Waarom het Denemarken wel lukt, maar Nederland niet: 'Hou je je niet collectief aan de coronaregels, dan los je dit probleem niet op'

Hoogleraar Rudi Westendorp adviseerde tot voor kort de Deense regering en zat in het Deense OMT. Het aantal ouderen dat aan corona overlijdt ligt daar veel lager. "Als je je niet collectief aan de regels houdt is dit probleem niet op te lossen."

Nederland staat bovenaan een bedenkelijk lijstje: van alle Europese landen staat ons land op de vierde plaats als het gaat om oversterfte onder senioren. Dat berekende NRC op basis van sterftecijfers van statistiekbureau Eurostat. Op het hoogtepunt vielen in die groep in Nederland ongeveer 680 doden per week, bijna het dubbele van wat verwacht werd.

Ga niet op vakantie als wordt geadviseerd om niet te gaan

Vol ongeloof kijkt hoogleraar Westendorp hoe we hier Nederland het coronavirus te lijf gaan. Hij was maandenlang lid van het corona-adviesteam in Denemarken. Volgens hem is het verschil in het aantal ouderen dat overlijdt aan corona makkelijk te verklaren. "Als het virus tegen de muren opklotst zal het op een gegeven moment ook verpleeghuizen inkomen. Dat hou je niet meer tegen."

Hij is niet de enige die de Nederlandse aanpak bekritiseert. In héel Denemarken wordt er met verbazing naar ons gekeken, zegt hij. "Als ik hier in Denemarken met Phd-studenten een kopje koffie sta te drinken en ik vertel hoe het in Nederland werkt, dan zie je allemaal starende ogen." En volgens Westendorp is het eigenlijk niet zo moeilijk om verspreiding van het virus tegen te gaan. "Als je zegt dat je niet op vakantie moet gaan, dan moet je niet op vakantie gaan naar het buitenland. Moet ik het nog indringender zeggen?"

We zijn later en minder strikt

"Als je kijkt naar de maatregelen die we nemen, zijn ze hetzelfde als die andere landen namen. En ook zij hebben in het begin vergelijkbare problemen gehad met testcapaciteit", zegt Henk Nies directeur strategie van het Vilans Kenniscentrum en hoogleraar organisatie, beleid en zorg aan de VU.

Nies doet onderzoek naar de verschillende maatregelen die landen namen voor de kwetsbare groep en ziet weinig verschil in aanpak. "Maar het lijkt erop dat we wat later zijn met maatregelen en minder strikt zijn. Wij laten veel over aan de eigen keuze van mensen en dat is anders dan in andere landen."

Wat de koning en minister doen

De hoogleraar in Denemarken zegt daarover: "Als een land niet in staat is om collectieve maatregelen te formuleren of zich daar aan te houden, dan is een volksgezondheidsprobleem natuurlijk niet op te lossen." Ook Nies denkt dat het verklaart waarom in Denemarken het sterftecijfer lager ligt. "Er is daar veel meer gesprek over hoe je goed met elkaar kunt samenleven."

Daarbij hebben we het volgens de Nies ook een periode laten versloffen terwijl andere landen juist alert bleven. "We hebben te snel gedacht: het is wel klaar. We kunnen ons oude leven oppakken." Hij denkt dat het belangrijk is dat we naar onszelf kijken in vergelijking tot anderen. "Kijk daarbij ook naar het leiderschap in ons land, dat we dat goed doen met elkaar. Wat de koning doet, wat de minister doet, dat maakt natuurlijk wel uit."