Waarom er voor- en nadelen zitten aan een maximum van 150 euro eigen risico per medische ingreep

Als je een dure medisch-specialistische behandeling ondergaat, ben je straks niet in één keer je eigen risico van 385 euro kwijt. Het kabinet wil een maximum van 150 euro per ingreep. Wat het effect daarvan gaat zijn, is nog niet helemaal duidelijk.

Meer details over het plan zullen duidelijk worden in een brief van minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid aan de Tweede Kamer. Wat wel al duidelijk is, is dat je bij het nieuwe systeem bij de eerste behandeling 150 euro eigen risico betaalt, bij de tweede weer 150 en bij de derde 85.

Niet verrast met rekening

"Als mensen het ziekenhuis nu bezoeken, zijn ze vaak in één keer 385 euro kwijt", vertelt gezondheidseconoom Xander Koolman. "Als je dat straks doet, betaal je dus minder. Maar ben je chronisch ziek of onderga je meerdere behandelingen, dan betaal je nog steeds 385 euro eigen risico."

Het wordt in ieder geval duidelijk voor de patiënt, zegt Koolman. "Het was zo dat als mensen een heel kort gesprekje hadden met een medisch specialist, dat ze dachten: het kan toch niet 385 euro kosten? Maar dat was soms wel zo. Ongeacht wat er nu gebeurt, je weet waar je aan toe bent. Je wordt niet verrast met de rekening achteraf. Dat is winst."

Meer mensen naar het ziekenhuis

Het andere voordeel is volgens Koolman vooral dat de stap van de huisarts naar het ziekenhuis makkelijker wordt voor veel mensen. "Dat zullen ze eerder doen, omdat het minder geld kost. Toen in 2012 werd bepaald dat het eigen risico van 220 naar 350 euro zou gaan, zagen we al een afname van 6 procent in eerste contacten bij ziekenhuizen. Dat is een stevig effect."

"Nu denken we dat als dat eigen risico teruggaat, dat er een ander effect plaatsvindt, namelijk dat er meer mensen zorg gaan gebruiken." Maar ook dat is onzeker in de huidige tijden, zegt de econoom. "De huidige crises zullen ervoor zorgen dat mensen alsnog voorzichtiger zijn met het nemen van dit soort beslissingen." Volgens hem hangt het sterk af van iemands inkomen.

'Chronisch zieken hebben hier niets aan'

Tweede Kamerlid Maarten Hijink (SP) heeft zo zijn twijfels bij het plan. "Hetzelfde systeem blijft nu eigenlijk", zegt hij. "Mensen gaan misschien voor die eerste behandeling van 150 euro, maar die zullen hun volgende behandeling misschien uitstellen of helemaal niet meer gaan."

"Met het plan van het kabinet zijn sommige mensen misschien goedkoper uit, maar uiteindelijk hebben mensen die chronisch ziek zijn, of ouderen, niks aan deze maatregelen."

Besparen?

Het kabinet hoopt met het plan te besparen op zorgkosten. Dat lijkt vreemd, aangezien mensen nu eerder naar het ziekenhuis zullen gaan vanwege de lagere kosten. "Maar", zegt econoom Koolman, "bij de tweede of derde behandeling moeten mensen nu opeens wel betalen, en dat zijn ze niet gewend."

Volgens hem is het dan ook nog maar de vraag of mensen dat gaan doen, en of dat effect groter is dan dat van de extra zorgvraag die ontstaat omdat de drempel naar de eerste behandeling is afgenomen. "Maar inschatten hoe dat gaat uitpakken is nog erg lastig."

Geen eigen risico

Volgens Kamerlid Hijink is het uitstellen van een tweede of derde behandeling precies wat het kabinet wil. "Ze willen dat mensen die de eerste keer zijn geweest en nog een keer moeten gaan, dat dan niet doen. Daardoor wordt het uiteindelijk goedkoper, maar dat betekent wel dat mensen de zorg niet gaan krijgen."

Het SP-Kamerlid is dan ook van mening dat het hele eigen risico moet verdwijnen. "In onze ogen is het een boete op ziek zijn. Niemand gaat voor zijn lol naar het ziekenhuis", zegt hij. "Je kan zorgkosten afhankelijk maken van inkomen. Of via de belastingen betalen. Dan wordt het niet alleen eenvoudiger, maar ook veel eerlijker."