gezamenlijk beleid vormen. We doen er soms laconiek over maar het is wel een serieus probleem wat voor de deur staat."