Waarom standaard een celstraf bij geweld tegen hulpverleners volgens rechters niet gaat werken

Geweld tegen hulpverleners als agenten, zorgmedewerkers of beveiligers moet standaard worden bestraft met een celstraf. Het kabinet wil rechters verbieden alleen een taakstraf of geldboete op te leggen. Maar daar zijn de rechters zelf het niet mee eens.

Rechters hebben grote bezwaren tegen dit wetsvoorstel van ministers Grapperhaus en Dekker. Volgens strafrechter Lieneke de Klerk zou het voorstel tot rechtsongelijkheid leiden. "Straks moet iemand die een 'gewone' burger een klap geeft waarschijnlijk een geldboete betalen, terwijl iemand die hetzelfde doet bij een hulpverlener een gevangenisstraf krijgt. Dat verschil is enorm."

Disproportioneel

Een celstraf is in sommige situaties disproportioneel, vindt De Klerk. "Je hebt gevallen waarbij iemand in een opwelling een klap in het gezicht geeft. Dat is van een andere orde dan iemand die met meerdere vuistslagen een hulpverlener een gebroken kaak bezorgt. Maar beiden moeten straks de cel in."

Bovendien leggen rechters nu al strengere straffen op bij geweld tegen hulpverleners. "Geweld tegen deze mensen kan echt niet. Wij bestraffen dit ook al twee keer zo zwaar als voorheen. Dus wij houden daar al rekening mee. De wet is in onze ogen daarom onnodig", vertelt De Klerk.

'Van taakstraf leren daders te weinig'

Op dit moment belandt 40 procent van de geweldplegers tegen hulpverleners achter de tralies, blijkt uit cijfers van de Raad voor de Rechtspraak. Als het aan ministers Grapperhaus en Dekker ligt, wordt dat 100 procent. Directeur van de branchevereniging voor beveiligers en verkeersregelaars Leon Vincken is in tegenstelling tot de rechters juist blij met het wetsvoorstel.

"We zien dat daders met een taakstraf wegkomen. Het signaal moet veel duidelijker en veel harder zijn. Zeker omdat ze van een taakstraf weinig leren. Ze moeten inzien dat je echt met je handen van hulpverleners af moet blijven", zegt Vincken.

Meer geweld tegen hulpverleners

Daarnaast wijst Vincken erop dat het geweld tegen hulpverleners de laatste jaren toeneemt. In 2017 waren er bijna 11.992 meldingen van geweld tegen onder meer politieagenten, ambulancepersoneel, beveiligers en verkeersregelaars, blijkt uit cijfers van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Vorig jaar steeg dat aantal tot ruim 13.383. De meldingen variëren van bedreiging tot poging tot moord.

Vincken hoopt dat het geweld tegen hulpverleners door de nieuwe wet zal afnemen. "Wij denken dat mensen wel drie keer nadenken voor ze een hulpverlener aanvallen, als ze weten dat ze dan in de gevangenis komen."

'Wet gaat niet helpen'

Maar strafrechter De Klerk gelooft daar niets van. "Ik snap de gedachte, maar over het algemeen wordt dit soort geweld in een opwelling of door een oplopende ruzie gepleegd. Diegene denkt dan echt niet: 'Oh, nu ga ik een gevangenisstraf krijgen.' Daarvoor gaat de wet niet helpen."

Deze week wordt de wet in de Tweede Kamer behandeld. Verwacht wordt dat een meerderheid zal instemmen met de nieuwe wet.