Waarom je buikvet nodig hebt, maar te veel gevaarlijk is voor je gezondheid

Op buikvet plak je misschien niet zo snel het label 'orgaan'. Toch kan vet wel op die manier gezien worden, vertellen experts. Het regelt namelijk een heleboel in het lichaam. Maar dat betekent niet per se dat je er veel van moet willen.

Vorige week noemde hoogleraar obesitas Liesbeth van Rossum bij talkshow Eva buikvet een orgaan, "net zoals je hart of lever." Klinkt misschien een beetje gek, maar ze heeft geen ongelijk, leggen experts uit.

Criteria orgaan

Denk je aan organen, dan denk je waarschijnlijk meteen aan het hart, longen, nieren en levers. En dat is ook heel logisch, vertelt endocrinoloog aan het Amsterdam UMC Maarten Soeters. "Een heel duidelijke vorm is natuurlijk je hart. Dat kan je gewoon pakken, en dat is heel duidelijk omschreven als orgaan." Maar dat is niet per definitie bij alle organen.

Een criteria voor organen is dat ze een bepaalde functie hebben. "Die functies zijn soms heel simpel: een hart moet samentrekken en longen moeten zorgen voor de zuurstofuitwisseling." Maar ondertussen weten we ook dat organen ander soort functie kunnen hebben, weet Soeters. "Bijvoorbeeld het produceren van allerlei stoffen om te zorgen dat het menselijk lichaam op orde blijft."

Meerdere functies

Dat is het geval bij vet, of 'wit weefsel'. "Eigenlijk moet je dat zien als een groot orgaan dat weer uit verschillende weefsels of gedeeltes bestaat."

Dat orgaan heeft niet maar één functie, zoals het hart of de longen, maar meerdere 'taken'. "Ten eerste is dat een stukje bescherming voor weefsels die wat teerder zijn", vertelt Soeters. "Een soort stootkussen." Daarbij slaat het energie op dat je op andere tijdstippen nodig kan hebben, bijvoorbeeld als je een tijdje niet eet. En, noemt de endocrinoloog, vet maakt een heleboel hormonen en is actief in de stofwisseling.

Veel buikvet niet wenselijk

Daar voegt Soeters nog aan toe dat vet ook verbonden is aan het zenuwstelsel. "Er lopen zenuwen vanuit de hersenen naar verschillende vetgedeeltes om dat vet ook een beetje bij te sturen."

Vet in het algemeen kan je dus zeker een orgaan noemen, en buikvet specifiek is daar weer een onderdeel van. Maar het hebben van te veel buikvet is niet wenselijk, laat Soeters weten.

Meer kans op ziektes

Om dat uit te leggen moet er wel onderscheid gemaakt worden tussen vet dat onder de huid zit, en vet dat zich tussen de organen bevindt, vertelt sportdiëtist Esther van Etten. "Dat vet tussen de organen, is het vet dat ongezond is. Vooral als je er te veel van hebt zitten", legt ze uit.

"Dat zie je bij mensen met heel dikke buiken, maar ook slanke mensen kunnen te veel van dat buikvet hebben." Heb je te veel buikvet op, of tussen je organen dan activeert dat je immuunsysteem. En daardoor ontstaan lichte ontstekingen. "Die zorgen ervoor dat je sneller bepaalde ziektes kunt krijgen: hart- en vaatziekten, diabetes, en dat maakt het zo ongezond."

'Immuun voor eigen hormonen'

Soeters legt uit: "Het vet maakt een aantal hormonen die te maken hebben met verzadiging en eetgedrag, en op het moment dat we het veel hebben, wordt het ongevoelig voor allerlei signalen om bij te sturen." Als voorbeeld noemt hij insuline. "Als het daarvoor ongevoelig wordt, dan gaat het dus ook die hormonen niet meer op een goede manier afgeven."

"Dan krijg je eigenlijk wit vetweefsel dat niet meer goed functioneert in die verschillende taken die het heeft", gaat hij verder. "En word je een soort immuun voor je eigen hormonen."

Pillen en poeders om af te vallen

Volgens Van Etten hebben niet veel mensen door wat de risico's zijn van te veel buikvet. "Het dringt vaak niet tot ze door."

Daarbij ziet ze dat mensen het moeilijk vinden om af te vallen. "Mensen nemen pillen, poeders, van alles en nog wat. Er is natuurlijk een hele grote markt, omdat mensen het dus blijkbaar heel moeilijk vinden om minder te eten."

'Laat het checken'

Daarbij moet er - als mensen willen afvallen - volgens Van Etten beter gelet worden op het buikvet. "Wat heel erg belangrijk is om niet alleen naar die weegschaal te kijken, maar dat je het ook heel goed laat checken: hoe zit het eigenlijk met mijn vet?"

Al is volgens de sportdiëtist voorkomen altijd beter dan verhelpen. "Je moet op jonge leeftijd al investeren in je gezondheid, in een gezond gewicht en buikomvang, zodat je een gezonde basis neerlegt. Want als je al te zwaar bent, en het stapelt zich op, dan krijg je op een gegeven moment wel een verhoogd bloedsuiker of cholesterol en dan moet je het weer oplappen."

Nuttig, maar niet te veel

Vet, en daardoor dus ook buikvet, heeft dus duidelijke functies in het lichaam met oog op de stofwisseling, het maken van hormonen en als bescherming van weefsel.

Maar komt er (te veel) vet tussen de organen, dan is het belangrijk om een gezondere levensstijl te ontwikkelen om ziektes te voorkomen, zijn Soeters en Van Etten het over eens.