Waarom vooral arme Surinamers het vertrouwen in hun regering totaal verloren zijn

Wat begon als een vreedzaam protest tegen de Surinaamse regering mondde gisteren uit in rellen. Journalist Zoë Deceuninck is bang dat nu alle aandacht naar de rellen gaat, in plaats van het echte probleem: het slechte beleid.

Journalist Zoë Deceuninck, die al jaren in Suriname woont, stond tussen de demonstranten in de Surinaamse hoofdstad Paramaribo toen de sfeer omsloeg en er rellen ontstonden. Een groep demonstranten drong het parlementsgebouw binnen en gooide met stenen.

'Woede zit diep'

Het protest begon vreedzaam, zag Deceuninck, maar al vrij snel werd duidelijk dat mensen ontzettend boos waren. "Ze kwamen niet per se om naar elkaar te luisteren, maar vooral om hun zegje te doen, te schelden. De woede richting de regering zit zo ontzettend diep."

Dat heeft alles te maken met het beleid van de regering van president Chan Santokhi, die sinds 2020 aan de macht is. "Bij zijn aantreden beloofde Santokhi verlichting. Hij beloofde dat het geld gehaald zou worden bij de rijken en verdeeld zou worden onder de armen."

Bedrijven verdienen wèl geld

Dat is precies wat hij niet heeft gedaan, legt Deceuninck uit. "Dingen zoals elektriciteit en brandstof worden steeds duurder en veel mensen konden dat al niet betalen. Ondertussen blijft de regering uitgaven doen die ze niet kan verantwoorden."

Als de journalist met mensen op straat spreekt, merkt ze bij hen veel frustratie. "2023 is het derde opeenvolgende jaar waarin we een inflatie hebben die hoger is dan 50 procent en ze zien dat hun overheid dat niet weet op te lossen. Tegelijkertijd zien ze dat de goud-, hout- en oliesector ontzettend veel geld verdienen, maar heel weinig belasting afdragen."

Lastige start

Of de regering er wel iets aan kan doen dat veel Surinamers het moeilijk hebben? Toen Santokhi aantrad was de staatskas immers al leeg. "Dat heeft de start voor de huidige regering inderdaad ontzettend lastig gemaakt, maar deze regering heeft ervoor gekozen om het weinige geld dat er wel is niet te delen met het volk", zegt Deceuninck.

De overheid heeft geen idee welke Surinamers het financieel moeilijk hebben, legt ze uit. "Veel arme mensen hebben geen vast adres, geen vaste werkgever, geen bankrekening, zij hebben dat geld nodig, maar de overheid zoekt ze niet. De regering heeft 2,5 jaar de tijd gehad om die groep mensen in kaart te brengen en tot op de dag van vandaag is dat niet gelukt. Dat is slecht beleid."

'Onvrede alleen maar groter'

Inmiddels zijn tenminste vijftig mensen opgepakt naar aanleiding van de plunderingen en gevechten die ontstonden na de protesten. Deceuninck is bang dat daar dan ook de focus op komt te liggen in plaats van waar het eigenlijk om draait.

"Ik vrees dat de regering op dit moment niet inziet dat de oorzaak van het protest onvrede tegen het beleid is, en dat het beleid anders moet. Nu gaat alle aandacht naar de veroorzakers van vernielingen, er wordt ingezet op: wie heeft wat gedaan, in plaats van: wat hebben wij gedaan? Dat is zorgelijk."

Geen verkiezingen mogelijk

Hoe nu verder? De demonstranten willen dat president Santokhi aftreedt, maar dat is niet realistisch, zegt Deceuninck. Dat heeft er alles mee te maken dat Suriname op dit moment geen verkiezingen kan organiseren omdat het constitutioneel hof de wet die de verkiezingen moet regelen ongeldig heeft verklaard.

"Suriname kan daardoor geen verkiezingen houden op dit moment. Als Santokhi, komt vice-president Ronnie Brunswijk aan de macht, hij is van dezelfde regering. Dan is het probleem nog niet opgelost. Suriname zit in een patstelling."