Was er al de stress van in korte tijd verkiezingen organiseren, bleken de stembiljetten ook nog eens enorm

Toen afgelopen zomer het kabinet viel, begonnen voor verkiezingscoördinatoren Rosemarijn Bos en Ine Heijes meteen de voorbereidingen. Ze hadden veel korter de tijd dan normaal. Hoe is het uiteindelijk gegaan? We blikken met ze terug op een roerige tijd.

"Ik zal niet herhalen wat ik zei, toen ik in juli hoorde dat er in november nieuwe Tweede Kamerverkiezingen zouden zijn", zegt Rosemarijn Bos. De verkiezingscoördinator van Best zegt het lachend, maar met een serieuze ondertoon. Waar ze normaal gesproken minstens een halfjaar de tijd heeft om verkiezingen te organiseren in haar gemeente, waren dat deze keer slechts 4 maanden, zei ze in juli tegen EenVandaag.

'Normaal al aanpoten'

Als verkiezingscoördinator regel je de stembureaulocaties, organiseer je stembureauleden, zorg je dat er genoeg mensen zijn die na die tijd stemmen kunnen tellen en regel je zaken als stemhokjes, potloden, dat iedereen een stempas krijgt en kijk je wie er allemaal mag stemmen binnen je gemeente. "Alles bij elkaar is dat normaal gesproken al flink aanpoten", zegt Rosemarijn. "En toch is het allemaal gelukt, gelukkig. Al verliep de dag niet helemaal vlekkeloos."

Ze doelt op de 'ontzettend grote' stembiljetten. Veel kiezers hadden moeite met het opvouwen en de stemmentellers moesten soms lang zoeken naar het rood ingekleurde bolletje. Erg onhandig, vindt de verkiezingscoödinator. Ze zou liever zien dat het stemmen digitaal geregeld wordt. "Dit zou toch anders moeten kunnen anno 2023."

Uitvouwen van tafellakens

Dat herkent verkiezingscoördinator Ina Heijes van de gemeente Elburg maar al te goed. "Die dingen zijn met hun 1 meter 70 te groot voor het stemhokje. En voor de stemmentellers. Die waren de hele tijd bezig met het uitvouwen van een soort tafellakens, dat kostte veel tijd." Ze vindt het ook zonde van het papier: "We hebben de mond vol van duurzaamheid, maar jagen er op zo'n dag een heel regenwoud doorheen", zegt Heijes.

Met ruim 85 procent van de kiesgerechtigden was de opkomst hoog in Elburg, vertelt Ina. Ze had ook niet anders verwacht. "In Elburg woont een grote groep conservatievere stemmers die het stemrecht erg serieus nemen. Daardoor is de opkomst eigenlijk altijd hoog." Ook in Best was de opkomst van rond de 80 procent naar verwachting, zegt Rosemarijn. Dat is ongeveer net zoveel als het landelijk gemiddelde.

Nog niet klaar

"Dat is mooi, natuurlijk," zegt Rosemarijn, "maar dat je weet dat veel mensen komen stemmen, brengt dat ook stress met zich mee. Zeker als je korter de tijd hebt om de boel in te richten dan je normaal gesproken hebt." Op het moment dat we Rosemarijn en Ina spreken - de ochtend na de verkiezingen - wordt er nog druk geteld in Best en Elburg. En dat gaat nog wel even door.

Ina: "Gisternacht waren we op onze verschillende stembureaus na middernacht klaar met het tellen op partijniveau (hoeveel stemmen de verschillende partijen hebben gekregen, red.). En vanmorgen vroeg zijn we begonnen met tellen op kandidaatsniveau. We hebben in Elbrug vijftien stembureaus en nog vier te gaan. Dat zijn ook meteen de grootste bureaus, die hebben we voor het laatst bewaard", lacht ze.

Naweeën

Waar Ina zich 2 weken voor de verkiezingen wat rustiger voelde, het idee had dat ze er klaar voor waren met z'n allen, leefde dat gevoel bij Rosemarijn minder. Zij had tot op de laatste dag voor de verkiezingen het gevoel dat niet alles af zou komen. "En toch is het uiteindelijk allemaal gelukt!", verzucht ze. "Met dank aan al die toegewijde collega's, vrijwilligers en leveranciers. Ik vind het een heel fijn idee dat iedereen zich zo inzet voor de goede zaak."

Vrij is Rosemarijn de komende tijd niet, haar werk bij de gemeente op de afdeling burgerzaken gaat ook gewoon door. "Veel ander werk heeft stilgelegen, dus daar ga ik als alles rondom de verkiezingen achter de rug is mee verder." Ina kijkt uit naar half december, dan is ze een paar weken vrij. "Maar nu komen eerst nog de naweeën."